Mark Bovens is hoogleraar Bestuurskunde en adviserend raadslid bij de WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid). In februari dit jaar publiceerde de WRR het rapport 'Rechtvaardigheid in Klimaatbeleid'. Het rapport laat zien dat er in klimaatbeleid vaak niet bewust is nagedacht over rechtvaardigheid. Dit betekent niet dat er geen rechtvaardigheidsgrondslag in het beleid zit, maar wel dat er vaak een onbewuste keuze wordt gemaakt, die niet altijd de meest effectieve is.

 

Het rapport identificeert 10 manieren om tegen klimaatrechtvaardigheid aan te kijken, die zijn ingedeeld in 4 clusters: verdeling op basis van maximaal nut, verdeling op basis van de individu, verdeling op basis van draagkracht en solidariteit en verdeling op basis van bijdrage en profijt. Door niet over rechtvaardigheid na te denken, is klimaatbeleid vaak (onbewust) gebaseerd op het principe van maximaal nut. 

 

Bij de gele hesjes situatie in Frankrijk zagen we dit compleet misgaan. De Franse regering verhoogde de belasting op diesel, om de CO2-uitstoot zo snel mogelijk te reduceren. Hierin was vooral nagedacht over de situatie in Parijs, terwijl veel mensen buiten de stad afhankelijk zijn van auto's en busjes die op diesel rijden. Dit was in de besluitvorming over het hoofd gezien wat leidde tot protesten mensen op het platteland. Zij konden hun vervoer niet betalen en konden niet meer naar hun werk toe. Het meest gehoorde bezwaar was dan ook: "Dit is niet rechtvaardig". 

 

Het gevolg was dat de maatregel niet doorging, waardoor inzetten op de hoogst mogelijke reductie van CO2, uiteindelijk leidde tot helemaal geen CO2-reductie. Pas jaren later kon er effectief beleid gevoerd worden. Terwijl als er in de besluitvorming was nagedacht over rechtvaardigheid, dan was er waarschijnlijk voor effectiever beleid gekozen, waar het klimaat veel meer baat bij heeft. 

 

In het WRR-rapport wordt de gele hesjes situatie aangehaald als voorbeeld om aan te tonen waarom nadenken over rechtvaardigheid in klimaatbeleid zo belangrijk is en hoe dit bijdraagt aan effectief klimaatbeleid. Mark vertelt in deze aflevering meer over het rapport en klimaatrechtvaardigheid in beleid.

🎓 Aan de slag met je idealen? Neem deel aan de Ecosofie Academy
📚 Koop het boek Duurzame Ambitie
🔎 Ecosofie.net – voor alle afleveringen en relevante artikelen
👓 Lees artikelen over innovatie, duurzaamheid en ambitie
🎤 Boek Marnix voor een lezing
✉️ Abonneer je op de nieuwsbrief en ontvang artikelen over iedere podcast
💰 Steun Ecosofie met een donatie via Petje af
🎵 Jingles gecomponeerd door Podcast Creators

Luister ook naar de andere podcasts van Marnix:
🧭 Impact in de polder
🔮 Een economie voor de 22ste eeuw

Volg Ecosofie op social media:
💼 LinkedIn
💬 Twitter
📸 Instagram