Merhabalar, bu bölümde, Davranışçılıktan Bilişsel Davranışçı Terapi’ye uzanan yolculuğun bir sonraki durağındayız: Rotter, Bandura ve Seligman.
Peki insan davranışını belirleyen şey yalnızca dış uyaranlar mı? Yoksa zihnimizin olaylara yüklediği anlam ve o anlamı taşıyacak inanç mı?

Julian Rotter’ın “kontrol odağı” kavramıyla, bazen rüzgârı değil yelkeni değiştirebileceğimizi;
Albert Bandura’nın gözlemsel öğrenme ve öz-yeterlik fikriyle, “yapabilirim / yapamam” iç sesinin davranışlarımızı nasıl şekillendirdiğini;
Martin Seligman’ın öğrenilmiş çaresizlik kuramıyla da “Ne yapsam değişmiyor” inancının neden depresyonun kalbinde yer alabildiğini konuştuk.

Laboratuvardan terapi odasına uzanan bu anlatı, aslında günlük hayatımızın tam içinde:
Cevapsız bir mesajın yarattığı çekilmeden, birinin cesaretinin bize bulaşmasına kadar…
İnanç → beklenti → davranış çizgisinde, zihnin görünmez iplerini birlikte görünür kılıyoruz.

Bu bölüm, serinin kavramsal köprüsü. Dinledikten sonra dünyayı değil belki, ama yelkeninizi nasıl ayarladığınızı yeniden düşünebilirsiniz.
Serinin devamında ise Ellis ve Beck ile düşüncenin davranışı nasıl dönüştürdüğüne; ardından da günümüzde BDT’nin uygulamalarına uzanacağız.
Keyifli dinlemeler.

Referanslar

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. New Jersey: Stanford University Press.

Rotter, J. B. (1990). Internal versus external control of reinforcement. American Psychologist, 45(4), 489–493. https://doi.org/10.1037/0003-066X.45.4.489

Seligman, M. E. P., ve Maier, S. F. (1967). Failure to escape traumatic shock. Journal of Experimental Psychology, 74(1), 1–9. https://doi.org/10.1037/h0024514

Türkçapar, H. (2008). Bilişsel terapi: Temel ilkeler ve uygulama (3. baskı). Ankara: HYB Yayıncılık.

Türkçapar, M. H., ve Sargın, A. E. (2012). Bilişsel davranışçı psikoterapiler: Tarihçe ve gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 7–14.