คอร์สอานาปานสติ วันที่ 26-28 พ.ค. 66 นำปฏิบัติโดย พระกิตติวิมลเมธี (สุชีพ สุธมฺโม) วัดบุปผาราม กทม.ณ สถานปฏิบัติธรรมวชิรญาณ ๒๐๐ ปี วัดบวรนิเวศ

ที่เราฝึกมา รู้ดูลมมาตลอดระยะเวลา ฝึกเดิน ฝึกทั้งหมดนี้ เพื่อให้รู้ตัวที่อาศัยอยู่ที่นิมิตนี้มันมีกำลัง ตัวรู้ตัวนี้จะมีกำลัง พิสูจน์ได้จากการที่มันเป็นที่พึ่งได้ ตัวนี้จะคอยรู้กิริยาต่างๆได้ง่ายขึ้น และสังเกตตัวรู้ที่อยู่ข้างใน ไม่ได้ไปตกแต่งอะไร เป็นตัวซื่อ เป็นตัวรู้ที่บริสุทธิ์ ในขณะที่นั่งพูดอยู่มันก็อยู่ ขณะที่ฟังอยู่มันก็อยู่ แต่เดิมมันอยู่ไหม แต่เดิมมันก็อยู่แล้วเราไม่รู้ ไม่มีสติ ไม่มีตัวรู้ เพราะไม่ได้รับการฝึกฝน แต่ตอนนี้ที่ฟังอยู่ กำลังฟังเสียงอยู่ ตัวรู้อยู่ ข้างในมีตัวรู้ เมื่อตัวนี้เขาโดดเด่นขึ้นมา มันเหมือนกับเขาเรียกว่า อพฺภา มุตฺโตว จนฺทิมา เหมือนพระจันทร์พ้นจากหมอก ซึ่งพระพุทธเจ้าที่ท่านเทศน์พระเมื่อก่อน ที่บรรลุกันแบบฉับไว เพราะตัวรู้ตัวนี้ ตัวรู้ตัวนั้นที่ดูกิริยาดู มันโดดเด่นขึ้นมา คำพูดที่ว่า อพฺภา มุตฺโตว จนฺทิมา เหมือนพระจันทร์พ้นจากหมอกเลย มันสว่างโพลนขึ้นมา

ตัวจิตแท้ๆ มันอยู่ข้างใน แต่เดิมมันถูกหุ้มห่อด้วยอวิชชาและโมหะ แต่อาศัยการฝึกฝนตามช่องทางที่พระพุทธเจ้าสอน ปลุกให้แหวกอวิชชาและโมหะขึ้นมา จนสามารถรู้ได้ สามารถสัมผัสได้ ถ้าตัวสติ สมาธิปัญญาที่เราฝึกฝนอยู่ มันจะไปหลอมรวมเป็นดวงเดียว รู้ตัวใน ตรงนั้นจะพ้นจากหมอก ตรงนั้นจะเป็นอาสวักขยญาณ ถ้าเห็นรู้ตัวในนี้แล้ว ไม่เอาอะไรแล้ว คำว่าไม่เอาอะไรแล้วก็คือว่า ถ้าเขาแข็งแรงขึ้นมาแล้ว มันเป็น อตฺตทีป มันเป็นที่พึ่งของตนแล้ว อตฺตสรณา ที่เกาะ มันเป็นที่พึ่ง ถ้าอยู่กับตัวนี้แข็งแรงขึ้นมา มันไม่เอาอะไรแล้ว ถ้าหลุดออกจากตัวนี้ก็คือหลงหมด หลงหมด

ตัวก้าวแรกที่เราจะต้องทำความเข้าใจก็คือว่า ดูว่าพระพุทธเจ้าสอนอย่างไร อันแรกคือจะต้องปฏิบัติตรงเข้าไปสู่คำสอนของพระพุทธเจ้าให้ได้ก่อน เมื่อได้แล้ว ตัวผู้รู้ที่เริ่มมีกำลังขึ้น เมื่อตอนที่เรารู้ลมหายใจ ลมหายใจเป็นกายในกาย ตัวรู้อยู่ที่บริเวณนิมิต ในบริเวณนิมิตนั้น ไม่ได้เกาะ ไม่ได้จับ ไม่ได้ปักอยู่ที่นิมิต นิมิตเป็นเพียงแค่ที่อาศัยของตัวผู้รู้ ผู้รู้ก็ลอยเด่นอยู่ แต่ว่าอาศัยนิมิต ลอยเด่นอยู่ในบริเวณนิมิต และก็ทำหน้าที่รู้ลมหายใจ เหมือนทหารยามที่ยืนอยู่ที่ประตูเพื่อดูคนเดินเข้าเดินออกที่ประตู แต่ผู้รู้ที่ว่าลอยเด่นอยู่ที่นิมิตนี้ ไม่ได้ปัก ไม่ได้อิง ไม่ได้แนบที่นิมิต ไม่ได้ปักที่นิมิต ถ้าปักที่นิมิต หรือปักที่ลมหายใจ พระพุทธเจ้าบอกว่าเป็น อุปกิเลส เป็นความเศร้าหมองแห่งรู้ เป็นอุปสรรคเป็นอันตรายต่อสมาธิ ที่อาศัยการเพียรรู้อย่างถูกต้อง

พวกเราส่วนใหญ่พอเข้าสู่การรู้ลม ตัวรู้ก็จะไปอาศัยนิมิตทันที แล้วก็รู้ลมอย่างง่ายๆ คู่แรก คู่สอง คู่สามคู่แรก มันง่ายมาก ง่ายๆอย่างนี้ต้องฝึกกันมาเท่าไหร่กว่าที่จะอาศัยที่นิมิตได้ แต่จะให้คุณขยายออกไปอีก มาตอนนี้ตัวรู้ที่ลอยเด่นอยู่ที่นิมิตเวลาเราดูลม เวลาเรารู้เท้า ในยามที่เราไม่ดูลมไม่ดูเท้า เราเอาตัวรู้ที่มีอยู่นี้ให้คงอยู่ ไม่ไปปรุง ไม่ไปแต่ง ไม่ไปทำอะไร ดูอาการกาย ดูอาการใจ เราก็รู้เพียงแค่ว่ามันอยู่ข้างใน แต่มันไม่ได้เอ่ยถึงนิมิตเลย เพราะตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา มันไม่ได้ปักนิมิต แม้แต่ฟังเสียงอยู่ รู้ยังอยู่ ดู รู้ก็ยังอยู่ข้างใน

ทีนี้ไม่ดู ไม่ฟัง ไม่อะไรเลย รู้อยู่เฉยๆ อะไรผ่านมาก็รู้ อะไรเกิดที่เรียกว่าสภาวะก็รู้ ความคิดเกิดก็รู้ อะไรเกิดก็รู้ สุดท้ายมันรู้หมดทุกอย่างแล้ว ต่อมาจะรู้ขันธ์ 5 ก็รู้รูปนี้ตามความเป็นจริง รู้เวทนาตามความเป็นจริง รู้รูปรู้นาม คือ รู้กายรู้ใจ ใจก็คือขันธ์ 5 นี้ พอรู้เด่นเป็นอิสระ อุปาทานขันธ์ การยึดมั่นถือมั่นในรูป การยึดมั่นถือมั่นในเวทนา การยึดมั่นถือมั่นในสัญญา การยึดมั่นถือมั่นในกาย การยึดมั่นถือมั่นในใจ หรือในรูปในนาม ตัวรู้ก็ดูอยู่ เพราะมันมีอะไรจะรู้จะเห็นแล้ว

เพราะฉะนั้นเวลาพระพุทธเจ้าสอนว่า สมาธึ ภิกฺขเว ภาเวถ เธอจงเจริญสมาธิ สมาหิโต ยถาภูตํ ปชานาติ เพราะเมื่อจิตตั้งมั่น รู้โดดเด่น จะเห็นความเป็นจริง

รูปสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ ชานาติ รู้การเกิดและการดับของรูป

เวทนาย สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ ชานาติ รู้การเกิดและการดับของเวทนา

สญฺญาย สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ ชานาติ รู้การเกิดและการดับของสัญญา

สงฺขารานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ ชานาติ รู้การเกิดและการดับของสังขาร

วิญฺญาณสฺส สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ ชานาติ รู้การเกิดและการดับของวิญญาณ

รู้ตามความเป็นจริง เมื่อรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ตัวรู้นี้เห็นเกิดและดับตามความเป็นจริงหมดแล้ว อุปาทานขันธ์ก็จะไม่มีที่ยึดแล้ว เพราะเป็นสภาวะแค่การเกิดและการดับ มันก็จะเกิดการสลัดคืนออกไป ตัวรู้นี้ก็จะเด่นที่สุด อิสระผุดผ่องขึ้นมา เขาเรียกว่า เจิดจ้าทั่วแสนแดนโลกธาตุ ดังสำนวนที่ท่านว่ากัน