คอร์สอานาปานสติ วันที่ 8-12 ธ.ค. 66 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผารามวรวิหาร

การภาวนาคือสิ่งที่มีค่าที่สุดในชีวิตนี้ที่เกิดมา เพราะว่าเราสามารถถามตัวเราเองได้นะว่าเราเกิดมาในชีวิตนี้ ในขันธ์ 5 นี้ รูปนามนี้ ที่เขาตั้งชื่อสมมติว่าอย่างนี้ โตมาจนป่านนี้ มีอะไรตั้งหลายอย่างที่ใช้ความพยายามสร้างมันขึ้นมา ลองถามตัวเองดูที่ว่ามันมีอยู่ มันใช่สิ่งที่มีค่าจริงหรือ ใช่สิ่งที่มีค่าสูงสุดกับการที่ได้เกิดมาในชีวิตนี้จริงหรือ ถ้าเราจับขึ้นมาแต่ละอย่างที่ว่าของเรา เราก็จะพบได้ว่ามันไม่ใช่สิ่งที่มีค่าสูงสุดจริงๆ แต่มันมีอะไรไม่รู้อย่างหนึ่งที่มันต้องมีค่าที่สุด สิ่งนั้นคืออะไร สิ่งนั้นแหละคือการภาวนา

เราเกิดมาตัวน้อยๆยังไม่มีความรู้อะไร ยังไม่รู้เลยว่าอะไรในชีวิตนี้มีค่า แต่เราได้ผ่านการเรียนรู้ ได้รับรู้เรื่องราวต่างๆมา เราก็เห็นว่าเรื่องกินมีค่า เรื่องนอนมีค่า พอโตขึ้นมาอีกหน่อยหนึ่ง เพื่อนมีค่า ข้าวของมีค่า ทรัพย์สินสมบัติมีค่า โตขึ้นมาอีกหน่อยหนึ่ง แฟนมีค่า รถมีค่า ทรัพย์มีค่า พอแต่งงานเสร็จ สามีมีค่า ภรรยามีค่า แต่งงานเสร็จมีลูก ลูกมีค่า ทํางานขึ้นมา เงินเดือนมีค่า การขึ้นเงินเดือนมีค่า การเป็นหัวหน้ามีค่า การได้รับการชมเชยจากที่ทํางานมีค่า สรุปความพระพุทธเจ้าบอก ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข มีค่า แต่ลาภยศสรรเสริญสุขทั้งหมด ในที่สุดมันก็เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์ เกิดขึ้นสลับกันไปสลับกันมา เพราะฉะนั้นถ้าจับมาดูทุกอย่างที่เรามี ในที่สุดมันก็จะตอบกับเราได้ว่ามันไม่ใช่สิ่งมีค่าที่สุดกับการที่ชีวิตนี้เกิดมา และอะไรคือสิ่งที่มีค่าสูงสุดของชีวิตนี้ อันนั้นแหละคือการภาวนา 

สมาธิภาวนาที่มันมีค่าเพราะมันให้ผล 4 ประการ

1. อตฺถิ ภิกฺขเว สมาธิภาวนา ภาวิตา พหุลีกตา ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหาราย สํวตฺตติภิกษุทั้งหลาย สมาธิภาวนาที่บุคคลอบรมแล้วทําให้มากแล้ว จะเป็นไปเพื่อการอยู่อย่างมีความสุขในปัจจุบัน สิ่งที่มีค่าชนิดอื่นในชีวิตที่เราคิดว่าสิ่งนี้มีความสุข เราได้อยู่กับสิ่งนี้แล้วเรามีความสุข แต่ในที่สุดเราก็มีความทุกข์กับสิ่งนั้น สิ่งที่เราคิดว่ามันมีความสุขเดี๋ยวมันก็ทุกข์ อะไรที่มันสุขบ้างทุกข์บ้างเกิดขึ้นสลับไปสลับมากับการที่เราอาศัยสิ่งนั้น แสดงว่า สิ่งนั้นไม่ใช่สุขที่แท้จริง บริบทของความสุขชนิดนี้แตกต่างจากความสุขชนิดที่เราปรารถนาต่างจากความสุขที่เราเคยพบเคยเจอ ความสุขอื่นมันจะอาศัยสิ่งข้างนอกเข้ามาเป็นเครื่องประกอบจึงจะสุขได้ แต่สุขที่เกิดจากสมาธิภาวนา เป็นสุขที่อยู่ในบริบทของความสงบ

สันโต(สงบ) ปนีโต(ปราณีต) วิทูโม(สำรอกควันออกไป) อนีโก นิราโส(หมดหวัง คือดับความหวังของสภาพธรรมนั้นๆเอง) สนฺโต ก็ดี ปณีโต ก็ดี วิธูโม ก็ดี อนิโฆ ก็ดี นิราโส ก็ดี มันจบด้วยตัวรู้ที่เป็นอิสระที่อยู่กับสิ่งที่ถูกรู้อย่างเป็นธรรมชาติ ในขณะจิตนี้ที่มีตัวรู้ที่เป็นอิสระ ตัวรู้ที่เป็นอิสระนี้เป็นสภาวะที่ปรากฏไม่ใช่เรา แล้วเราก็ไปยึดถือมันไม่ได้ด้วย ถ้าตราบใดที่เราไปยึดถือตัวผู้รู้หรือไปยึดถือสิ่งที่ถูกรู้ ทั้งตัวรู้และสิ่งที่ถูกรู้ยึดถือไม่ได้ ถ้ายึดถือเกิดขึ้นเมื่อใด ทั้งตัวรู้และตัวผู้รู้มันจะสรุปลงในขันธ์ ตัวยึดถือก็จะเป็นตัวที่ยึดถือในขันธ์ พอตัวยึดถือในขันธ์ มันเป็นเราไปทันที จะไม่เป็นอิสระ

อาการที่รู้เขาชําเลืองไปสู่สิ่งที่ถูกรู้เรียกว่า อปจินติ และรู้จะชําเลืองได้จะต้องไม่ถูกห้อมล้อมด้วยอาคันตุกะ คือ อุปกิเลสทั้งหลาย ถ้าเรามัวไปคิดถึงเรื่องลมออก เรื่องลมเข้า เรื่องลมหยุด มันจะชําเลืองไม่ได้ เพราะฉะนั้นจะต้องถอย รู้จึงอยู่กับนิ่ง พอรู้มีนิ่งเป็นวิหาระ ตัวนิ่งนี้เป็นตัวที่จะปล่อยให้ตัวรู้เป็นอิสระและเป็นธรรมชาติอย่างแท้จริง ถ้าเข้าใจเรื่องนี้แล้วมีนิ่งเป็นวิหาระของรู้ได้ ในชีวิตจริงทั้งหมด คือการภาวนาหมดเลย2.อตฺถิ ภิกฺขเว สมาธิภาวนา ภาวิตา พหุลีกตา ญาณทสฺสนปฏิลาภาย สํวตฺตติสมาธิภาวนาที่บุคคลอบรมแล้วทําให้มากแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อการได้ซึ่งญาณทัศนะ รู้เห็นสิ่งที่ปรากฏตามความเป็นจริงว่าเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป3.อตฺถิ ภิกฺขเว สมาธิภาวนา ภาวิตา พหุลีกตา สติสมฺปชญฺญาย สํวตฺตติเป็นไปเพื่อการได้ซึ่งสติสัมปชัญญะที่ทํางานแบบอัตโนมัติ พอตัวความตั้งมั่นมีกําลังมากขึ้น นิ่งรู้มีกําลังเพิ่มขึ้นๆ พอมันรู้เห็นตามความเป็นจริง ตัวที่มันเข้าไปรู้เห็นนี้ คือ ตัวสติสัมปชัญญะ พอตัวสติสัมปชัญญะเข้าไปทํางาน นั่นหมายความว่า ตัวนิ่งรู้มีกําลังอยู่ข้างใน

4.อตฺถิ ภิกฺขเวสมาธิภาวนา ภาวิตา พหุลีกตา อาสวานํ ขยาย สํวตฺตติสมาธิภาวนาที่อบรมแล้วทําให้มากแล้วเป็นไปเพื่อการสิ้นไปของอาสวะ อาสวักขยญาณจะเกิดขึ้น เมื่อนิ่งรู้มีกําลังมาก นอกจากมันเป็นกามวิเวกและอกุศลวิเวก มันเห็นถึงความเกิดแห่งอาสวะ เห็นถึงความตั้งอยู่แห่งอาสวะ เห็นถึงความสิ้นไปแห่งอาสวะ