By Eva & Johannes
Podkasto de Eva kaj Johannes
Ni ĉiuj konas gemojn. Ili estas ŝtonoj, kiuj fascinas pro la koloreco kaj la strukturoj. Ni parolas kun nia gasto pri tio kio estas gemoj, kaj kial ili aspektas kiel ili aspektas. Pro tio ni ankaŭ klarigas fizikajn esplormetodojn por...
Ofte divorcantaj geedzaj paroj longege batalas en juĝeja proceso pri la postgeedzecaj reguloj. Tio plejofte ĉiujn envolvintojn – speciale la infanojn – longe streĉas kaj suferigas. Problemo ofte estas la malemo de la paro sobre interparoli. Mediado povas helpi en...
Nia ĉi-epizoda gasto kunfondis la blogon Egalecen kaj en ĝi verkadis pri ĉiutaga seksismo. Ni parolas la diskriminaciojn kaj malfacilaĵojn kiujn neviraj homoj spertas en sia ĉiutaga vivo.
Ni ĉi-epizoda gasto estas lingvosicencistino kiu science surloke esploris lingvojn de specifa regiono de Angolo. Ni ekscias, kiel tiuj esploroj surlokaj en la praktiko funkcias. Kiel oni intervjuas la parolantojn, distingas variantojn de la lingvoj, ke – ankaŭ grava demando...
Ĉiuj ŝatas arbojn kaj parkojn en la urboj. Ili ne estas nur agrablaĵoj sed pli kaj pli necesaĵoj por la urba ekosistemo. Samtempe ili ankaŭ alportas riskojn por la urbo kaj ties enloĝantoj. Ni priparolas tiun temon kun spertulo.
Ventenergio estas tradicia energifonto. Tradicie oni uzis la ventforton por mueli grenojn. Unu pioniran projekton por uzi ventenergion en la moderna tempo ni priparolas in tiu ĉi epizodo kun nia gasto.
Enmigri en alian landon estas afero, kiu ofte okazas kaj dum la tuta homara historio ofte okazis. Por la koncernaj homoj estas kutime vivdifina paŝo. Ni parolas pri tiu temo kun nia gasto Margaret, kiu poldevena kiel junulino enmigris Francion.
Ni parolas kun du reprezentantoj de ATEO la Ateista Tutmonda Esperanto-Organizo pri ateismo. Ĉu temas nur pri la foresto de religioj. Kion diras ateistoj pri la anstataŭigo de taskoj de la eklezioj? Kio pri la valoroj de socio? Tiajn kaj...
Ni ĉiuj jam aŭskultis pri orfejoj kaj havas la imagon ke estas granda kvazaŭ junulargastejo kie multegaj infanoj aŭ junuloj loĝas. Ni priparolas kun nia hodiaŭa gasto kiel tio funkcias en la moderna Aŭstrio nuntempe.
Komenconte ĝeneralan epizodon pri longdistanca biciklado la interparolo kun nia gasto gvidis nin al la temo de la tiel nomataj brevetoj. Tio estas amikecaj bicikladaj eventoj, kiujn nia gasto partoprenis.
Komence de la 20a jarcento bataladis grupo de virinoj por siaj rajtoj voĉdoni. Dum tio kelkaj el ili eĉ uzis terorismajn metodojn. Ni rakontas la historio de la tiel nomataj sufragetoj.
En la pasintaj monatoj ekestis sufiĉe multe da diskuto pri novaj evoluoj en la kampo de artefarita inteligenteco. Ni diskutas tiujn evoluojn kaj la demandon ĉu artefarita inteligenteco estas fakte inteligenteco.
Ekde nia infaneco ni estas alkitimiĝintaj kaj koloroj estas je dispono por ni en multaj formoj. Krajonoj, skribiloj, inko akvarelaj farboj ktp. Ni parolas pri la deveno de la farbaj substancoj, la pigmentoj
Ni traparolas la devenon kaj la principojn de homeopatio kaj diskutas la efikon aŭ neefikon de homeopatio. Kvankam estas eroj de ĝi kion la medicino povas lerni de homeopatio.
Ĉiuj grandaj urboj ne funkcius sen efika publika urba trafiko. La metroo estas unu el la gravaj konceptoj de ĝi. Ni diskutas kio estas metroo, kiel ĝi distingiĝas de aliaj trafikiloj kaj kiel kaj kial ĝi ekestis. Ni tion priparolas...
Ofte timataj ofte ŝatataj apenaŭ konataj bestoj estas vespertoj. Ili havas multajn rimarkindajn trajtojn pri kiuj indas paroli.
Fakte ni planis kutiman epizodon pri interesa temo, sed pro la nuna situacio ni ne povas koncentriĝi bone pristudi ĝin. Tamen ni volas elsendi ion, ĉar ni en la sekvaj semajnoj pro niaj personaj planoj ne povos. Do ni iomete...
En nia kvazaŭa serio pri esplorado de la kosmo ni ci-foje parolas pri freŝe lanĉita James Webb teleskopo. Kia ĝi estas, kial oni konstruis ĝin. Kion oni esperas per ĝi ekscii.
Oni ofte forgesas la grandan eŭforion kion aerŝipoj en la pasinteco kaŭzis. Estis konstanta plantrafiko interkontinenta pere de aerŝipoj dum la intermilita tempo. Ni rakontas la historion de la aeraj gigantuloj kaj pripensas eblan ilian estontecon.
La plej grava defio de la homaro – la nova IPCC raporto klare diras, ke fakte ne plu restos tempo por agi. Ni iomete pripensas la esencon de la raporto kaj pripensas la konsekvencojn.
Kalendaroj estas strange neregulaj. Kial. Ni priparolas la diversajn sistemojn kaj principojn de kalendaroj kun kelkaj strangaj detaloj. Ekzemple kial Julio Aŭgusto havas ambaŭ 31 tagojn.
Pli ol 10% de ĉiuj viroj ne povas distingi ĉiujn kolorojn kiel la resto de la homoj. Kio pri la virinoj. Ni parolas pri la variantoj de la kolorvidkapaplioj, kiel funkcias la okulo kaj la kolordistingo, kaj kio funkcias ne...
Kiel ni scias tiom multajn detalojn pri tiom nekredeble foraj objektoj en la universo? Kiel oni scias kio okazis tiom frue en la historio de la universo? Ni parolas pri la manieroj legi la signalojn de la kosmo kaj pri...
Oni ofte aŭdas pri la lerta hejmo ekzemple lertaj fridujoj. Ni ekde tri jaroj iom post iom konstruas nian propran lertan hejmojn kun utilaj aŭtomatigoj. Ni parolas pri niaj spertoj kaj niaj solvoj kaj uzoj de la lerta hejmo
Dum jarcentoj la nura vojaĝmaniero transatlantika aŭ ĝenerale transoceana estis la ŝipo. Tiaj ŝipoj estas ne kompareblaj kun la nuntempaj krozŝipoj aŭ plezurŝipoj, sed pri ŝipoj konstruataj por transoceana vojaĝado. Estas multaj historioj rakontindaj pri la temo, do eĉ se...
Ni iomete parolas pri niaj spertoj de la pasinta jaro nekutima.
Ekzistas multaj semaj bankoj. Konservejoj por semoj de plantoj. Kial oni bezonas ilin kaj kiel ili funkcias. Kie ili situas kaj kiu financas ilin. Tiajn demandojn ni priparolas. En la dua duono ni priparolas la historion de la invento de...
La historio de moderna astronomio estas ligita kun la historio de teleskopoj. Ni priparolas la evoluon de Galilei ĝis la venontjare lanĉata ekstertera teleskopo James Webb.
De kie venas la mistera fonto el kelkaj metalaj materialoj? Kial kelkaj metaloj estas magnetaj kaj kelkaj ne? Kio pri la tera magneta kampo?
Post la epizodo pri papero ni traktas substancon, kiun oni surpaperigas. Multaj konas inkon de la lernejo kaj de dubindaj printiloj. Ni parolas pri la historio kaj diversaj specoj de inko
De kie venas papero – Kiel oni produktas paperon – Por kio oni uzas paperon – Kiaj specoj da paperoj ekzistas
La Nilo ebligis la antikvan kulturon de Egiptio, la unua ŝtato de la mondo. Multaj demandis sin, de kie venas la granda rivero. En la pasinta tempo oni ekprovis malsovaĝigi la riveregon kaj nuntempe pri tio estas konfliktoj inter la...
Miloj da sturnoj kondutas svarme kvazaŭ ili estas unu organismo. Kiaj bestoj faras tioj, kial, kiel. Kion oni povas lerni el tio.
Post la atingo de la luno la du pioniraj nacioj de kosmoveturado komencis provi loĝigi homojn en la orbito. Tio utilis por havi sciencajn ekkonojn pro medicino, materialscienco, la tero, la suno kaj la universo. Ni rakontas la historion de...
Ni priparolas la ekeston de la ideo fondi la Ruĝan Krucon, la Konvencioj de Ĝenevo kaj la evoluo posta. Ankaŭ la aliajn simbolojn por la organizo ni diskutas.
Jam ekde pli ol 60 jaroj homoj sendas objektojn al la kosmo. Intertempe estas sufiĉe multe da trafiko sur la gravaj orbitoj. Sed kiaj estas la reguloj kaj la leĝo en la kosmo. Ĉu ĉiu rajtas fari tie ĉion ajn....
En la dua parto ni parolas pri historiaj pandemioj kaj pri la matematiko de epidemioj.
Epidemioj – subitaj malsanoj de multaj homoj ĉiam en la homa historio ekzistis. An la antikvaj kaj mezepoka tempoj oni klarigis ilin per tiel nomataj miasmoj kaj puno de dioj. En la novtempo oni pli kaj pli komprenis la mekanismojn...
Ni parolas pri vulkanoj kaj la vulkanaj mekanismoj. Ekzemplaj vulkanoj kaj erupcioj en la historio de nia planedo.
En nia unua epizodo antaŭ pli ol kvin jaroj ni jam traktis tiun temon. Intertempe iomete ŝanĝiĝis kaj la ebloj kaj la danĝeroj. Ĉu pasvortoj daŭre estas laŭtempaj aŭ ĉu ekzistas aliaj pli modernaj rimedoj en la nuna tempo?
Kun kelkaj monatoj da malfruo ni festas la kvinjaran jubileon de nia podkasto. Tempo por resumi kio funkciis bone kaj kio funkciis malbone. Kion ni faros estontece.
Meze de la dana ĉefurbo Kopenhago troviĝas la libera urbo Kristianio. Ni parolas kun enloĝanto de tiu komunumo pri la historio, la stato, la kunvivado, la kulturo kaj aliaj aferoj de ĝi.
Ni parolas kun naŭjara lernanto, kiu trairas la svedan bazlernejon. Kiajn fakojn ili lernas, kiajn aliajn aferojn ili faras. Kiel funkcias la lingvolernado. Kiom da instruistoj ili havas.
La lingvoinstruado en la pasintaj jardekoj ŝanĝiĝis. Nuntempe por multaj ne plu la gramatiko kaj la formalaĵoj sed la komunikado kaj uzo de la lingvoj gravas. Ni parolas pri la graveco de lingvoj por homo kaj pri la metodoj kaj...
Global voices – Esperante "tutmondaj voĉoj" estas juna organizo, kiu celas vigligi la tutmondan debataron per doni voĉojn al minoritataj grupoj. Ni parolas kun reprezentanto de la Esperantlingva branĉo de ĝi.
Malofte ni traktas medicinajn temojn. Ne ĉar ni ne interesiĝas pri medicino sed simple, ĉar estas temo, pro kiu ni ne povas kompetente paroli kaj ne volas riski paroli stultaĵojn. Des pli ni ĝojas, ke ni povis fari tiun ĉi...
La nunan tempon oni nomas interalie la postfakta tempo. Faktoj ne plu estas klaraj, falsaj novaĵoj kaj misinformado estas la nova ĉiutagaĵo. Ni parolas pri tiaj fenomenoj kun sciencisto pri la fako.
Por preskaŭ ĉiuj homoj koloroj estas io same kutima kiel aero kaj akvo. Sed kiel funkcias la koloroj? Kio estas la fiziko malantaŭ koloroj? Kio estas la kemio, kiu donas al substancoj koloron. Kiel la homa okulo perceptas la kolorojn?...
Homoj fumas kvankam ili scias, ke tiu konduto mortigas ilin. Kio estas la malfacilaĵoj sendependiĝi de la fumado kaj kiel oni povas ilin transgrimpi? Kian rolon ludas la socia ĉirkaŭaĵo? Ĉu proksimuloj povas helpi? Pri tiaj demandoj ni parolas kun...
Ĉiuj scias pri Svisio aŭ Svislando. Sufiĉe multaj intermiksas ĝin kun Svedio. Svislando estas lando meze de okcidenta Eŭropo. Tamen ĝia historio kaj ĝia nuntempa rolo estas speciala. Ĝi havas kvar oficialajn lingvojn. Ĝi ne estas membro de Eŭropa Unio,...
