คอร์สอานาปานสติ วันที่ 19-22 มิ.ย. 68 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

เมื่อมันมีความสงบจากการที่มันรู้กายรู้ลม รู้กายรู้ความหยุดของลม เห็นความแช่มชื่นของจิตอันเกิดจากกายมันสงบ อันเกิดจากรู้ที่มันนิ่ง ซื่อ แล้วก็ตรง มันมีความคิดแลบ แลบมาแบบไหน เป็นความคิดแบบไหนไม่ต้องไปสนใจ เพียงแค่รู้ว่ามันคือความคิดแลบ ก็ดูมันก่อน ดูความคิดแลบนั้นขึ้นมา ก็ดูได้ ดูปั๊บมันก็ดับ นี่คือความคิดแลบ แต่ในขณะที่มันรู้ลมอยู่ มันรู้ๆๆ อย่างนิ่งอิสระอยู่นั้น มันเกิดการเผลอคิด มันเป็นการหน่วงนึกจากภายใน หน่วงนึกขึ้นมาปั๊บแล้วมันเผลอคิด ความเผลอคิดบางทีมันเกิดมาเป็นภาพในใจ เกิดมาเป็นภาษาในใจ นี่เรียกว่าเผลอคิด พอมันมีตัวเผลอคิดออกมา จิตที่มันนิ่งอยู่อย่างมีสติมันก็รู้ รู้ความเผลอคิดนั่นแหละ ก็คือรู้ตัวคิดที่จิตมันเผลอแล้วคิดขึ้นมา ก็รู้ เรียกว่ารู้คิด

ตัวเผลอคิดเป็นความคิดที่มันเกิดขึ้นในขณะที่จิตนิ่งอยู่ที่ฐานและมีสติรู้ลมรู้กายอยู่นี้ ตัวนี้แหละมันจะเป็นตัวที่ปรุงแต่ง ถ้าจิตเผลอไผลไหลเข้าไป ไม่รู้ มันก็จะปรุงแต่งขึ้นมา ไปตามสิ่งที่ย้อมจิต ที่เป็นอาสวะ แต่ถ้าเผลอคิดขึ้นมา สติรู้รวดเร็วรู้ทัน มันก็ปรุงต่อไม่ได้ มันก็ดับไป มันหายไปมันก็รู้อีก ตอนเกิดก็รู้ ตอนดับไปก็รู้ มันดับไปแล้วก็รู้ อย่างนี้เรียกว่า ดูจิตตสังขาร เห็นจิตตสังขาร ทั้ง ๒ ส่วน ทั้งส่วนที่เป็นสะระสังกัปปะ คือที่มันแลบขึ้นมา ทั้งส่วนที่มันเป็นความเผลอคิด ที่มันปรากฏขึ้นมา ก็แค่รู้มัน

ในขณะเดียวกันสภาวะมันอาจจะสับเปลี่ยนอันเกิดขึ้นจากกายบ้าง อันเกิดขึ้นจากอาการทางกายบ้าง ลมที่มันกําลังละเอียดอยู่มันอาจจะกลับไปหยาบอีกครั้งหนึ่ง ก็ไม่ต้องไปวุ่นวายตกใจเดือดร้อน จิตนั้นยังคงนิ่งอยู่ที่ภายในที่เป็นฐาน คือกายอยู่ภายใน รู้ลมต่อเนื่องไปเรื่อยๆ

พอมันรู้ลม รู้กายสงบ รู้ความสงบ รู้ความอิ่มลึก รู้ความสงบสุขลึกๆภายในได้ รู้ความคิดที่มันแลบออกมา รู้ความเผลอคิด รู้ไปเรื่อยๆ แล้วมันเท่าทันมาจนถึงตอนนี้ มันก็จะรู้สรรพธรรมชาติอันหนึ่ง คือตัวที่มันนิ่งอยู่นั่นแหละ เรียกว่า “จิต” สภาวะที่ชื่อว่าจิต ณ ขณะนั้น มันจะเห็นชัดๆ ตอนที่ลมหายใจมันหยุด มันนิ่งอยู่ข้างใน สภาวะที่มันนิ่งเหมือนกับกลั้นลมหายใจแต่เราไม่ได้กลั้น เห็นปั๊บลมมันหยุดปุ๊บ เห็นลมมันหยุด ลมหายใจไม่ได้เคลื่อน เรียกว่าลมมันหยุด แล้วมันนิ่งอยู่ภายใน เห็นความนิ่งเห็นสภาวะธรรมชาติที่มันนิ่งอยู่ข้างในนั่นแหละ มันนิ่งอยู่ตรงไหนก็ช่างมันแต่มันนิ่งอยู่ข้างใน สภาวะที่มันนิ่งอยู่ข้างในโดยไม่ได้คิดอะไรเลย ตัวนั้นเป็นจิต การเห็นความนิ่งที่เป็นธรรมชาติที่นิ่งอยู่ภายในโดยไม่ได้คิดอะไรเลย ไม่ได้ขวนขวาย ไม่ได้ปรารถนาอะไรเลย มันนิ่งอยู่อย่างนั้น การเห็นตัวที่มันนิ่งอยู่อย่างนั้นเรียกว่าเห็นจิต ก็ดูตัวนั้น ลมมาก็รู้ลม

สภาพจิตที่นิ่งมันเหมือนกับจุดศูนย์กลางของวงกลม ที่อยู่กึ่งกลางของวงกลม มันจะรู้เห็นสิ่งที่เคลื่อนไหวในบริเวณรอบๆตัวมันเองโดยที่มันไม่ไหลออกไป แล้วมันจะปรากฏให้เห็นชัดตอนที่มันหยุดการเคลื่อนไหว ก็เหมือนกัน ในขณะที่ลมมันหยุด กายนิ่ง ลมหยุด ทุกอย่างมันสงบ แล้วมันเห็นความนิ่งที่ไม่มีการเคลื่อนไหวอะไร มันนิ่งอยู่ตรงนั้นน่ะ ตรงนั้นน่ะเป็นจิต สภาวะนั้นเกิดก็รู้มัน การเห็นคือเห็นเพียงแค่รู้ ลมมามันก็รู้เท่าที่มันรู้ได้ตามความเป็นจริง เป็นลมแบบไหนมันก็รู้ พอจังหวะที่ลมมันหยุด มันก็รู้ในความนิ่งของจิต เขาเรียกว่า “รู้จิต” เห็นตัวนี้ชัดขึ้นเรื่อยๆ อย่างนี้แหละเรียกว่ารู้จิต จิตฺตปฏิสํเวที อสฺสสิสฺสามีติ สิกฺขติ ถ้าเห็นตัวนี้ผลุบๆโผล่ๆ เห็นบ้างไม่เห็นบ้าง ชัดบ้างไม่ชัดบ้าง อย่าไปสนใจ

รู้ลม เมื่อลมปรากฏ

รู้ลมเข้า เมื่อลมเข้าปรากฏ

รู้ลมออก เมื่อลมออกปรากฏ

รู้ความสงบแห่งกาย เมื่อความสงบนั้นปรากฏ

รู้ความคิดแลบ เมื่อความคิดแลบปรากฏ

รู้ความเผลอคิด เมื่อความเผลอคิดปรากฏ

ไม่มีความคิดแลบ ไม่มีความเผลอคิด ไม่มีลมเข้า ไม่มีลมออก จังหวะที่ทุกอย่างมันหยุดนิ่งเงียบอยู่นั้น รู้ความหยุดนิ่งนั้นน่ะเรียกว่า “รู้จิต” เป็นธรรมชาติที่มันหยุดนิ่งอยู่

ในขณะที่มันนิ่งอยู่ก็รู้ พอมันมีความคิดขึ้นมาก็รู้ ลมมาก็รู้ มันเกิดความร่าเริงรู้สึกเบิกบานภายในก็รู้ มีสิทธิ์เพียงแค่รู้ ร่าเริงเบิกบานอยู่ภายใน มันร่าเริงมันเบิกบาน เวทนาทั้งหลายมีอยู่ แต่มันไม่มีผลต่อจิต ความเมื่อยความอะไรต่างๆมันมีอยู่แต่ไม่มีผลเลย จิตยังคงเบิกบานภายในได้ เรียกว่าร่าเริงเบิกบานภายใน

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน

#ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร