Nieuwe vondst doet deeltjestheorie wankelen

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Science

Het Nederlandse onderzoeksinstituut voor radiosterrenkunde bestaat vandaag 75 jaar. Honderden ontdekkingen en wetenschappelijke publicaties kwamen in die jaren voorbij en nog steeds doen ze mee in de wereldtop. 
Maar wat is er in die tijd allemaal ontdekt? Hoofdastronoom bij ASTRON, Jason Hessels, neemt ons mee terug naar het begin, waar technieken uit de Tweede Wereldoorlog ineens een hele nieuwe toepassing vonden, en vertelt met welke spannende dingen ze op het moment bezig zijn. 
Lees hier meer: ASTRON celebrates its 75th birthday! See omnystudio.com/listener for privacy information.

Al 75 jaar worden hier de astronomische geheimen uit radiosignalen gefilterd

Als grote sterren sterven, dan doen ze dat vaak met nogal wat bombarie. De explosie die dan plaatsvindt kan onder andere zorgen voor een enorme verplaatsing van gas.  
Gas met daarin allerlei chemische elementen die een rol spelen bij de vorming van nieuwe sterren, maar die ook zorgen voor een soort vervuiling van de ruimte tussen stelsels in.  
Terwijl zo'n gaswolk tijdens een explosie naar buiten wordt geduwd, verdunt het gas steeds verder en neemt ook de hoeveelheid licht af. Daarmee zijn die uitdijende wolken moeilijk te detecteren. Met de Very Large Telescope in Chili is dat nu toch gelukt.  
Het zorgde voor een indrukwekkende hoge resolutie kaart van zo'n uitstromende wolk. En niet zomaar eentje. De wolk is zo groot dat het 20.000 jaar zou duren voor licht om van het ene uiteinde van de wolk naar het andere te reizen.  
De gaswolk, die onder andere vol zit met zuurstof, stikstof en zwavel, is dus gigantisch en qua massa vergelijkbaar met 50 miljoen keer de zon.  
De zeldzame kennis over de samenstelling en het gedrag van dit soort gaswolken vertelt onderzoekers meer over het ontstaan, maar ook het verdwijnen van sterrenstelsels. Ze hopen dan ook deze wolk met nog meer detail te bestuderen, maar gaan zeker ook achter andere gaswolken aan.
Lees hier meer over het onderzoek: A giant galactic explosion catches galaxy pollution in the act See omnystudio.com/listener for privacy information.

Astronomen brengen gigantische explosie in naburig sterrenstelsel in beeld

Microscopie wordt in een heleboel verschillende onderzoek gebruikt, om iets te kunnen zeggen over bijvoorbeeld het effect van medicijnen of ziektes. Maar er is eigenlijk al decennia lang een probleem met dit soort microscopische metingen.
Onder een lichtmicroscoop kan zo'n biologisch preparaat platter lijken dan het eigenlijk is. Daar is wel een correctiemethode voor ontwikkeld, al in de jaren 80, maar die houdt dan weer geen rekening met verschil in dikte van het plakje.
Onderzoekers van de TU Delft hebben nu uitgerekend hoe hiervoor wel goed gecorrigeerd kan worden. Een correctie van een correctie dus eigenlijk. 
Lees hier meer over het onderzoek: Probleem in de microscopie na decennia opgelost See omnystudio.com/listener for privacy information.

Belangrijke correctiemethode in de microscopie nu zelf gecorrigeerd

Onderzoekers uit Osaka hebben aangetoond dat het vermogen van de hersenen om actie te onderdrukken, en dus ook om juist niet te passen, heel belangrijk is in het voetbal. 
De wetenschappers lieten profs en niet-getrainde voetballers met foto’s een inschatting maken van of ze een bal tussen twee verdedigers door kunnen passen. De profs reageerden sneller, maar wat opvallend is, is dat uit hersenscans bleek dat de profs ook beter zijn in het onderdrukken van activiteit.
Lees hier meer over het onderzoek: Quick decisions in soccer enhanced by brain’s ability to suppress actions See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hersenen van profvoetballers zijn goed in niet-passen

Het magnetisch veld van de aarde is ontzettend belangrijk. Het beschermt ons tegen ruimtestraling en tegen de geladen deeltjes die van de zon komen. Maar het magnetisch veld, en dus ook de bescherming, is niet constant. 
Het magnetische noorden is bijvoorbeeld in beweging, waarbij het steeds verder afdwaalt van het geografische noorden. Soms draait het magnetisch veld om, noord wordt zuid en zuid wordt noord. Tijdens dat proces is de kracht van het magnetisch veld minder.  
Het komt zelfs voor dat het magnetisch veld zoals we dat kennen helemaal verandert. Tijdens zo'n geomagnetische excursie kunnen de twee polen verdwijnen en worden vervangen door meerdere nieuwe polen. Ook dan is de kracht van het magnetisch veld een stuk minder sterk. 
De bekendste van dit soort gebeurtenissen vond 41.000 jaar geleden plaats. Nu hebben wetenschappers beter dan al was gedaan onderzocht wat dat voor effect op de aarde had. 
Hoe doe je dat? Dat kan door monsters te nemen van ijs-of bodemsedimenten. Daarin zijn deeltjes te vinden die ontstaan door de interactie tussen ruimtestraling en de atmosfeer van de aarde. Een minder sterk magnetisch veld zou moeten samenhangen met meer van deze deeltjes.  
En dat is ook wat ze zagen voor de excursie van 41.000 jaar geleden. Een twee keer zo groot aantal van deze deeltjes dan vandaag de dag, wat suggereert dat een grote hoeveelheid straling toen de aarde bereikte.  
Hoe beter dit soort gebeurtenissen worden uitgezocht, hoe beter ruimteweer en de invloed daarvan op de aarde te voorspellen zijn.
Lees hier meer over het onderzoek: Cosmic rays streamed through Earth’s atmosphere 41,000 years ago See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nieuwe vondst doet deeltjestheorie wankelen

Download our free app to listen on your phone