Sign up to save your podcasts
Or
Share Pakasaritaan ni Genghis Khan Part 2 Ilocano
Share to email
Share to Facebook
Share to X
Share to email
Share to Facebook
Share to X
Or
Pakasaritaan ni Genghis Khan Part 2 Ilocano
Historical biographical account of Genghis Khan and his Mongolian empire. This is second of 2 parts.
EXCERPT:
Dagidi mongol ket nakaal-alinggaget ti kinasiglatda no mangrautda gapuen ta kabaelanda a tenglen ken paturongen ti agtartaray a kabalyo babaen laeng dagiti gurongda. Iti kasta, nawaya dagidi imada a mangusar ti sabali nga armas. Iti malikudan dagit puwersa ket naurnos a karabano ti taraon ken ayup a sumursurot. Kasta met nga adda dagiti armas ken dagiti ag-agas, mang-ngagas ken tattao a mangkita ken mangi-katalogo kadagiti tagikuaenda kadagiti rautenda.
Gapuen kadagiti nagdindinamag a kabaelan ken panagballigi ti puwersa ni Tamujin, nakiinnuman ken nakikaysa dagiti dadaulo kadagiti dadduma a tribu tapno maki-kappiada kenkuana.
Iti naaramid a panaggigimong a “kurultai” dagiti tribu idi MIL DOS SIYENTOS INNEM (1206), inted dagiti tribu kenkuana ti nagan a Genghis Khan. Ti “kurultai” ket maysa nga imperial a panaggigimong dagiti tribu tapno maikeddeng dagiti stratehiya-militar a maibanag ken madutokan ti ti mangidaulo ken ti maited a titulo iti daytoy. ‘Turayen ti Sangalubongan’ ti kaibuksilan ti naganna. Indeklara dagidi shaman wenno dadaulo ti pammati ti espiritu a ni Genghis Khan ket isut’ mangibagi iti Mongke Koko Tengri (‘Agnanayon nga Asul A Tangatang’) nga isut naindaklan a diosen dagiti Mongol. Iti daydi pannakadeklarana nga addaan nadiosan nga estado, inawat dagiti nasakupanna a ti nakaipatuanna ket ti panagbalinna a mangituray iti entero a lubong.
Iti isu met laeng a tawen, naparmek ni Temujin daydi kapigsaan a tribu dagiti Naiman ket daytoy ti nangted turay kenkuana iti akin-tengnga ken akin-laud a Mongolia. Indauluan ni Genghis Khan dagiti nagsasaruno a pannakaparmek dagiti dadakkel a naipatpatawid a panagturay: ‘kaputotan ti Lauden a Xia’ idi MIL DOS SIYENTOS KET SIYAM (1209), ‘Kaputotan a Kara-khitan-Khanate‘idi MIL DOS SIYENTOS SANGAPULO KET WALO (1218) , ‘Imperio a Khwarazmia’ idi MIL DOS SIYENTOS DUAPULO KET MAYSA (1221) ken ‘Kaputotan a Jin’ idi MIL DOS SIYENTOS TALLOPULO KET UPPAT (1234). Adu a saranget ti napaspasamak. Adu a milyon a tattao ken mannakigubat ti natnatay.
Idi MIL DOS SIYENTOS PITO (1207) rinaut ti puwersa ni Genghis ti pagarian ti Xi Xia. Imperio daytoy dagiti Tangut (pasaray managan Mi-nyak kadagiti Tangut wenno taga-Tibet) ket simmuko daytoy kalpasan ti dua a tawen. Daytoy nga imperio ket nabangon idi MAIKASANGAPULO A SIGLO KEN TALLO PULO KET WALO (1038). Nagpatingga daytoy a panagturay idi MIL DOS SIYENTOS DUAPULO PULO KET PITO (1227) idi pinarmek daytoy ni Genghis Khan. Aglawa daydi daga nga inturayan ti Imperio a Xi Xia ti nasurok a WALO GASUT A RIBU A milya kuadrado.( 800,000 square miles). Dagidi lugar a nasakupanna ket Ningxia, Gansu, dayaen ti Qinghai, amianan a Shaanxi, Xinjiang, uneg ken abagatan ti Mongolia.
CONTINUE WITH PODCAST FOR THE FULL EPISODE.
View all episodes
By Norma HennessyHistorical biographical account of Genghis Khan and his Mongolian empire. This is second of 2 parts.
EXCERPT:
Dagidi mongol ket nakaal-alinggaget ti kinasiglatda no mangrautda gapuen ta kabaelanda a tenglen ken paturongen ti agtartaray a kabalyo babaen laeng dagiti gurongda. Iti kasta, nawaya dagidi imada a mangusar ti sabali nga armas. Iti malikudan dagit puwersa ket naurnos a karabano ti taraon ken ayup a sumursurot. Kasta met nga adda dagiti armas ken dagiti ag-agas, mang-ngagas ken tattao a mangkita ken mangi-katalogo kadagiti tagikuaenda kadagiti rautenda.
Gapuen kadagiti nagdindinamag a kabaelan ken panagballigi ti puwersa ni Tamujin, nakiinnuman ken nakikaysa dagiti dadaulo kadagiti dadduma a tribu tapno maki-kappiada kenkuana.
Iti naaramid a panaggigimong a “kurultai” dagiti tribu idi MIL DOS SIYENTOS INNEM (1206), inted dagiti tribu kenkuana ti nagan a Genghis Khan. Ti “kurultai” ket maysa nga imperial a panaggigimong dagiti tribu tapno maikeddeng dagiti stratehiya-militar a maibanag ken madutokan ti ti mangidaulo ken ti maited a titulo iti daytoy. ‘Turayen ti Sangalubongan’ ti kaibuksilan ti naganna. Indeklara dagidi shaman wenno dadaulo ti pammati ti espiritu a ni Genghis Khan ket isut’ mangibagi iti Mongke Koko Tengri (‘Agnanayon nga Asul A Tangatang’) nga isut naindaklan a diosen dagiti Mongol. Iti daydi pannakadeklarana nga addaan nadiosan nga estado, inawat dagiti nasakupanna a ti nakaipatuanna ket ti panagbalinna a mangituray iti entero a lubong.
Iti isu met laeng a tawen, naparmek ni Temujin daydi kapigsaan a tribu dagiti Naiman ket daytoy ti nangted turay kenkuana iti akin-tengnga ken akin-laud a Mongolia. Indauluan ni Genghis Khan dagiti nagsasaruno a pannakaparmek dagiti dadakkel a naipatpatawid a panagturay: ‘kaputotan ti Lauden a Xia’ idi MIL DOS SIYENTOS KET SIYAM (1209), ‘Kaputotan a Kara-khitan-Khanate‘idi MIL DOS SIYENTOS SANGAPULO KET WALO (1218) , ‘Imperio a Khwarazmia’ idi MIL DOS SIYENTOS DUAPULO KET MAYSA (1221) ken ‘Kaputotan a Jin’ idi MIL DOS SIYENTOS TALLOPULO KET UPPAT (1234). Adu a saranget ti napaspasamak. Adu a milyon a tattao ken mannakigubat ti natnatay.
Idi MIL DOS SIYENTOS PITO (1207) rinaut ti puwersa ni Genghis ti pagarian ti Xi Xia. Imperio daytoy dagiti Tangut (pasaray managan Mi-nyak kadagiti Tangut wenno taga-Tibet) ket simmuko daytoy kalpasan ti dua a tawen. Daytoy nga imperio ket nabangon idi MAIKASANGAPULO A SIGLO KEN TALLO PULO KET WALO (1038). Nagpatingga daytoy a panagturay idi MIL DOS SIYENTOS DUAPULO PULO KET PITO (1227) idi pinarmek daytoy ni Genghis Khan. Aglawa daydi daga nga inturayan ti Imperio a Xi Xia ti nasurok a WALO GASUT A RIBU A milya kuadrado.( 800,000 square miles). Dagidi lugar a nasakupanna ket Ningxia, Gansu, dayaen ti Qinghai, amianan a Shaanxi, Xinjiang, uneg ken abagatan ti Mongolia.
CONTINUE WITH PODCAST FOR THE FULL EPISODE.