การศึกษากระบวนการสืบทอดศรัทธาและการสร้างความรุ่งเรืองให้พระพุทธศาสนาเถรวาทในยุคแรกก่อตัวของรัฐไทยนั้น จะปฏิเสธมิได้เลยถึงบทบาทของพระมหากษัตริย์ของรัฐไทยยุคต้นเหล่านี้ โดยเฉพาะกษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงของแคว้นสุโขทัย ศรีสัชนาลัย และกษัตริย์ในราชวงศ์มังรายของล้านนาประเทศ ในการเป็นผู้นำการสร้างศรัทธาอันมั่นคงในพระพุทธศาสนาเถรวาทแบบลังกาวงศ์ในประชาคมของคนไทย รวมทั้งการสร้างความเจริญรุ่งเรืองให้พระพุทธศาสนาทั้งในด้านศาสนบุคคล ศาสนธรรม ศาสนวัตถุ และศาสนประเพณี