ธรรมดีรุ่งโรจน์สัญจร ครั้งที่ 19 คอร์สอานาปานสติ ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พอจ.สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดบุปผารามวรวิหาร

ตัวรู้ในการปฏิบัติ เราดูสภาวะตรงๆ แต่ตัวรู้ทางโลก เราต้องใช้โยนิโสมนสิการ จะเข้าไปจัดการเรื่องใด ดูความเป็นจริงแต่เป็นสมมติสัจจะ ใช้โยนิโสมสิการพิจารณาถึงความชัดเจนถูกต้องตามความเป็นจริงที่สุดของเรื่องนั้น แล้วทำไปอย่างถูกต้อง ความจริงของโลกมีเงื่อนไขเยอะ ถ้าใช้ตัวรู้ทำมนสิการ เกิดเป็นโยนิโสมนสิการ ถ้าใช้ตัวรู้ดูจะไม่อยู่ในอำนาจของอารมณ์ ตัวรู้จะส่งเสริมการจัดการให้มีประสิทธิภาพ ศักยภาพ ถูกต้อง จะมีชีวิตอยู่ในโลกง่ายขึ้น

สถานการณ์อย่างหนึ่ง ทำมนสิการอย่างหนึ่ง ต้องมีท่าทีอย่างหนึ่ง เช่น การพูดกับแต่ละคน ดีที่สุด ไม่เหมือนกัน สิ่งเหล่านี้ต้องอาศัยตัวรู้ ใช้ตัวรู้ในการประเมินสถานการณ์ วิธี ๓ อย่าง

1. อนุปัสสนา ตามพิจารณาภูมิหลังของแต่ละเรื่อง
2. อภิปัสสนา คาดการณ์ล่วงหน้า โดยเอาความเป็นจริงในอดีต ไปพิจารณาผลล่วงหน้า
3. วิปัสสนา พิจารณาตามความเป็นจริงที่เกิดประจักษ์ในปัจจุบัน

การทำในใจให้ตรงไปส่วนที่ดีที่สุด ตามเหตุตามปัจจัยของมัน (ซึ่งแต่ละเรื่องจะไม่เหมือนกัน) ไม่ใช่ตามใจเรา ความมืดที่มืดมิดมีความสว่างซ่อนอยู่ น้ำที่ลึกมีจุดที่ตื้นซ่อนอยู่ คนที่ชั่วมีจุดที่ดีซ่อนอยู่

การปฏิบัติธรรมต้องทำโยนิโสมนสิการในทางโลกตามสถานะของตัวเอง ต้องรู้จักใช้ตัวรู้

1. พิจารณาถึงเหตุ ว่าสิ่งที่เป็นอยู่ว่าเป็นเหตุของอะไร สุขหรือทุกข์ เรียก "ธัมมัญญุตา"
2. พิจารณาผล ว่าผลนี้เกิดมาจากเหตุอะไร เห็นผลแล้วสาวไปหาเหตุ เรียก "อัตถัญญุตา"
3. ต้องประเมินตนให้ได้ว่า เราเป็นใคร โดยชาติ ตระกูล ยศศักดิ์ ฐานะ บริวาร ความรู้ คุณธรรม ว่าเป็นอย่างไร และควรวางตนให้สมกับฐานะอย่างไร เรียก "อัตตัญญุตา"
4. ต้องมองให้ทะลุ เพื่อประเมินสถานการณ์ รู้จักความพอดี เราจะไปเกี่ยวข้องกับสิ่งใด ต้องดูข้อดีของสิ่งนั้น แล้วทำให้ตรงต่อข้อดีนั้น เช่น การรินน้ำใส่แก้วให้คนอื่นดื่ม ก็ต้องไม่รินน้อยไป มากไปก็จะหก รินแต่พอดี เรียก "มัตตัญญุตา"
5. พิจารณาการใช้เวลา เพราะงานบางงานต้องทำตรงเวลา(เวลาเฉพาะ) ต้องทำก่อนเวลา ทำทันเวลา ทำในเวลา เรียก "กาลัญญุตา"
6. มนุษย์เป็นสัตว์สังคม อยู่คนเดียวไม่ได้ ใช้ตัวรู้ทำโยนิโสมนสิการใช้ชุมชนที่เราต้องอยู่ด้วย มีขนบธรรมเนียมประเพณีอย่างไร ต้องศึกษาให้รู้เรื่องราวของชุมชนนั้น เพื่อไม่ให้เราไปทำความขัดแย้งกับชุมชนนั้น เรียก "ปริสัญญุตา"
7. พิจารณาเลือกบุคคล ว่าผู้นี้เป็นคนดีที่ควรคบ ผู้นี้เป็นคนไม่ดีไม่ควรคบ เรียก "ปุคคลปโรลัญญุตา"

โยนิโสมนสิการเป็นอาหารของสติ

#อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน