[scroll down for English description]
3 senedir Bilim Kazanı’na sayısız bilim insanını davet edip, akademik bilimi günlük hayat ile buluşturan ekibimiz, bu defa günlük hayatı akademideki bilimcilerimizin ayağına getiriyor!
Oystir, doktora ya da doktora sonrası araştırma yapan akademisyenlere çalışma hayatına akademi dışında devam etmeleri için gereken kaynakları sağlayan ve endüstrideki işverenleri akademisyenlerle buluşturan bir site. Bize ne ola ki? diyebilir, bu bölümü dinlemeden atlayabilirsiniz.
Bizi dinleyen akademisyenler ise, www.oystir.com sitesinden kendilerine ücretsiz bir hesap açtırabilir, ve nereden başlamaları gerektiğini bu bölümde Oystir.com’un kurucularından Zach Marks’ın kendisinden dinleyebilirler.
Zach Marks’ın akademide hapsolmuş ruhlar için yaptıkları o kadar çok hoşumuza gitti ki, kendisiyle hemen bir bölüm kaydediverdik- reklam değil, tabii ki reklam olmasını ve bu işten para kazanmayı, bu satırları sizlere Hawaii Waikiki Beach’te yazıyor olmayı tercih ederdik. Ama 3 senedir kaynayan kazanda bir defa da akademideki arkadaşlarımıza birşeyler pişsin istedik. Oystir şimdilik sadece Amerika’daki iş imkanlarını kapsıyor. Kayıt ingilizce, Türkçe transkript de ekte (sayfanın aşağısına doğru inebilirsiniz)!
Herkese kendi yolunu akademi içinde veya dışında çizerken bol şans diler, bu bölümün de bir başlangıç noktası olmasını dileriz!
For the past 3 years as Bilim Kazani we have been aiming to bridge the gap between academic science and the general public. We’ve decided that today, we will shift gears and help some academics get on that bridge and escape out into the real world!
Airing on our show this episode is Oystir.com co-founder Zach Marks, who will be sharing with us the story behind oystir.com and how you can benefit from the service to find non-academic jobs. The show will be more relevant for current PhD students or post doctoral researchers, and you can sign up at www.oystir.com to begin browsing.
We should mention that this is not an advertorial content- of course, we wish it were, so that we could be typing this on Waikiki Beach/ Hawaii. We were simply impressed with this new resource available to academics, we believed it solved an important problem, and wanted to pay back to academia after 3 years.
Enjoy our first English episode ever published!
https://bilimkazani.org/wp-content/uploads/2015/12/bilimkazanibolum37-oystir.mp3
Sohbetin Türkçe transkripti:
Bilim Kazanı Özel Bölüm: Doktora Öğrencileri İçin Akademi Dışı İş İmkanları
Zach Marks ile söyleşi, 22 Eylül 2015
Aysu: Bu noktada ingilizce konuşmaya başlayacağım ve sizeleri Zach Marks ile tanıştıracağım. Merhaba Zach!
Zach Marks: Merhaba Aysu! Beni konuk ettiğiniz için çok teşekkür ederim ve bu kaydı Türkçe yapamadığım için özür dilerim…
Aysu: Önemli değil, ben bütün kaydın Türkçe tercümesini de hazırlayacağım (Sözümde durmuşum!!!). Evet, şimdi websitenizi tanımadan önce biraz seni de tanıyalım istiyorum, Oystir.com’un kurucularından birisin, peki bu zamana kadar neler yaptın?
Zach: Tabii ki. Lisans derecemi Yale Üniversitesi’nden aldım, ve aslında sahip olduğum tek diploma da bu. Oystir.com sitesini çoğunlukla doktoralı insanlara yönelik hazırladığımız için de gittiğim her yerde en az eğitimli kişi ben oluyorum. Yale’den sonra, McKinsey Danışmanlık firmasında şirketlere stratejik danışmanlık yaptım. Şirkette yaptığım işlerden biri de, kendi firmamıza doktoralı çalışanların alınmasıyla ilgiliydi. Biliyorsundur, McKinsey MBA ve lisans diplomalı çalışanları aldığı gibi, Harvard ve MIT gibi elit okullardan doktoralı öğrencileri de firma bünyesine almaya çalışıyor. Benim dahil olduğum projede, sadece Harvard ve MIT değil, her okuldan öğrencileri nasıl alabileceğimiz üzerinde çalıştık. Bu sırada da, şu anda Oystir’i beraber kurduğumuz Rudy ile tanıştım ve arkadaş oldum. O da McKinsey’nin New York ofisinde doktoralı öğrencilerin alınma süreci ile ilgileniyordu, zaten kendisi de doktoralıydı ve akademideyken kendi yeteneklerini akademi dışı alanlara nasıl uygulayabileceğini düşünürken kendini McKinsey’de danışmanlık kariyerinde bulmuştu. Doktoralı öğrencilerin danışmanlık alanına geçiş yapmaya çalışırken yaşadıkları kafa karışıklığına aşinaydı, ben de firmaların bu süreçte yaşadığı kafa karışıklıklarına aşinaydım, böylece güçlerimizi bu konuda birleştirmeye karar verdik ve Oystir.com’u kurduk!
Aysu: Harika. Bu arada kısaca ek bir bilgi vermek istiyorum. McKinsey bir danışmanlık firması- en iyi danışmanlık firmalarından bir tanesi. Ve son zamanlarda McKinsey de diğer danışmanlık firmaları gibi doktoradan yeni mezun olmuş insanları bünyesine katmaya çalışıyor. Siz de Oystir.com olarak, akademide devam etmek istemeyen kişilere, ‘bakın, danışmanlık gibi kariyer seçenekleriniz var, hatta sadece danışmanlık değil, yeteneklerinizi kanalize edebileceğiniz bir yığın iş seçeneği var’ diyerek yönlendiriyorsunuz, doğru mu?
Zach: Kesinlikle! Doktoralıların farkında bile olmadığı bir yığın iş seçeneği var. Neredese bütün Fortune 500 şirketleri çeşit çeşit işler için doktoralı insanlarla çalışmak istiyor. Ve tabii ki deneysel bilimlerden çıkan doktoralılar için birçok biyotek firmasında ve endüstri şirketinde iş seçenekleri olduğu gibi, diğer doktora öğrencilerinin de akademi dışı mesleklere transfer edilebilecek birçok yeteneği var. Data analizi olabilir, iletişim olabilir, araştırma yapma olabilir…
Aysu: Yani doktora öğrencileri, birazcık sıradışı bir yol izleyip kariyerlerini mahvetmeden akademi dışı kariyer değişikliğine gidebilirler, doğru mu? Şimdi, ben bugün Oystir.com’a bugün üye olsam, ne yapmam gerekiyor, elime ne geçiyor?
Zach: Oystir.com’a giriyorsunuz, ücretsiz bir hesap açıyorsunuz. Kendiniz hakkında, okulunuz, çalıştığınız ve ilgi duyduğunuz alan hakkında temel bilgilerinizi giriyorsunuz, o noktadan itibaren site sizin için özel iş imkanlarını bulmaya başlıyor. Yeteneklerinizi profil bilgilerinize girdikçe, sitede karşınıza çıkan iş imkanları da çok daha kişiselleştirilmiş oluyor. Örneğin, CRISPR-CAS9 genetik editleme konusunda tecrübeli olduğunuzu yazabilirsiniz, Python kullandığınızı belirtebilirsiniz… Biz bu bilgileri, sizin ne aradığınız ve nelerle ilgilendiğiniz ile birleştirip, size uygun iş listelerini karşınıza çıkarıyoruz, ve bunu bedava yapıyoruz.
Aysu: Siz bu iş ilanlarını kendiniz mi buluyorsunuz, yoksa iş verenler mi size geliyor?
Zach: Her ikisi de. Kısmen bir arama motoru inşa ettik, bizim hedef kitlemizin ilgileneceği işleri internetten seçiyor. Ama aynı zamanda bizimle çalışan birçok firma var, bizimle koordine bir şekilde sitemize iş ilanı koyuyorlar. Son olarak, doktoralı çalışan arayan firmalar ilk seçim sürecini bizimle ortaklaşa yapıyorlar, sitemize üye kişilerin profillerinden onlar için uygun aday seçebiliyoruz.
Aysu: Tamam. Şimdi ben Oystir ile nasıl tanıştığımı anlatayım, aslında birkaç sene önceydi. Acaba Rudy o zamanlar siteyi henüz test mi ediyordu, hiç haberim yok. Ama site çalışmıyordu, belki test versiyonuydu. Ben tesadüfen bulduğumda harika bir fikir olduğunu düşünmüştüm çünkü doktoramın ortasındaydım, akademik bir yolda ilerlemeyi düşünmüyordum, belki daha sıradışı birşeyler yapmak istiyordum ve nereden başlayacağımı da pek bilmiyordum. Siteye üye olduğumu ama uzun bir süre pek bir geri dönüş almadığımı hatırlıyorum, henüz çalışır durumda değildi. Ama kısa süre önce iş ilanları ve internet seminerleri ile tam gaz başladınız hizmet vermeye, bazen girip bakıyorum, geziniyorum, ve hatta arada birkaç akademik laboratuvarın size ilan verdiğini bile görüyorum—hoş değil!!!! Ama akademi dışı bir ton imkan var, bu konuda harika bir kaynak.
Zach: Bizi bulduğuna sevindim! Kendi şirketimizi kurunca anlamış olduğum bir şey var, bazen bir hafta ya da bir ay süreceğini düşündüğünüz şeyler çok, çok daha uzun zaman alabiliyor. Sen bizi ilk keşfettiğinde henüz giriş sayfamızı hazırlamıştık herhalde, ve doktoralı üye olsunlar diye üye olma servisini de kurmuştuk. Yazılım takımını kurmamız, projeyi hayata geçirmemiz biraz zaman aldı.
Aysu: Evet, bir start-up için olağan bir durum. Peki, şu anda tahminimce Türkiye’den, yurtdışında veya Türkiye’de doktorasını yapan ya da bitirmiş olan birçok akademisyen bizi dinliyor. Onlara hitaben, bir akademisyenin sahip olduğu fakat sahip olduğunu fark etmediği vasıfları nelerdir? Ben doktora yaparken embriyolarla uğraştım durdum, ve bunun başka hiçbir işe transfer edilemeyecek birşey olduğunu düşünüyordum.
Zach: Evet. Bu dediğin şey bence bir ton doktora öğrencisinin de empati kurabileceği bir durup. 6-7 sene laboratuvarda kalıyorsunuz, sonra elbette ‘evet, galiba tek yapabildiğim şey fare beyni resimlerine bakmak, ne vasıflarım olabilir?’ demeye başlıyorsunuz. Ama her doktora öğrencisi, 3 temel vasıf ile mezun oluyor. 1-Data analizi, 2-iletişim ve 3-proje yönetimi. Daha yakından inceleyelim. Her şirketin data analizi çalışanlarına ihtiyacı oluyor, ve çoğu doktora öğrencisi, R ve python gibi, veya SPSS gibi daha basit yazılımlar ile bu tecrübeyi edinmiş oluyor. Dolayısıyla şu anda dinliyorsanız ve doktoranız henüz bitmediyse, kalan 2-3 senede analizlerinizi python gibi bazı programları öğrenerek yapmanızı tavsiye ederim. İş dünyasında bilimsel data analizi tecrübenize ihtiyacı olan birçok şirket var, bunu kendi müşteri profilimizden de bizzat görüyoruz. Doktora öğrencilerinin bu vasıfları geliştirmek için harika bir platformları var. Bahsetmek istediğim ikinci yetenek, iletişim. Belki bir konferansta poster sundunuz, ya da 6. Sınıf öğrencileriyle bilim projelerine yardım ederken çalıştınız. Orada yaptığınız şey, inanılmaz derecede karmaşık bir içeriği, genel seyirci için basitleştirmek ve ulaşılabilir hale getirmek. Ya da örneğin akademik bir makale yazdınız, veya, çok daha geniş bir seyirciye, Aysu senin de blog ve podcast’in ile yaptığın gibi, popüler bilim yazıları yazdınız. Burada yaptığınız şey, iletişim yeteneğinizi geliştirmek. Yönetim danışmanlığında CEO’lara laf anlatmaktan, vakıflarda fon yazmaya, veya bir biyotek firmasında ilaçlarla ilgili yazılar hazırlamaya kadar, birçok meslekte mükemmel iletişim yeteneğine sahip olmanızı gerektirecek birçok durumla karşılaşıyorsunuz. Son olarak, tipik bir öğrenci (mesela lisanstan mezun olduğum zaman ben) okuldan çıktığında bir takım proje yönetimi vasıflarına sahip oluyor, ama tam da değil. Birkaç makale yazıyorsunuz, ödevleriniz oluyor, diplomanızı almak için yapmanız gereken her zamanki işler. Bir doktora öğrencisinin ise, çok uzun soluklu bir sürede, çoğunlukla birkaç yıl boyunca, yönetemek zorunda olduğu o kadar çok şey var ki: proje yazmak, lisans öğrencisi eğitmek ve onların projeleriyle ilgilenmek, tabi ki kendi projenizi hatta projelerinizi yönetmek…Bunlar bence çok değerli ve de diğer adaylardan sizi ayıran özellikler.
Aysu: Evet, arkadaşlar, Zach’in sözlerini aklınızda not edin, çünkü, doktoradan çıktığımız zaman genellikle çok da uygulanabilir birşeyler yapmamış gibi hissediyoruz. Aynı zamanda, akademinin doğasından ötürü, yaptığımız işleri abartmak yerine, yaptığımız herşeye daha skeptik olmaya meyilliyiz- çünkü bilim böyle işliyor. Ama sanırım iş dünyasında, iş bakarken, öğrendiğiniz şeyleri vurgulamak ve çok da mütevazı olmamak gerekiyor. Doktora yapmak özellikle 20leriniz için harika birşey, aslında birçok konuda kalifiye hale geliyorsunuz, bunları vurgulamanız gerekiyor.
Zach: Doğru, rezüme tevazu yapılacak bir yer değil kesinlile! Mülakatlarda alçakgönüllü olabilirsiniz, ukala bir görünüm sergilemeyi tabi ki istemezsiniz, ama başarılarınızı rezümede ön planda tutmayı unutmayın.
Aysu: Birçok insan şu anda akademik dünyanın geldiği hiyerarşik piramit sebebiyle çıkmak isteyebilir. Çok fazla doktora öğrencisi var, ve en tepede hiç de fazla pozisyon yok. Çıkmak konusunda kötü hissetmeyin! Yetenekleriniz uygulamaya dökebileceğiniz çeşit çeşit başka alanlar var, bunun da adı ‘vazgeçmek’ olmak zorunda değil, size göre değilse de, size göre değil.
Zach: Kesinlikle. Sanırım biraz çıtlattığın şey akademiden çıkmanın ‘davayı satmak’ olarak görülmesi. Böyle bir stigma var. Linked in profili açmaktan çekinenler dahi var, belki hocaları görür korkusuyla. Ama böyle hissetmeyin, sadece laboratuvar kurmak istemiyorsunuz ve alternatif seçeneklere yöneliyorsunuz diye. Hatta şunu söyleyebilirim, artık ‘alternatif kariyer yolları’ diye adlandırdığımız yolların standart olması lazım.
Aysu: Özellikle şunu söyleyebilirim, doktora yapmak bize birçok şeyin yanında, bağımsız düşünmeyi de öğretiyor. Sırf bu sebepten bile, belirli bir kariyer seçeneğine sabitlenmek bana anlamsız geliyor. Bahsettiğin 3 temel vasıfa gelelim, eğer herşey yolunda gittiyse, bir doktora öğrencisinin cepte şu 3 yetenek ile mezun olduğunu söyleyebiliriz: data analizi, iletişim ve proje yönetimi. Peki oystir.com’a girdiğimde beni nasıl işler bekliyor, seçeneklerim neler?
Zach: Birçok endüstriden farklı işler göreceksiniz. Biyomedikal alanlardan doktoranız varsa mesela, tabi ki biyomedikal endüstri iş ilanları, ama bunun yanında, bu geçmişinize ihtiyacı olacak birçok farklı endüstriden iş ilanı olabilir! Uçak sektöründen otomobile, danışmanlıktan başka teknolojilere, farklı endüstrilerde ve farklı coğrafyalarda. Oynayacağınız roller, alanınızdaki uzmanlığınız ilgili de olabilir –örneğin bir biyomedikal firmada araştırma görevlisi veya bir şirkette mühendislik gibi, ama bu teknik ve uzmanlık gerektiren işler dışında finansal analiz gibi, direkt alanınızla ilgili olmayan, fakat analiz yeteneğinizi kullanabileceğiniz bir konuda da olabilir. Herhangi bir sektör, sizin temel araştırma yeteneğinizi kullanmak isteyebilir. Bunun yanında, ‘soft’ yeteneklerinizin işe yarayacağı durumlar da var. Danışmanlıktan, medikal iletişimciye kadar bir dizi meslek bunlara örnek. Oystir’ı kurmadan önce bu mesleklerin ve imkanların var olduğundan benim de haberim yoktu. Mesela hiç bilmiyordum, duyunun bilimiyle ilgilenen, Listerine ağız gargarasını ferah ve temiz ama ağız yakmayan mükemmel dengeli hissiyata ulaştıran ya da bir sosise doğru tadı veren bir bilim insanı ekibi olduğundan haberdar bile değildim, ben de bu süreçte çok şey öğreniyorum. Oystir’ı da güzel yapan bu, siteye geliyorsunuz ve aklınızdaki iş ile bir profil oluşturuyorsunuz, ama bu süreçte sizin de varolduğundan haberdar olmadığınız işlerle tanışma şansınız oluyor.
Aysu: Spektrum hakikaten çok geniş. Peki Oystir gibi başka şirketler var mı?
Zach: Doktoralı öğrencilere kariyer öğütleri veren siteler var, mesela belki Versatile PhD sitesini duymuşsunuzdur..
Zach: Websitelerinde farklı kariyer seçenekleri için gerekli bilgiler vesaire var, ama biz de kendi arşivimizi geliştirmeye, farklı kariyer seçenekleri için bilgi ve yardımcı materyal oluşturmaya çalışıyoruz, oystir.com/resources adresinde. Ücretsiz profil açan herkese yine tabii ki ücretsiz, makaleler, rezüme örnekleri, mülakat teknikleri, webinarlar….
Aysu: Bu sizin siteyi ayrıştıran bir özellik, benzerlerini örneğin LinkedIn’de görmüyorum.
Aysu: Peki mesela, insanlar işveren olarak profil açabilecekler mi?
Zach: Evet, bir sonraki adım olarak, işverenlerin de bir portalı olmasını istiyoruz. Şimdilik sistemde işverenler bizimle, kapılar ardında çalışıyor. Birkaç ay içinde, çok daha otomatik bir şekilde, işverenlerin ‘Zach, bizim şöyle böyle bir doktora öğrencisine ihtiyacımız var’ demek yerine, kendi şirket profillerini yaratıp, Oystir databazında aday aramalarını istiyoruz. Sanırım bir öğüt verebilirim burada herkese, belki 5 sene önce doktoraya başlarken profesör olmak istiyordunuz, şimdi kesinlikle böyle bir amacınız yok, ama panik yapmayın! Harika vasıflar edindiniz bu süreçte, gayet beceriklisiniz ve bundan farklı şekillerde faydalanabilirsiniz. Eğer maaşları bir kriter olarak baz alacak olursak, doktoralı çalışan grubu, 2000li yıllardan beri reel maaşları artan tek çalışan grubu! Bu konuda iyi hissedin, evet orada bir yerde sizin için çok uygun işler var ve umarım Oystir.com bu konuda size yardımcı olur.
Aysu: Mükemmel öğütler! Bu arada, akademiden çıkış yolu dediğimiz şeyi çıkış olarak değil, hep gidilen yoldan biraz sapma olarak da görebilirsiniz. Biz de Bilim Kazanı olarak genelde bilimi halka ulaştırmaya çalışıyoruz. Bu sefer tam tersini yapalım ve bilim insanlarına biraz gerçek yaşamla ilgili bir yardımımız dokunsun dedik. Çok da kötü konuşmak istemiyorum ama birçoğumuzun yeni kaynaklara ihtiyacı olduğuna eminim, farklı alanlara kaymaya çalışırken, ve Oystir.com’un harika bir yeni kaynak olduğunu düşünüyorum. Sana da teşekkür ederim bunu gerçekleştirdiğin için!
Zach: Asıl ben teşekkür ederim Aysu ve eklemeliyim, bence Bilim Kazanı’yla yaptığınız şey harika! Bir konuda heyecanlı olup, bu heyecanı bütün dünya ile paylaşmak harika birşey ve herkes bunu denemeli, bilimi genel dinleyici ile paylaşmak olabilir, ne bileyim kuantum fizik ile fantasy football oyunlarını bir şekilde birbirine bağlayabilmek olabilir, blog başlatın ve paylaşın!
Aysu: Evet! Ve zaten doktora da bir yandan başka şeylerle uğraşmak için harika bir zaman. Evet! Zach, sana çok teşekkür ederim tekrar, bugün yoğun programından vakit ayırıp Türkiye’deki dinleyicilerle konuştun, onlar da ya podcast bölümünü dinleyerek ya da bu kayıtların yazılı dökümünü okuyarak seni tanımış oldular. Son bir soru, Oystir.com sadece Amerika’daki iş imkanları için kullanılabiliyor, doğru mu?
Zach: Evet, şimdilik böyle. Ama umarım kısa zamanda uluslararası boyutlara da ulaşacağız. Hatta Türkiye’ye de açılmak isteriz, şu anda dinliyorsanız ve İstanbul ofisimizi açmak isterseniz…
Aysu: Harika plan! O halde iyi şanslar ve Oystir’dan yeni haber duymayı umuyoruz.
