Breddin

Fyri seks árum síðani var 15 ára gamli Andrew Rasmussen umsorganaryvirtikin.

Sum tað liggur í orðingini, yvirtaka myndugleikarnar umsorganina fyri barninum, tá tað verður sett heiman, og fáa sostatt ábyrgdina av dreinginum, sum tá var níggju ára gamal.

Nú hevur Almannaverkið uppsagt dreingin. Samstarvið er endað, og kommunan noyðist at finna honum pláss uttanlands.

Men hvør hevur evstu ábyrgd av einum barni í einari skipan?

Og nær kunnu vit sum land avgera, at vit ikki hava pláss fyri einum barni, men í staðin flyta tað til Danmarkar?

Tað spyrja vit í Breddanum.

Samrøða er við Edvard Heen, stjóra í Almannaverkinum, og Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður í barna- og útbúgvingarmálum, sum var í útvarpsstovuni.

 

Gjørt sendingina: Ruth Winther Poulsen og Marjun Dalsgaard, sum eisini var redaktørur

Tøkningur: Kári Annand Berg

Tvingsil verður oftari og oftari brúktur í psykiatriini. Danmark verður hartað fyri hetta í seinastu frágreiðingini hjá ST.

Eisini í Føroyum verður tvingsil brúktur í størri mun, vísir ársfrágreiðingin hjá Føroya Kærustovni seinastu árini.

92 ferðir brúktu starvsfólkini á Psykiastrisku deild tvingsil í 2023. Í 2009 var talið 12.

Tað fevnir millum annað um tvingsilsinnleggingar, tvingsils-fastspenningar og sissandi heilivág undir tvingsli.

Men nær er neyðugt at brúka tvingsil? Og nær er tað ov nógv?

Tað spyrja vit í sendingini.

 

Gestir í sendingini: Súsanna Olsen og Tórmóður Stórá

Gjørt sendingina: Ruth Winther Poulsen og Marjun Dalsgaard, sum var redaktørur

Tøkningur: Kári Annand Berg

89 prosent av føroyingum í burðardygga aldrinum halda, at føroyingar eiga at fáa í boðið at vera kannaði fyri deyðiligar íløgusjúkurnar:

Sucla2, AGS, AROKS, JEB og TBCD

Tað vísir ein kanning, sum er almannakunngjørd í dag, og sum áhugafelagsskapurin Arvasjúkan hevur umbiðið.

Títtleikin av hesum sjúkum er størri í Føroyum enn aðrastaðni, og fólk eiga at vera spærd fyri sorgina tað viðførur, at seta eitt barn i verðina til líðing og deyða, halda tey, sum hava umbiðið kanningina.

Breddin í dag snýr seg um deyðiligar arvasjúkur í Føroyum og hvat eigur at verða gjørt við, at fimti hvør føroyingur eru berari av einari av teimum.

Vit tosa við fólk, ið eru rakt og við limir í etiska ráðnum.

Í útvarpsstovuni eru Bergur Debes Joensen, formaður í etiska ráðnum og prestur, Katrin Kallsberg, serlækni í kvinnusjúkum og limur í etiska ráðnum og Noomi Gregersen, verkætlanarleiðari í Fargen og limur í etiska ráðnum.

Vit tosa eisini við Karin Laksáfoss, sum hevur stovnað felagsskapin, Arvasjúkan og gjøgnum virksemið í felagnum hevur umbiðið hugburðskanningina.

Viðgerðin av kærumálinum hjá útbúgvingrstjóranum á Glasi hevur havt sera neiliga ávirkan á álitið á ráðið - haraftrat er talan um óheimilað inntriv i leiðslurættin hjá rektaranum. 

So bersøgin er rektarin í seinasta svari sínum til ráðið. 

Poul Geert Hansen, aðalstjóri er í útvarpsstovuni.

 

Gransking í PKU kortum

PKU kortini eru komin til Føroya, og nú skal granskast í teimum, sigur landsstýriskvinnan í heilsumálum. Hon hevur sett eina nevnd at skipa hetta - tað eru millum annað fólk, sum varða av FARGEN og aðarari gransking umframt varasjúkrahússtjórin.

Landsstýriskivnnan í Heilusmálum er í útvarpsstovuni.

Annika Olsen, Heðin Mortensen, Kristin Michelsen. Jógvan Skorheim og nú Kári Johansen. Tað gerst alsamt meiri vanligt at skifta flokk tá tað kemur til kommunuval.

Er tilknýtið til politisku flokkarnar leysari í býráðspolitikki enn í landspolitikki - og hvørjum velja fólk lista eftir, tá tey stilla upp?

Jóannes N Dalsgaard stjórnmálafrøðingur er í útvarpsstovuni

 

Trump vs Harris

Kammala Harris skal vísa hvør hon er sum politikari og tað var hólmgongan við Trump eitt gott høvi til, sigur viðmerkjari, sum fylgir við í amerikanska forsetavalstríðnum.

Vit hava havt vitjan av Eriki Løksagarð Absalonsen í útvarpsstovuni og hyggja nærri at kjakinum millum republikanska og demokratiska forsetavalevnini, sum var mikunáttina.

Floksskifti í Tórshavnar býráð hevur vakt ans.

Kári Johansen er farin úr Javnaðarflokkinum, og hann stillar upp fyri Framsókn á næsta býráðsvali.

- Borgarstjórin hevur arbeitt ímóti mær, sigur Kári Johansen millum annað.

Vit tosa við Ruth Vang, forkvinnu í Framsókn, og Heðin Mortensen, borgarstjóra, og politiskur viðmerkjari verður í útvarpsstovuni.

Umboðsráðsval

Val er aftur til umboðsráðið hjá Betri-samtakinum.

Sum vant eru valevni á sosialum miðlum við áheitanum um at atkvøða fyri sær.

Eitt valevni gongur tó ímóti streyminum. Kim Hansen stillar upp við ti endamáli at taka umboðsráðið av.

Vit tosa við tvey av valevnunum til umboðsráðið í sendingini.

 

Gjørt sendingina: Ruth Winther Poulsen og Marjun Dalsgaard, sum eisini var redaktørur.

Tøkningur: Kári Annand Berg

Semingsstovnurin hevur givið skarvin yvir í semingsroyndini millum Maskinmeistarafelagið og Kommunala arbeiðsgevarafelagið um maskinmeistararnar hjá SEV og IRF.

Men enn er ógreitt, um verkfall ella verkfall verður lýst.

Arbeiðstíðarreglur tykjast at vera høvuðsraðfestingin hjá Maskinmeistarafelagnum, men hvat snúgva hesar reglur seg um, og hví hava tær so stóran týdning hjá maskinmeistarunum?

Arnfinn Bech, formaður í Maskinmeistarafelagnum, og Anita Fuglø, leiðari í Kommunala arbeiðsgevarafelagnum, vóru í útvarpsstovuni.

Røringur er komin í politisku skipanina, eftir at Búskaparráðið fyrr í vikuni legði heystfrágreiðingina fram.

Árni Gregersen og Beinta Løwe, politiskir eygleiðarar, komu í útvarpsstovuna at viðgera politisku støðuna.

 

Gjørt sendingina: Ruth Winther Poulsen og Hallur av Rana, sum eisini var redaktørur

Tøkningur: Kári Annand Berg

Enn eina ferð mælir Búskaparráðið til at taka fiskavirkisskipanina av.

Í sendingini hyggja vit nærri at umstríddu skipanini og broytingunum, sum ætlanin er at fremja.

Eyðfinnur Jacobsen, stýrisformaður í ALS, var í útvarpsstovuni.

Kríggið í Ukraina harðnar. Í gjár lupu russar á býin Lviv, og fyrradagin framdu russar eitt tað ógvusligasta álopið higartil í krígnum móti býnum Poltava.

Vit tosa við Claus Borg Reinholt, tíðindamann hjá donsku sjónvarpsstøðini TV2.

Gestir: Eyðfinnur Jacobsen og Claus Borg Reinholt

Gjørt sendingina: Ruth Winther Poulsen og Hallur av Rana, sum eisini var redaktørur

Tøkningur: Kári Annand Berg

Hálv milliard krónur í halli í ár.

Tað var kaldi veruleikin, sum Búskaparráðið borðreiddi við í gjár, tá heystfrágreiðingin var løgd fram.

Og støðan í føroyska búskapinum fær eisini landsstýriskvinnuna í fíggjarmálum at øtast.

Johnny í Grótinum, formaður í Búskaparráðnum, verður í útvarpsstovuni.

Í sendingini verður eisini orðaskifti millum samgongu- og andstøðulimir í fíggjarnevndini.

Eyðgunn Samuelsen, forkvinna, og Eirikur í Jákupsstovu umboða samgonguna, og Beinir Johannesen og Steffan Klein Poulsen umboða andstøðuna.

Gjørt sendingina: Ruth Winther Poulsen og Hallur av Rana, sum eisini var redaktørur.

Tøkningur: Rúni Eysturlíð

Vakmyndatól eru í andsøgn við okkara privatlív, siga summi, men hvønn týdning hevur tað at verða eygleidd, ella at sleppa undan tí? Og er privatlív meira vert, enn at forða fyri brotsverkum? Vit taka etisku mørkini til viðgerðar í sendingini.

Fráflyting

Ov nógv ung, men serliga ungar kvinnur, flyta uttanlands í lestarørindum. - Vit mugu leggja nógv meira orku í at gera samfelagið áhugavert hjá ungum kvinnum, heldur Erika Hayfield, granskari á Fróðskaparsetrinum.

Gestir: Jógvan D. Hansen, Regin Berg og Erika Hayfield. 

Gjørt sendingina: Katrin Petersen og Birgit Carina Eliasen, sum eisini var redaktørur. 

Tøkningur: Kári Annand Berg.