De Jesse Frederik Show

Voor iedereen die ooit een politieke speech luisterde en dacht: ‘waar gaat dit nou eigenlijk over?’, heeft onderzoeker Jonne Kamphorst het antwoord. Deze week in De Jesse Frederik Show: vage taal als wapen om stemmen te winnen.

Meepraten over deze aflevering?

Probeer De Correspondent nu een gratis maand uit: decorrespondent.nl/gratismaand

Welkom bij de eerste aflevering van de Jesse Frederik Show! Waarin Jesse spreekt met topambtenaar Erik-Jan van Kempen, die net een geweldig rapport schreef over... grond. Hij kan ons alles kan vertellen over waarom er te weinig grond is om woningen op te bouwen, en wat we daaraan kunnen doen.

Opname en montage: Julius van IJperen

Probeer De Correspondent nu een gratis maand uit: 
decorrespondent.nl/gratismaand

Vaak zitten de belangrijkste inzichten verstopt in de saaiste rapporten. Journalist Jesse Frederik diept ze elke twee weken voor je op. Het resultaat: de diepgravendste gesprekken met de deskundigste deskundigen over de grootste thema's van deze tijd. Zet je schrap voor broodnodige nuchterheid in het klimaatdebat, fascinerende lessen over de woningmarkt en tegendraadse visies op de politiek. In september elke week een nieuwe aflevering, vanaf oktober tweewekelijks.

Probeer De Correspondent nu een gratis maand uit: 
decorrespondent.nl/gratismaand

Luisteraars! Het is de tweehonderdste aflevering van De Rudi & Freddie Show (tenminste, als je trailers en andere kleine prut in ons kanaal meerekent, en dat doen wij!).

En het is ook de laatste aflevering, want Rutger gaat de podcast verlaten. Het komende jaar verhuist hij naar New York, voor de internationale lancering van zijn boek en... om een Amerikaanse tak van The School for Moral Ambition te beginnen.

Een mooi moment om te reflecteren op acht jaar (!) Rudi & Freddie Show.

Hoe komen we eigenlijk aan die vreselijke naam? Hoe slecht waren die eerste podcasts? Waarover zijn we anders gaan denken? Wat waren memorabele afleveringen? En: wat is Rutger allemaal van plan in het Amerikaanse?

Tabee! Of nou ja, niet helemaal, want Freddie gaat hierna door zonder Rudi. Suggesties voor hoe die show moet heten, mogelijke gasten, opmerkingen, aanmerkingen en doodsbedreigingen mogen naar [email protected]!

Lees- en luistervoer bij deze aflevering:

- We begonnen de podcast ooit met een aflevering over het basisinkomen, bullshitbanen en de toekomst van werk (https://corr.es/635207)

- Iets later leerden we je hoe belastingontwijking en -ontduiking nou eigenlijk werkt (https://corr.es/c1a127)

- We zwaaiden met de zwarte vlag (https://corr.es/4cafa8)

- En vroegen ons hardop af waarom Vlaanderen eigenlijk zo'n rommeltje is (https://corr.es/9ead7a)

- Maar we spraken ook Maarten van Rossem over de stand van het land (https://corr.es/218318)

- Bedachten ons met Roanne van Voorst dat het eten van dieren wellicht snel achterhaald zal zijn (https://corr.es/02f796)

- Diederik Samsom was zelfs twee keer te gast! De eerste keer over hoe hij in Brussel zoveel meer gedaan krijgt dan in ons kikkerlandje (https://corr.es/337c35)

- Én we spraken Esther Gould en Sarah Sylbing (https://corr.es/de5300) over hun docuserie Schuldig (https://corr.es/56c595)

- Jesse schreef het boek 'Zo hadden we het niet bedoeld', over de toeslagenaffaire (https://corr.es/a5f7c0)

- Rutger ken je van 'De meeste mensen deugen' (https://corr.es/f5ef3a) en 'Morele ambitie' (https://corr.es/f2c562)

- 'Waarom arme mensen domme dingen doen' is een eerder verschenen stuk van Rutger (https://corr.es/902644)

- We noemden ook het onderzoek Unconditional cash transfers reduce homelessness (2023) van o.a. Claire Williams over de rol van geld bij dakloosheid (https://corr.es/b740e0)

- The Scout Mindset, een boek van Julia Galef passeerde ook de revue (https://corr.es/3e5a43)

Luisteraars! De laatste alweer van onze korte serie gesprekken voor de Europese verkiezingen. We spreken ditmaal met Vera Tax (PvdA). Eens raadslid te Venlo, toen wethouder Sociale Zaken in Venlo, daarna als Europarlementariër verantwoordelijk voor de verduurzaming van de maritieme sector in Europa. Het kan raar lopen!

Het is het hoogst haalbare als Europarlementariër: het rapporteurschap bij een wet. Maar wat is het in vredesnaam? Waarom heb je eigenlijk macht als rapporteur? En hoe word je het eigenlijk? Er blijkt een nogal byzantijns systeem aan ten grondslag te liggen van veilingen, waarin partijen punten moeten inzetten op de onderwerpen die ze willen bemachtigen.

Dan die verduurzaming van de scheepvaart. Wat is eigenlijk de bedoeling van die wetgeving? En hoe dwing je de scheepvaart tot verduurzaming? Want niets is internationaler dan de scheepvaart. Dus gaan schepen dan niet uitwijken naar Marokko, of zo?

Tot slot: wat te denken van de gekkigheid met vlaggenstaten? De Houthi-rebellen uit Jemen beloofden alleen Israëlische, Britse en Amerikaanse schepen aan te vallen, maar zij konden ook geen wegwijs worden in wat nou eigenlijk Israëlische, Britse en Amerikaanse schepen waren! Schepen varen namelijk vaak onder de vlag van Palau, Panama of Liberia (vermoedelijk niet omdat ze daar zo’n stringente arbeidswetgeving hebben). Kan daar niet wat aan gedaan worden? Hier blijkt volgens Tax zelfs Europa een maatje te klein: daar gaan de Verenigde Naties over.

Afijn, gaat dat luisteren!

Heb je nog suggesties of opmerkingen? Deel die dan met ons via [email protected].

Luisteraars! Wat is Europeser dan het Songfestival en idealistischer dan Rutger Bregman? Juist, ja: Volt. De enige ‘pan-Europese partij’ die meedoet met de Europese verkiezingen. Haar inzet: een federaal Europa, waarin we straks niet alleen op een Nederlandse afgevaardigde kunnen stemmen, maar op een Europeaan naar keuze!

Wij, Robbie en Freddie, spreken de co-lijsttrekkers Reinier van Lanschot (34) en Anna Strolenberg (28), die niet alleen heel jong maar ook heel bevlogen zijn (dat ze met z’n tweeën zijn, is daar een voorbeeld van: geen toeval, maar een kwestie van principe – ze zijn voor eerlijke representatie van man en vrouw op de lijst).

We spreken over de ontstaansgeschiedenis van Volt (een gekke Italiaan met een gek plan) en over Europa tussen droom en daad. Want, ook al is Volt pro-Europa, ze is ook kritisch op hoe Europa nu georganiseerd is: te weinig democratisch en te veel vanuit het nationale belang. Kan dat anders? En is dat nodig? Want is het niet juist ook de kracht van Europa dat ze niet voortdurend meewaait met de electorale wind van de dag?

We spreken ook over Volts grootse plannen: van een basisinkomen voor iedere Europese burger (jawel) tot haar droom van een hogesnelheidstrein langs iedere Europese stad met meer dan honderdduizend inwoners. Klinkt fantastisch. Maar kan het ook? Of is dat toch een beetje peperduur wensdenken?

Kortom, genoeg food for thought en voer voor discussie!

Luisteraars! 'Ik zou nou eens iets willen opschrijven waar ik langer dan twee minuten over heb nagedacht’, verzuchtte onze gast Diederik Samsom eens tegen een naaste medewerker. Veel Nederlanders zullen hem kennen uit die periode, als partijleider van de PvdA.

Maar eigenlijk – en het is geen fotofinish! – was hij in zijn laatste functie veruit het meest invloedrijk. Samsom was de afgelopen jaren als kabinetschef verantwoordelijk voor het klimaat- en milieubeleid van de Europese Unie, in een tijd waarin er heel veel klimaat- en milieubeleid werd gemaakt.

Samsom vertelt over het verschil tussen Den Haag en Brussel, waar je weliswaar langer dan twee minuten kunt nadenken voor je een beslissing neemt, maar waar het gebrek aan belangstelling voor die enorme beslissingen het toch ook weer ongemakkelijk maakt.

We hebben het over de energiecrisis, en hoe we – tegen de verwachtingen in – onze gasafhankelijkheid van Rusland in een ongekend tempo wisten af te bouwen.

We hebben het over de spectaculaire kostendalingen van elektrische auto's en zonnepanelen: zelfs groene politici menen het zich nu te kunnen permitteren om op te roepen tot invoerheffingen op Chinese waren! Maar is dat wel verstandig?

We hebben het over de wat schizofrene houding van de Europese Commissie ten aanzien van de landbouw. Moeten we nou land besparen met intensieve landbouw, zodat we meer grond terug kunnen geven aan de natuur? Of moeten we juist land delen met de natuur door biologische landbouw?

Samsom vertelt hoe hij in het Saoedische paviljoen op een klimaattop poogde de Saoedi's te overtuigen te stoppen met fossiele brandstoffen (succes!). En over de komende verkiezingen, die volgens Samsom – ondanks alle modieuze analyses – niet gewonnen zullen worden door rechts-populisten en geen dramatisch andere uitslag gaan geven (iets met Spaanse liberalen).

O ja, en wist u dat er dankzij de Kaderrichtlijn Water in 2027 he-le-maal niks meer kan in Nederland? Wij ook niet.

Kortom, gaat dat luisteren!

In de aanloop naar de Europese Verkiezingen van 6 juni spreken wij Europese politici, aspirant-politici en lijsttrekkers over hoe Europa werkt en wat Europa doet. We trappen af met: Bas Eickhout, co-Spitzenkandidat van de Europese Groenen.

Lees hier het transcript:

https://decorrespondent.nl/15299/de-europese-verkiezingsshow-met-robbie-freddie-in-gesprek-met-bas-eickhout

Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail

****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ******

Opname: Julius van IJperen

Montage: Romanee Rodriguez

Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar [email protected]

Luisteraars! Nu er een rechtse meerderheid in de Tweede Kamer is, moet die zich natuurlijk ook laten gelden op energiegebied. Waar het vorige kabinet al voornemens was twee kerncentrales te bouwen, is er nu een motie aangenomen om er maar liefst vier te bouwen: in ieder geval de plannen gaan al exponentieel!

Is dit nou wel zo verstandig? Ik (Jesse) zal maar kleur bekennen: een nieuwe kerncentrale bouwen is peperdure rechtse identiteitspolitiek. Toegegeven, er zijn een heleboel slechte argumenten tegen kernenergie (dat het vreselijk onveilig is bijvoorbeeld). En zoals België en Duitsland prima werkende kerncentrales voortijdig sluiten is absolute waanzin. Maar... de kosten van kerncentrales, zeker de meest recent gebouwde kerncentrales in Europa en de Verenigde Staten, zijn schrikbarend.

Geen private partij die geld wil lenen aan een financieel zwart gat: kerncentrales worden alleen gebouwd als de overheid de omvangrijke risico's afdekt. Wat dat betreft is het opmerkelijk dat juist deze bij uitstek staatsgeleide energiebron zo populair is bij liberalen.

Er zijn zat goedkope koolstofvrije alternatieven

Waar je in de jaren tachtig nog kon zeggen dat er geen koolstofvrij alternatief bestond voor kernenergie, is dat alternatief er nu wel (zon, wind, batterijen). Deze alternatieven worden bovendien met de dag goedkoper, terwijl kerncentrales juist de wetten der technische vooruitgang tarten door almaar duurder te worden.

Het contrast tussen zon en kernenergie kan dan ook bijna niet groter. Zonnepanelen zijn kleinschalig en modulair: een soort Duplo, waar je blokje voor identiek blokje een veld mee kunt volleggen. Kerncentrales zijn energiekathedralen, met tienduizenden speciaal op maat gemaakte onderdelen. En van kathedralen weten we dat ze altijd duurder worden en zelden op tijd af komen. De belangrijkste opgave is dus om de kosten omlaag te brengen.

Voorstanders van kernenergie hebben hierbij een vast repertoire van argumenten. We moeten juist meer kerncentrales bouwen; als je steeds maar één uniek project doet, dan is het natuurlijk altijd duur. We moeten kleine, modulaire reactoren bouwen, waardoor kerncentrales meer op Duplo gaan lijken. We moeten de milieuhippies met hun domme regulering de mond snoeren. Helemaal onwaar is het allemaal niet, maar het gaat kernenergie niet redden.

Leesvoer bij deze aflevering

• 'Waarom megaprojecten misgingen, misgaan en blijven misgaan', een recent verschenen artikel van correspondent Michiel de Hoog. (https://corr.es/44cccd)

• The costs of the nuclear power sector (2012), een rapport van de Franse Rekenkamer. (https://corr.es/a5f8f1)

• De Scenariostudie kernenergie (2022) van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. (https://corr.es/fc4e6a)

• 'Better late than never, but never late is better: Risk assessment of nuclear power construction projects' (2018), een artikel van Portugal-Perreira en anderen. (https://corr.es/307519)

Zoals altijd kun je suggesties en opmerkingen met ons delen via [email protected].

Luisteraars! Het was een koude dag in november, toen ik (Jesse) het boek Je bent jong en je wil wat toekomst van Hannah Prins en Jantijn Anema (beiden bekend van Extinction Rebellion) kreeg toegestuurd. Vol interesse begon ik te lezen, tot ik op pagina 26 opeens mijn eigen naam zag prijken tussen een VVD-Kamerlid en de ceo van Corendon (foute boel!).

Ik herkende mij niet in het geschetste beeld.

Een aardige aanleiding dus om het rebellenduo uit te nodigen voor onze podcast! Want wat denken zij dan bij de toch tamelijk indrukwekkende cijfers over de opmars van hernieuwbare energie? Gloort daar dan geen enkele hoop? 'In de komende jaren is groene groei een illusie', schrijven ze. Is dat zo? En zo ja, waarom dan?

Waar ik me blijkbaar wat te optimistisch uitliet over de energietransitie, daar kunnen we Prins niet verdenken van hoopgevende geluiden. In interviews wordt door haar steevast gewezen op de naderende ecologische ondergang. En in het meest recente IPCC-rapport zouden we kunnen lezen dat 'de mensheid misschien het einde van de eeuw niet gaat redden'. Het is nogal wat, maar klopt het ook?

Bovendien, is het als communicatiestrategie eigenlijk wel verstandig steeds te wijzen op de klimaatkladderadatsch? Valt er niet – juist nu! – een opbeurender verhaal te vertellen?

Leesvoer bij deze aflevering:

• Hannah Prins zei in de podcast van de JOVD dat we 'minimaal in 2100 – en dit zijn dus conservatieve inschattingen – naar 1,5 tot 2 meter zeespiegelstijging' gaan. Maar uit het KNMI Klimaatsignaal 2021 (pp. 26-31) blijkt dat 1,5 tot 2 meter zeespiegelstijging mogelijk is in een SSP5-RCP 8.5-scenario (waarin de aarde 4,5 graad opwarmt, omdat we alle koolreserves die er zijn gaan verstoken, de bevolking enorm groeit, en de wereldeconomie vertienvoudigd), daarbinnen dan de 10 procent kans op de hoogste zeespiegelstijging, en daarbij ook nog eens uitgaan van Antarctische ijskapinstabiliteit (een speculatief kantelpunt). (https://corr.es/ab71d4)

• In hun boek schrijven Hannah en Jantijn dat 'het smeltwater [van Antarctica] de zeespiegelstijgingstijging in de komende eeuwen al kan doen oplopen tot 15 meter'. Daarvoor citeren ze een paper getiteld 'Contribution of Antarctica to past and future sea-level rise’. Volgens dit paper kan de smelt van Antarctica in SSP5-RCP8.5 (wederom: 4,5 graden opwarming, alle koolreserves wegstoken) een zeespiegelstijging tot 15 meter veroorzaken in 2500. Bij 2 graden opwarming blijft het volgens het paper beperkt tot 0.23 meter. (https://corr.es/3582c0)

• In de podcast ging het over de gevolgen van klimaatverandering voor de voedselvoorziening. Sinds de jaren zestig is de aarde met 1,2 graden opgewarmd. Het IPCC laat weten dat door klimaatverandering de oogsten van tarwe (-4,9 procent), mais (-5,9 procent) en rijst (-4.2 procent) zullen afnemen. In dezelfde periode zijn de opbrengsten van tarwe (+218%), mais (+196%) en rijst (+147%) echter enorm toegenomen. Daaruit valt op zijn minst op te maken dat verbeteringen in irrigatie, (kunst)mestgebruik, mechanisering, verdeling, pestbestrijding en ga zo maar door, vooralsnog een grotere impact hebben op de opbrengsten dan klimaatverandering. (https://corr.es/643fc4)

• Je bent jong en je wil wat toekomst, het boek waarin Hannah Prins en Jantijn Anema betogen dat een radicale aanpak nodig is in de strijd tegen klimaatverandering. (https://corr.es/e74ffa)

• 'Zelfs optimisten zijn te pessimistisch: schone energie wordt spotgoedkoop’, een eerder gepubliceerd artikel van Jesse over wat er allemaal goed gaat bij het oplossen van het klimaatprobleem. (https://corr.es/1fd653)

• Niet het einde van de wereld, van datawetenschapper Hannah Ritchie. Een boek dat stelt dat we voor een enorme uitdaging staan op het gebied van klimaat, maar dat veel van de problemen wel oplosbaar zijn. (https://corr.es/13bd5f)

Heb je nog suggesties of opmerkingen? Deel die dan met ons via [email protected].