De Taxioorlog | BNR

Vanaf 19 augustus komt NPO Start met een vierdelige documentaireserie, gebaseerd op onze prijswinnende podcast. In de serie krijgen de taxichauffeurs Jan Hartog en Cees Meester, die je in de podcast hoorde, eindelijk een gezicht. Verslaggever Sander 't Sas, die als jonge journalist getuige was van de taxioorlog, is ook te zien. 

Over de Taxioorlog:

Als het monopolie van de Taxi Centrale Amsterdam door Den Haag doorbroken wordt, breken er rellen uit in de hoofdstad. Boze taxichauffeurs gaan de strijd aan met wethouders, ministers en uit eindelijk... elkaar. Geld, geweld en geen enkele genade. Twintig jaar later durven de betrokkenen het échte verhaal te onthullen. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ernst Faber. De man die tientallen jaren de huisnotaris van Taxi Centrale Amsterdam was. Een man die werk zou hebben gedaan voor beruchte criminelen Klaas Bruinsma, Sam Klepper en John Mieremet. Ook zat hij in het bestuur van sportkoepel NOC NSF en onderhield daar goede contacten met prominente mensen uit de sportwereld. Faber heeft nooit eerder willen praten over zijn rol bij de TCA, tot nu.  

Faber was volgens het Openbaar Ministerie betrokken bij de zogenaamde Cyprus route. Bestuursleden Hans Janmaat en Bub van Gelderen namen koffers vol cash mee naar Cyprus, om dat geld daar weer te storten op een rekening en er vervolgens panden mee te kopen op de Amsterdamse Wallen. Van wie het geld afkomstig is, zeggen Janmaat en Van Gelderen niet te weten. Ernst Faber zou de notaris bij deze aankooptransacties zijn geweest.  

Faber ontkent stellig zijn betrokkenheid bij duistere zaakjes en veegt zijn straatje schoon. Hij kan zich voorstellen dat er allerlei bv’s waren, en geldstromen op creatieve wijze wit werden gewassen. Het ging in ieder geval niet via of in samenwerking met hem. “Als ik het wel had geweten had ik het ook niet mogen zeggen, beroepsgeheim”. 

De is de voorlopig laatste aflevering van de Taxioorlog, maar we komen zeker terug met meer taxiverhalen.  

 

Over de maker 

Sander ‘t Sas (Amsterdam, 1975) is documentairemaker en tv-verslaggever bij EenVandaag. In 2023 kwam De Taxioorlog uit, een podcast bij BNR. Recent verscheen het gelijknamige boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Ze verkopen pillen en coke’. Criminaliteit in de taxiwereld is van alle tijden, al is de taxiwereld nu gevaarlijker en crimineler dan 25 jaar geleden. Er wordt op allerlei manieren gesjoemeld om een beeld neer te zetten dat niet helemaal overeenkomt met de werkelijkheid. Zo komt het aantal chauffeurs op de payroll niet overeen met het aantal chauffeurs op de weg en zijn er adresjes waar de kilometerstand van de auto’s kan worden veranderd.

Met de komst van platformen als Uber zijn nu zoveel taxi’s in Amsterdam dat controle eigenlijk onmogelijk is geworden. Daarnaast heerst er een enorm personeelstekort bij de politie.  

25 jaar geleden werden chauffeurs door criminelen onder druk gezet, gechanteerd en bedreigd. Ook de reclassering speelde een dubieuze rol. De taxibranche leek een ideale plek om veroordeelden te begeleiden naar de opbouw van een leven zonder criminaliteit.  

Dagelijks rijden er zo’n 2800 taxi’s rond in Amsterdam, en die vervoeren lang niet altijd personen. Het zijn gesloten circuits waar altijd handel is. Drugs zijn overal te regelen, en datzelfde geldt voor prostituees. Ook criminelen willen weleens van A naar B en maken dan gebruik van chauffeurs waar ze wel vaker mee ‘samenwerken’.  

Ook nu nog is de taxibranche is in de greep van de georganiseerde misdaad. Beruchte crimineel John Mieremet heeft in het verleden gesuggereerd de eigenaar te zijn van de Taxi Centrale Amsterdam, maar het OM heeft dit nooit kunnen bewijzen. Jan en Cees zijn hier echter van overtuigd.

Over de maker

Sander ‘t Sas (Amsterdam, 1975) is documentairemaker en tv verslaggever bij EenVandaag. In 2023 kwam De Taxioorlog uit, een podcast bij BNR. Recent verscheen het gelijknamige boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de zomer van 2023 besluit de gemeente Amsterdam om de Weesperstraat af te sluiten, bij wijze van proef. Het is een hoofdader in het Amsterdamse verkeer. De gemeente wil de binnenstad autoluw maken, want dat zou beter zijn voor het milieu. De afgesloten straat is weliswaar verkeersluw, maar de drukte op andere straten neemt enorm toe. Dat leidt dan weer tot enorme verkeersoverlast, waardoor overal mensen te laat komen.

De gemeente wil meer proeven zoals die op de Weesperstraat, en dat is tegen het zere been van de taxichauffeurs. Ze kunnen hun klanten niet op de bestemming afzetten of moeten tientallen kilometers omrijden om op de plek van bestemming te komen. Niet alleen de chauffeurs zijn boos, maar ook de omwonenden.

Het is het zoveelste voorbeeld van dat de taxichauffeurs en de gemeente met elkaar overhoop liggen. Waar Jan den Hartog en Cees Meester twintig jaar geleden voorop liepen in de strijd tegen de gemeente, werpt chauffeur Stef Keij zich nu op als leider voor een rechtvaardiger taxibeleid.

Er wordt nog steeds gewerkt met wetgeving uit het jaar 2000. Het idee was dat marktwerking ervoor zou zorgen dat de kwaliteit van de taxi’s zou toenemen, en dat de prijzen zouden gaan dalen. Alleen is de wereld wel een beetje veranderd. Taxi’s kun je bestellen middels een app, en iedereen kan taxichauffeur worden.

De branche is zeer gevoelig voor ondermijning en het is erg makkelijk om zwart geld wit te wassen. Dat gebeurt dan ook op grote schaal. Dat zou je als gemeente niet moeten willen, en daarom moet je het beroep beter beschermen middels een gedegen taxiwet die aansluit bij de huidige tijdsgeest. Maak de drempel hoger om taxichauffeur te worden, voer de vakbekwaamheidstoets en het ondernemersexamen weer in. Échte chauffeurs zijn ontevreden over het huidige beleid, en die groep wordt alleen maar groter.

Over de maker

Sander ‘t Sas (Amsterdam, 1975) is documentairemaker en tv verslaggever bij EenVandaag. In 2023 kwam De Taxioorlog uit, een podcast bij BNR. Recent verscheen het gelijknamige boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Als we alle taxi’s nu aan de kant zetten, dan heb je de grootste drugsvangst van Nederland’. Ruim 20 jaar na de liberalisering van de taximarkt is het nog altijd onrustig in de taxiwereld. De concurrentie is groot en de kwaliteit laat vaak te wensen over. Daarom gaan chauffeurs op zoek naar alternatieve manieren om geld te verdienen.

Uber beheerst sinds de introductie van het bedrijf in Amsterdam in 2012 een groot deel van de taximarkt. Omdat het officieel ‘georganiseerd vervoer’ is, en daardoor niet valt onder de opstapmarkt, hoeven deze taxi’s zich niet aan alle regels te houden waar ‘gewone’ chauffeurs dat wel moeten. Zo rijden platformtaxi's niet met een daklicht en gelden voor hen geen maximumtarieven.

Wethouder Melanie van der Horst, portefeuillehouder van Verkeer, vervoer en luchtkwaliteit: ‘Nergens rijden zoveel taxi’s als in Amsterdam. Bijna een kwart van het verkeer in de binnenstad is taxi’. De gemeente kan alleen maar handhaven op de opstap taxi’s, en heeft niets te zeggen over de Ubers van deze wereld. En dat is natuurlijk oneerlijk'.

Voor de oorspronkelijke chauffeurs in Amsterdam is het sappelen sinds de komst van die bedrijven. De weinige ritjes leveren niet genoeg op. Dan is de verleiding groot om 'ja' te zeggen tegen het vervoeren van een lucratief – vaak schimmig - vrachtje, bevestigt een onderzoek van Bureau Beke, dat in 2021 uitkwam. Soms worden complete taxibedrijven opgezet die nooit een persoon vervoeren.

De taxioorlog: hoe zat het ook alweer?

Tot het jaar 2000 was een beperkt aantal taxivergunningen beschikbaar in de hoofdstad. Die vergunningen waren duur in aanschaf, maar eenmaal in bezit was je verzekerd van werk en inkomen. Dit systeem werkte goed, al had de Taxi Centrale Amsterdam wel het monopolie.

Een nieuwe wet maakte een einde aan die uitzonderingspositie. De taximarkt werd geliberaliseerd. Vergunningen werden voor iedereen en door het hele land beschikbaar, zonder de hoge prijzen die daar eerder voor moesten worden betaald. Tot grote woede van chauffeurs van het eerste uur, want hun duurbetaalde vergunningen waren ineens niets meer waard. Dit werd het startpunt van de taxioorlog.

Over de maker

Sander ‘t Sas (Amsterdam, 1975) is documentairemaker en tv verslaggever bij EenVandaag. In 2023 kwam De Taxioorlog uit, een podcast bij BNR. Recent verscheen het gelijknamige boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twintig jaar na de Taxioorlog is het nog steeds chaos in de Amsterdamse taxiwereld. Chauffeurs zijn ontevreden. Er is te weinig werk, en teveel concurrentie. Daar zitten chauffeurs tussen die geen passagiers meenemen, maar andere vrachtjes. Opnieuw wordt de strijd gevoerd tegen nieuwkomers op de markt.

Verslaggever Sander 't Sas duikt in de Amsterdamse taxiwereld voor seizoen twee van De Taxioorlog. Hoe verschilt de oude taxioorlog van de nieuwe? En krijgen chauffeurs Jan den Hartog en Cees Meester eindelijk antwoord op de vragen die ze al 25 jaar stellen? 

Luister vanaf 15 mei naar seizoen 2 van de Taxioorlog.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

"Kleine ritjes voor de jongens, nooit een grote. Iedereen werkte mee om ons financieel kapot te maken". De straatgevechten liggen achter ons, maar de interne strijd woedt heviger dan ooit. Jan heeft een vergunning, is certificaathouder en heeft daarmee recht op fatsoenlijke ritten. Justitie neemt echter ruim de tijd voordat er actie wordt ondernomen.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR. Sander maakt als jonge verslaggever de taxioorlog mee, en bewaarde alle geluidsfragmenten jarenlang in zijn persoonlijke archief. Met de verhalen van Jan en Cees schetsen die fragmenten een ontluisterende beeld, én komen ze samen tot nieuwe inzichten.

Na jarenlang procederen tegen de TCA krijgt Jan gelijk van de rechter: hij is doelbewust uit het systeem gehouden en heeft recht op compensatie. De TCA komt echter niet over de brug met het geld.

Jan en Cees zetten ook hun civiele procedure bij de Ondernemingskamer voort: vanwege wanbeleid moeten het TCA-bestuur en de TCA-directeur weg, vinden ze. Ze hebben een punt: er blijkt 2 miljoen euro te zijn verdwenen uit het spaarfonds van de taxichauffeurs. Hun strijd leidt er uiteindelijk toe dat de Ondernemingskamer van het Gerechtshof het drietal Grijpink, Janmaat en Van Gelderen ontslaat.

Toch blijkt het wellicht een pyrrusoverwinning, want een jaar na die uitspraak besluit het OM de zaak tegen Grijpink, Janmaat en Van Gelderen te seponeren. Het onderzoek heeft te lang geduurd, en er zouden meerdere getuigen zijn gehoord, maar er is te weinig bewijs zijn om tot vervolging over te gaan. Het is een grote deceptie voor Jan en Cees. Ze voelen zich verraden door politie en justitie, die in hun ogen niks voor ze hebben gedaan.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR.

Foto: © ANP / Jörgen Caris

Taxi Oorlog/ De Taxi Oorlog/ De Taxioorlog/ De Taxi-oorlog

See omnystudio.com/listener for privacy information.

"Ik ben een luitenant van John Mieremet en ik moet ervoor zorgen dat jij je anders gaat gedragen in het bestuur van de TCA". De gemeente Amsterdam onderneemt dappere pogingen om de taxistandplaatsen op een eerlijke manier te verdelen, maar de mannen van de straat volgen hun eigen regels. Ondertussen gaat ook binnen de politie de beerput open als een oude computer van de officier van justitie, met daarop zeer belastend materiaal voor de officier, bij het grofvuil wordt aangetroffen.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR. Sander maakt als jonge verslaggever de taxioorlog mee, en bewaarde alle geluidsfragmenten jarenlang in zijn persoonlijke archief. Met de verhalen van Jan en Cees schetsen die fragmenten een ontluisterende beeld, én komen ze samen tot nieuwe inzichten.

De eerste concurrent van de TCA, TaxiDirekt, is inmiddels weg, maar doordat de taxiwet nu volledig is ingevoerd mogen chauffeurs uit heel Nederland in Amsterdam rijden. De gemeente probeert de standplaatsen te reguleren door slagbomen te plaatsen.

Dure advocaatkosten voor het strafrechtelijk onderzoek naar de top van de TCA wordt betaald door de TCA, waardoor aangesloten chauffeurs eigenlijk voor de kosten opdraaien. Jan en Cees krijgen grote sommen geld aangeboden van een advocaat van de TCA om hun verklaringen bij de politie aan te passen. Doordat ze hier niet op in gaan wordt een ander pad bewandeld: die van de regelrechte bedreiging door beruchte criminelen.

En dan wordt de oude computer van officier van justitie Joost Tonino gevonden. Op die computer wordt naast uitgebreide verklaringen van Jan en Cees ook kinderporno gevonden. Tonino stapt direct op en het onderzoek wordt overgenomen.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR.

Foto: © ANP / Jörgen Caris

Taxi Oorlog/ De Taxi Oorlog/ De Taxioorlog/ De Taxi-oorlog

See omnystudio.com/listener for privacy information.

"Wat zal ik doen, ruggetje of neussie?". Grof geweld wordt niet geschuwd om kritische TCA-chauffeurs de mond te snoeren. Dat het geen zuivere koffie is in de top van het bestuur van de TCA is wel duidelijk, en ook de weg naar andere vormen van intimidatie is makkelijk gevonden.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR. Sander maakt als jonge verslaggever de taxioorlog mee, en bewaarde alle geluidsfragmenten jarenlang in zijn persoonlijke archief. Met de verhalen van Jan en Cees schetsen die fragmenten een ontluisterende beeld, én komen ze samen tot nieuwe inzichten.

TCA-directeur Dick Grijpink installeert een ordedienst: zes kooivechters die de chauffeurs in het gareel moeten krijgen en die Grijpink als bodyguards moeten beschermen. Meer kritische chauffeurs krijgen nauwelijks werk meer en worden slachtoffer van pesterijen.  

Er gebeuren meer rare dingen binnen de TCA. Aanslagen op Cees Meester en Jan den Hartog worden beraamd. Cees wordt van de weg gereden, nadat hij voor een klusje op de centrale moest zijn. Hij kan ternauwernood zijn stuur omgooien en komt met de schrik vrij. Jan krijgt een klus van de centrale die hij doorgeeft aan een collega omdat hij toevallig geen tijd heeft. Als de collega op de bestemming komt vertrouwt hij het niet en belt Jan om uit te leggen waarom hij met gierende banden is weggereden.

Jan en Cees gaan praten met de politie en getuigen tegen Janmaat, Van Gelderen en Grijpink. Er worden diverse processen verbaal opgemaakt. Jan en Cees krijgen ook een onderhoud met Joost Tonino, de officier van justitie die het Marionet onderzoek leidt.  Omdat Jan praat, wordt hij op de centrale gezien als een ‘verrader’ en op verschillende manieren geïntimideerd. En dan is er nog dat aanbod, om ‘de TCA-top uit de weg te ruimen’, waar Jan en Cees niet op in gaan.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR.

Foto: © ANP / Jörgen Caris

Taxi Oorlog/ De Taxi Oorlog/ De Taxioorlog/ De Taxi-oorlog

See omnystudio.com/listener for privacy information.

"Lachen, gieren en brullen was het vroeger bij de TCA. De taxiwereld zoals hij was, is niet meer". Lidmaatschap van een criminele organisatie, het oplichten van chauffeurs, afpersing en het uitlokken van geweld. Daar wordt het trio Grijpink, van Gelderen en Janmaat van wordt verdacht. Jan den Hartog is al jaren bestuurslid van de TCA namens de chauffeurs, en schrikt zich rot over de staat van het bedrijf wanneer hij tijdelijk op de directeursstoel plaatsneemt.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR. Sander maakt als jonge verslaggever de taxioorlog mee, en bewaarde alle geluidsfragmenten jarenlang in zijn persoonlijke archief. Met de verhalen van Jan en Cees schetsen die fragmenten een ontluisterende beeld, én komen ze samen tot nieuwe inzichten.

Jan den Hartog wordt tijdelijk TCA directeur als Dick Grijpink en het TCA-bestuur vast komt te zitten. Op de waslijst met verdenkingen staat onder meer, witwassen van crimineel geld, het oplichten van eigen chauffeurs en afpersing.

Den Hartog weet niet wat hem overkomt als hij de administratie ziet. Er klopt weinig van, en financiële jaarverslagen ontbreken. Ook heeft hij sterke vermoedens dat er gefraudeerd wordt. Chauffeurs denken bijvoorbeeld leningen voor hun licenties te hebben afgesloten bij een bank, maar dat blijkt een bedrijf in handen van de TCA-leiding te zijn. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat grote sommen geld worden witgewassen via BV’s die in handen zijn van Janmaat en Van Gelderen. Amsterdams vastgoed wisselt soms wel drie keer per jaar van eigenaar, steeds voor een veel hoger bedrag.

Misdaadverslaggever John van den Heuvel interviewt John Mieremet, op dat moment een van de grootste criminelen in Amsterdam. Mieremet zegt dat ‘de TCA van hem is’, waarmee hij impliceert dat de TCA wordt gebruikt als witwasvehikel voor drugsgelden.

Als Grijpink en de bestuursleden na 30 dagen vrijkomen en de leiding weer overnemen, keert Den Hartog zich tegen de leiding. Andere chauffeurs vinden het ook onbestaanbaar dat het trio terugkeert, omdat er een strafrechtelijk onderzoek loopt en de heren van veel strafbare feiten worden beschuldigd. Kritische chauffeurs worden het slachtoffer van pesterijen van de leiding van de TCA, ze krijgen onder andere nauwelijks meer klussen via de centrale.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR.

Foto: © ANP / Jörgen Caris

Taxi Oorlog/ De Taxi Oorlog/ De Taxioorlog/ De Taxi-oorlog

See omnystudio.com/listener for privacy information.