Theo một bản gia phả của dòng họ Nguyễn ở làng Nghi Xuân, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, Nguyễn Du sinh ra trong gia đình đại quý tộc, nhưng năm 10 tuổi thì mất cha, 13 tuổi mất mẹ, rơi vào cảnh mồ côi phải ở cùng anh cả, có lúc làm con nuôi của một vị quan, cũng có khi đi giang hồ 3 năm ở Trung Quốc.