In de laatste aflevering van dit seizoen bevinden we ons in het hart van het Vrijheidskwartier in Wageningen. Thera Westerhoud, programmaleider van Stichting Nationaal Vrijheidskwartier geeft ons een rondleiding door Visum Mundi, gevestigd in het gebouw van de voormalige aula van Wageningen University and Research. Eerst komen we langs de expositie Nationale Bevrijdingsverhalen, waarin 9 mensen op hun eigen manier vertellen over de bevrijding.

Dan hebben we het even over de Escape Room, die je, eenmaal binnen, alleen maar kunt verlaten door opdrachten uit te voeren waarvoor je sleutels naar de vrijheid kunt verdienen.

Vervolgens gaan we naar boven, naar het Schermtheater, waar op de dag van opname in het kader van Vrijheidskwartier In Concert een optreden zal plaatsvinden van het Alma Quartet, het strijkkwartet van het Concertgebouworkest. Het thema van het concert is propaganda en fake news. Het kwartet speelt werken van de componisten Korngold en Shostakovitsch, begeleid door beelden uit de nazi-film Triumph des Willen van Leni Riefenstahl.

We spreken tijdens het repeteren en soundchecken met Kilian van Rooij, medebedenker van de concerten, documentairefilmmaker Jessica Gorter, al eerder bij ons te gast en Marc Daniel van Biemen, violist in het Alma Quartet.

Ales over de Nationale Bevrijdingsverhalen vind je op www.bevrijdingsverhalen.nl

Info over Visum Mundi op www.visummundi.nl

Contact met Vincent en Hein: [email protected]

We praten met de Nederlands-Molukse schrijfster Sylvia Pessireron. Ze werd in 1958 geboren in Breskens, in het Molukse woonoord De Haven, dat doorgaans werd aangeduid als het ‘Ambonezenkamp’. Hier heeft zij haar eerste levensjaren doorgebracht. Toen zij meer dan vijftig jaar later haar eerste roman schreef, verwerkte zij daarin de herinneringen aan haar jeugd in Zeeland. Sylvia is de jongste in een gezin met elf kinderen. Haar ouders kwamen uit een dorpje aan de zuidkust van Seram, niet ver van Ambon. Haar vader was sergeant in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL).

Sylvia’s moeder vertelde haar elke dag een verhaal, om alles dat de Molukkers in Nederland was overkomen door te geven.

We praten over haar jeugd, over de belazering van de Molukkers door de Nederlandse overheid, over de wanhoop en de woede van haar generatie, die leidde tot een aantal gewelddadige acties en over de jaren daarna. Leeft het ideaal van de Vrije Republiek der Molukken nog?

Contact met Vincent en Hein: [email protected]

We praten met schrijver/fotograaf Ingeborg Kriegsman over de enorme stroom Belgische vluchtelingen die na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog naar het neutrale Nederland kwam. Ingeborg schreef het boek Hoop Op Toekomst, Verhalen van Belgische vluchtelingen en geïnterneerden die zij publiceerden tijdens hun verblijf

in Nederland gedurende de Eerste Wereldoorlog.

Het is geschreven aan de hand van de kranten die de Belgische vluchtelingen zelf

hebben gepubliceerd tijdens hun opvang in vluchtoorden en interneringskampen in Nederland.

Het bevat fragmenten uit de kranten die letterlijk zijn overgenomen, in de schrijfstijl van

honderd jaar geleden. Diverse onderwerpen komen aan bod; over de oorlog maar ook over het

dagelijks leven.

Tot slot beschrijft Ingeborg ons hoe een Belgisch vluchtoord op de hei bij Ede er uitzag.

Alle in =fo over het boek Hoop Op Toekomst vind je op https://www.ingeborgkriegsman.com/hoop-op-toekomst/

Contact met Vincent en Hein: [email protected]

We praten met filmmaker Jessica Gorter. Ze studeerde regie-documentaire en montage aan de Nederlandse Televisie Academie in Amsterdam. In haar jeugd woonde ze enkele jaren in de VS en na haar studie verbleef ze langere tijd in Rusland. Haar bekroonde films worden veelvuldig in binnen- en buiteland vertoond. Ze brak internationaal door in 2011 met 900 Dagen, over mythe en werkelijkheid van de blokkade van Leningrad. Haar films zijn nooit eenduidig en kenmerken zich door haar visuele en eigen stijl. Haar nieuwste film, The Dimitriev Affair, gaat over Joeri Dimitriev, een Rus die een aantal massagraven uit het Stalintijdperk blootlegde. Hij gaf naamloze doden die er lagen hun identiteit weer terug.

De film is te zien op de site van 2Doc: https://www.2doc.nl/documentaires/collecties/makers/jessica-gorter.html

Contact met Vincent en Hein: [email protected]

Vandaag spreken we voor de tweede maal met Hubert Nijgh, sinds 2021 voorzitter van Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945. De stichting vraagt aandacht voor de erkenning en waardering van de rol die de Nederlandse koopvaardij speelde in de Tweede Wereldoorlog. Dat doet zij door verhalen te verzamelen, het belang van de moed van de zeelieden voor onze vrijheid te benadrukken en het opzetten van een bekroonde databank.

Hubert praat ons bij over naar boven gekomen verhalen van nabestaanden en maakt ons deelgenoot van zijn dromen omtrent het werk van de stichting.

Alles over de stichting vind je op www.koopvaardijpersoneel40-45.nl

Contact met Hein en Vincent: [email protected]

We praten met Bart Nauta. Hij is onderzoeker bij het ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld. Hij onderzoekt de psychosociale nasleep van daderschap. Genocide en misdaden tegen de menselijkheid hebben in de Twintigste en Eenentwintigste Eeuw het leven van miljoenen onschuldige mensen gekost. Duizenden daders waren direct of indirect betrokken bij massaal geweld tegen ongewapende burgers. In wetenschappelijk onderzoek is er opvallend weinig bekend over wat er met daders gebeurt na geweld. Hoe gaan daders om met de misdaden die ze hebben begaan? Hoe re-integreren ze in hun gemeenschappen? En wat kan Bart’s onderzoek bijdragen aan het voorkomen van misdaden tegen de menselijkheid?

We praten met Jaap Meijer, hij schreef het boek Een Lint Van Wanhoop, naar aanleiding van een verhaal dat hij hoorde van zijn oom. Het ging over twee zussen die in de Tweede Wereldoorlog op de vlucht waren van onderduikadres naar onderduikadres. Uiteindelijk, toen niemand ze nog kon of wilde helpen, verdwenen ze. Jaap gaf ze 68 jaar later hun namen terug, Esther en Betje Cohen.

Het boek Een Lint van Wanhoop is te bestellen via: www.joodserfgoedwageningen.nl/een-lint-van-wanhoop/

In februari 2024 leidde Laura de Kaper ons rond door de monumentale voormalige aula van de Universiteit Wageningen. Hier tekenden de Duitsers en de Geallieerden op 6 mei 1945 de uitgewerkte capitulatievoorwaarden.

De Aula, vlak naast de binnenstad van Wageningen, is niet alleen bijzonder

vanwege zijn architectuur maar ook vanwege zijn betekenis. Hij symboliseert de verbinding tussen de Wageningse ingenieurs en het is een plek waar veel mensen persoonlijke hoogtepunten bereikt en gevierd hebben: vele duizenden buluitreikingen en promoties hebben hier

plaatsgevonden.

De verbouwing was ten tijde van de opname in volle gang, er werd een café en twee zeer bijzondere bioscoopzalen gerealiseerd, die alles te maken hebben met het Wageningse Vrijheidskwartier.

Voor de actuele stand van zaken rondom de Aula kun je even kijken op www.vrijheidskwartier.nl

Contact met Vincent en Hein: [email protected]

We praten vandaag vanuit Hotel De Wereld in Wageningen met Floor Vermeulen, hij is sinds juni 2021 burgemeester van deze stad van de vrijheid. Het Nationaal Bevrijdingsmonument en het Bevrijdingsvuur zijn bakens van herdenken, eren en vieren, met elk jaar op 4 en 5 mei veel aandacht voor vrede, vrijheid en veiligheid.

Wat heeft Wageningen Nederland, Europa en de wereld te bieden? Hoe hou je het vuur van de vrijheid ook de rest van het jaar brandend en hoe interesseer je de jeugd?

We zijn in Ellecom in de Turnhal die de SS in de Tweede Wereldoorlog liet bouwen op landgoed Avegoor. Het werd hier vroeger de Hel van Ellecom genoemd. 142 Joodse mannen werden hier te werk gesteld om onder vreselijke omstandigheden een sportterrein aan te leggen en de grond gereed te maken voor de bouw van de Turnhal.

We praten met lokaal historicus John Striker en met Suzanne Her Harmsel en Anne van den Hul van BOEI. BOEI is een non-profitorganisatie die is gespecialiseerd in de herbestemming van industrieel, agrarisch en religieus erfgoed.

Suzanne is ontwikkelingsmanager, ze vertelt over hoe je zo’n beladen hal als deze in nauw overleg met inwoners van het dorp Ellecom weer nieuw leven in zou kunnen blazen.

Anne is Manager Funding bij BOEI, met haar hebben we het over een aantal andere interessante gebouwen die een nieuw leven wordt gegeven.

Met John praten we over de geschiedenis van de hal, die na de oorlog oa dienst heeft gedaan als vakantieverblijf en tennisbaan.

Alles over BOEI vind je op www.boei.nl

Contact met Vincent en Hein: [email protected]