Sign up to save your podcasts
Or
Share احتمال جنگی دوباره؛ واکنش کشورهای خلیج فارس چه خواهد بود؟
Share to email
Share to Facebook
Share to X
Share to email
Share to Facebook
Share to X
Or
احتمال جنگی دوباره؛ واکنش کشورهای خلیج فارس چه خواهد بود؟
تنش تازه میان تهران و تل‌آویو نگرانی از جنگی دوباره را افزایش داده است. در این گزارش بررسی کرده‌ایم که کشورهای حوزه خلیج فارس در این بحران تازه چه واکنشی نشان خواهند داد و آیا سیاست بی‌طرفی‌شان دوام می‌آورد یا خیر؟تنش‌های تازه میان تهران و تل‌آویو پس از پایان جنگ ۱۲ روزه، نگرانی‌ها درباره وقوع دور دوم درگیری میان ایران و اسرائیل را افزایش داده است. در این میان، نگاه‌ها به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دوخته شده؛ دولت‌هایی که در جنگ نخست با احتیاط، میانجی‌گری و سکوت حساب‌شده واکنش نشان دادند اما اکنون نشانه‌هایی دیده می‌شود که در صورت آغاز جنگی تازه، این معادلات ممکن است تغییر کند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در جریان جنگ قبلی، عربستان سعودی و امارات متحده عربی تلاش کردند چهره بازیگرانی متعادل را به نمایش بگذارند. آن‌ها از یک‌سو روابط خود با آمریکا و اسرائیل را حفظ کردند و از سوی دیگر، از درگیری مستقیم با ایران پرهیز کردند. منابع دیپلماتیک می‌گویند ریاض و ابوظبی در هفته‌های اخیر در تماس با واشنگتن و تل‌آویو خواستار خویشتنداری شده‌اند.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که آغاز جنگ دوم می‌تواند این سیاست بی‌طرفی تاکتیکی را تحت فشار قرار دهد، به‌ویژه اگر پاسخ ایران متوجه پایگاه‌های آمریکایی یا تاسیسات نفتی در خلیج فارس شود.
بیشتر بخوانید:آیا جمهوری اسلامی به میز مذاکره باز می‌گردد؟
قطر و عمان همچون گذشته، بیشتر بر نقش میانجی‌گرانه خود میان ایران و غرب تمرکز دارند. هرچند مقام‌های قطری در گفت‌وگوهای غیرعلنی گفته‌اند شدت بحران ممکن است آن‌ها را به موضع‌گیری‌های آشکارتر وادار کند.
هشدار اخیر عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، مبنی بر اینکه "اگر تجاوز تکرار شود، بدون تردید واکنشی قاطع‌تر نشان خواهیم داد، واکنشی که دیگر امکان پنهان کردنش وجود نخواهد داشت" از نگاه بسیاری از تحلیلگران پیامی آشکار برای کشورهای میزبان پایگاه‌های آمریکایی بود که در آن یادآوری می‌کند هرگونه حمله جدید اسرائیل می‌تواند دامنه بحران را فراتر از مرزهای ایران ببرد.
کارشناسان چه می‌گویند؟
مهرداد فرهمند، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگوی اختصاصی با دویچه‌وله فارسی می‌گوید برای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس "امنیت سرمایه" بیش از هر چیزی اهمیت دارد.
او می‌افزاید: «دولت‌های عربی حوزه خلیج فارس سال‌هاست ساحلی امن برای سرمایه فراهم کرده‌اند. از سیاست‌های جمهوری اسلامی خشنود نبوده‌اند اما وجود حکومتی قابل پیش‌بینی، حتی با مزاحمت‌های محدود را به فروپاشی کامل نظام ترجیح می‌دهند. اگر سقوط جمهوری اسلامی گریزناپذیر شود، بعید است این دولت‌ها برای دوران پس از آن سناریویی نداشته باشند و بی‌تردید در ائتلافی که آمریکا برای جلوگیری از ناامنی خلیج فارس شکل دهد، مشارکت خواهند کرد.»
به باور او اگر خاک ایران به صحنه جنگ داخلی تبدیل شود که درآن صورت سقوط جمهوری اسلامی محتمل است، دولت‌های عربی همان‌طور که در سوریه عمل کردند، روی گروه‌هایی سرمایه‌گذاری خواهند کرد که منافعشان را در آینده ایران تامین کنند و از آن‌ها "پشتیبانی مالی و نظامی" خواهند کرد.
موسی شریفی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه و عضو تحریریه العربیه فارسی نیز به دویچه‌وله می‌گوید: «کشورهای خلیج فارس در جنگ نخست عمدتا سیاستی غیرفعال یا بی‌طرفانه در پیش گرفتند و این رویکرد ناشی از نگرانی از گسترش جنگ به تاسیسات انرژی و مسیرهای تجاری خلیج فارس، روابط با هر دو طرف و تلاش برای میانجی‌گری پشت پرده به‌ویژه از سوی قطر و عمان بود.»
او توضیح می‌دهد که اگر دامنه جنگ دوم گسترده‌تر از جنگ نخست باشد، واکنش کشورهای خلیج فارس می‌تواند تغییر کند. به گفته او، عربستان و امارات ممکن است همچنان بی‌طرفی فعال را حفظ و از ورود مستقیم به نزاع پرهیز کنند، اما در صورت تهدید مستقیم زیرساخت‌های حیاتی‌شان، احتمالا ناچار خواهند شد به سمت هماهنگی آشکارتر با آمریکا و اسرائیل حرکت کنند.
از نظر او بحرین به دلیل روابط نزدیک با اسرائیل و نگرانی از نفوذ ایران در میان شیعیان، ممکن است سریع‌تر موضع خود را روشن کند و امارات نیز با وجود روابط اقتصادی با ایران، به دلیل همکاری‌های استراتژیک با اسرائیل، اگر تهدیدی مستقیم ببیند، می‌تواند حمایت بیشتری از جبهه اسرائیلی نشان دهد.
سه سناریوی محتمل
کارشناسان برای واکنش کشورهای خلیج فارس در صورت آغاز جنگ دوم سه سناریو ترسیم می‌کنند: در ساده‌ترین حالت، اگر جنگ محدود بماند، دولت‌های عربی احتمالا همان سیاست جنگ اول را که حفظ بی‌طرفی نسبی و تلاش برای میانجی‌گری پشت صحنه بود، تکرار خواهند کرد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اما اگر دامنه درگیری گسترده شود و تاسیسات انرژی یا زیرساخت‌های حیاتی منطقه هدف قرار گیرد، عربستان و امارات ممکن است به سمت هماهنگی آشکارتر با آمریکا و اسرائیل حرکت کنند.
در سناریوی سوم، در صورتی که ایران پایگاه‌های آمریکایی در خلیج فارس را هدف قرار دهد یا جنگ به مرحله‌ای برسد که امنیت منطقه را به خطر اندازد، بی‌طرفی این کشورها عملا پایان خواهد یافت.
به نظر می‌رسد کشورهای حوزه خلیج فارس در فضای پرتنش فعلی تلاش می‌کنند کانال‌های ارتباطی خود با همه طرف‌ها را حفظ کنند. اما اگر جنگ دوم ایران و اسرائیل آغاز شود و شدت بگیرد، این دولت‌ها ناچار خواهند شد از سیاست بی‌طرفی تاکتیکی فاصله بگیرند و به سمت انتخاب‌هایی بروند که تاکنون از آن پرهیز کرده‌اند.
View all episodes
تنش تازه میان تهران و تل‌آویو نگرانی از جنگی دوباره را افزایش داده است. در این گزارش بررسی کرده‌ایم که کشورهای حوزه خلیج فارس در این بحران تازه چه واکنشی نشان خواهند داد و آیا سیاست بی‌طرفی‌شان دوام می‌آورد یا خیر؟تنش‌های تازه میان تهران و تل‌آویو پس از پایان جنگ ۱۲ روزه، نگرانی‌ها درباره وقوع دور دوم درگیری میان ایران و اسرائیل را افزایش داده است. در این میان، نگاه‌ها به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دوخته شده؛ دولت‌هایی که در جنگ نخست با احتیاط، میانجی‌گری و سکوت حساب‌شده واکنش نشان دادند اما اکنون نشانه‌هایی دیده می‌شود که در صورت آغاز جنگی تازه، این معادلات ممکن است تغییر کند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در جریان جنگ قبلی، عربستان سعودی و امارات متحده عربی تلاش کردند چهره بازیگرانی متعادل را به نمایش بگذارند. آن‌ها از یک‌سو روابط خود با آمریکا و اسرائیل را حفظ کردند و از سوی دیگر، از درگیری مستقیم با ایران پرهیز کردند. منابع دیپلماتیک می‌گویند ریاض و ابوظبی در هفته‌های اخیر در تماس با واشنگتن و تل‌آویو خواستار خویشتنداری شده‌اند.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که آغاز جنگ دوم می‌تواند این سیاست بی‌طرفی تاکتیکی را تحت فشار قرار دهد، به‌ویژه اگر پاسخ ایران متوجه پایگاه‌های آمریکایی یا تاسیسات نفتی در خلیج فارس شود.
بیشتر بخوانید:آیا جمهوری اسلامی به میز مذاکره باز می‌گردد؟
قطر و عمان همچون گذشته، بیشتر بر نقش میانجی‌گرانه خود میان ایران و غرب تمرکز دارند. هرچند مقام‌های قطری در گفت‌وگوهای غیرعلنی گفته‌اند شدت بحران ممکن است آن‌ها را به موضع‌گیری‌های آشکارتر وادار کند.
هشدار اخیر عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، مبنی بر اینکه "اگر تجاوز تکرار شود، بدون تردید واکنشی قاطع‌تر نشان خواهیم داد، واکنشی که دیگر امکان پنهان کردنش وجود نخواهد داشت" از نگاه بسیاری از تحلیلگران پیامی آشکار برای کشورهای میزبان پایگاه‌های آمریکایی بود که در آن یادآوری می‌کند هرگونه حمله جدید اسرائیل می‌تواند دامنه بحران را فراتر از مرزهای ایران ببرد.
کارشناسان چه می‌گویند؟
مهرداد فرهمند، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگوی اختصاصی با دویچه‌وله فارسی می‌گوید برای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس "امنیت سرمایه" بیش از هر چیزی اهمیت دارد.
او می‌افزاید: «دولت‌های عربی حوزه خلیج فارس سال‌هاست ساحلی امن برای سرمایه فراهم کرده‌اند. از سیاست‌های جمهوری اسلامی خشنود نبوده‌اند اما وجود حکومتی قابل پیش‌بینی، حتی با مزاحمت‌های محدود را به فروپاشی کامل نظام ترجیح می‌دهند. اگر سقوط جمهوری اسلامی گریزناپذیر شود، بعید است این دولت‌ها برای دوران پس از آن سناریویی نداشته باشند و بی‌تردید در ائتلافی که آمریکا برای جلوگیری از ناامنی خلیج فارس شکل دهد، مشارکت خواهند کرد.»
به باور او اگر خاک ایران به صحنه جنگ داخلی تبدیل شود که درآن صورت سقوط جمهوری اسلامی محتمل است، دولت‌های عربی همان‌طور که در سوریه عمل کردند، روی گروه‌هایی سرمایه‌گذاری خواهند کرد که منافعشان را در آینده ایران تامین کنند و از آن‌ها "پشتیبانی مالی و نظامی" خواهند کرد.
موسی شریفی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه و عضو تحریریه العربیه فارسی نیز به دویچه‌وله می‌گوید: «کشورهای خلیج فارس در جنگ نخست عمدتا سیاستی غیرفعال یا بی‌طرفانه در پیش گرفتند و این رویکرد ناشی از نگرانی از گسترش جنگ به تاسیسات انرژی و مسیرهای تجاری خلیج فارس، روابط با هر دو طرف و تلاش برای میانجی‌گری پشت پرده به‌ویژه از سوی قطر و عمان بود.»
او توضیح می‌دهد که اگر دامنه جنگ دوم گسترده‌تر از جنگ نخست باشد، واکنش کشورهای خلیج فارس می‌تواند تغییر کند. به گفته او، عربستان و امارات ممکن است همچنان بی‌طرفی فعال را حفظ و از ورود مستقیم به نزاع پرهیز کنند، اما در صورت تهدید مستقیم زیرساخت‌های حیاتی‌شان، احتمالا ناچار خواهند شد به سمت هماهنگی آشکارتر با آمریکا و اسرائیل حرکت کنند.
از نظر او بحرین به دلیل روابط نزدیک با اسرائیل و نگرانی از نفوذ ایران در میان شیعیان، ممکن است سریع‌تر موضع خود را روشن کند و امارات نیز با وجود روابط اقتصادی با ایران، به دلیل همکاری‌های استراتژیک با اسرائیل، اگر تهدیدی مستقیم ببیند، می‌تواند حمایت بیشتری از جبهه اسرائیلی نشان دهد.
سه سناریوی محتمل
کارشناسان برای واکنش کشورهای خلیج فارس در صورت آغاز جنگ دوم سه سناریو ترسیم می‌کنند: در ساده‌ترین حالت، اگر جنگ محدود بماند، دولت‌های عربی احتمالا همان سیاست جنگ اول را که حفظ بی‌طرفی نسبی و تلاش برای میانجی‌گری پشت صحنه بود، تکرار خواهند کرد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اما اگر دامنه درگیری گسترده شود و تاسیسات انرژی یا زیرساخت‌های حیاتی منطقه هدف قرار گیرد، عربستان و امارات ممکن است به سمت هماهنگی آشکارتر با آمریکا و اسرائیل حرکت کنند.
در سناریوی سوم، در صورتی که ایران پایگاه‌های آمریکایی در خلیج فارس را هدف قرار دهد یا جنگ به مرحله‌ای برسد که امنیت منطقه را به خطر اندازد، بی‌طرفی این کشورها عملا پایان خواهد یافت.
به نظر می‌رسد کشورهای حوزه خلیج فارس در فضای پرتنش فعلی تلاش می‌کنند کانال‌های ارتباطی خود با همه طرف‌ها را حفظ کنند. اما اگر جنگ دوم ایران و اسرائیل آغاز شود و شدت بگیرد، این دولت‌ها ناچار خواهند شد از سیاست بی‌طرفی تاکتیکی فاصله بگیرند و به سمت انتخاب‌هایی بروند که تاکنون از آن پرهیز کرده‌اند.