คอร์สการฝึกอบรมกรรมฐานเบื้องต้นเพื่อการพัฒนาจิต เพิ่มคุณภาพชีวิตและประสิทธิภาพในการทำงาน รุ่น 63 วันที่ 25-31 ตุลาคม พ.ศ. 2566ณ พุทธสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์โดย พระกิตติวิมลเมธี⁠ (สุชีพ สุธมฺโม) วัดบุปผารามวรวิหาร

ปริมุขํ สตึ อุปฏฺฐเปตฺวา ดำรงสติอยู่เฉพาะหน้า คือตั้งสติให้มั่น ทุกครั้งที่จะมีการภาวนา ถ้าไม่เข้าใจตัวนี้ ตัวรู้จะไม่มีวันที่จะเป็นอิสระ อยู่กับสิ่งถูกรู้ที่เป็นธรรมชาติ

ดำรงสติอยู่เฉพาะหน้า ตรงนี้คือการฝึกฝนให้ตัวรู้อยู่อย่างมั่นคง อันเป็นภายในคือกายและใจนี้ แต่ถ้ารู้ไม่อยู่ข้างในหลุดออกไปด้วยคือกระสับกระส่าย

การเจริญจิตตภาวนาฝึกให้ตัวรู้ นิ่งอยู่ภายใน ดำรงสติอยู่เฉพาะหน้า นั่งตัวตรง และลองดำรงสติอยู่เฉพาะหน้า หลับตา เอาความรู้ทั้งหมดมาวางไว้ที่ใบหน้าของตัวเอง ไม่ต้องไปปักไปกดไปกำหนด แค่พอรู้สึกได้ รู้สึกบริเวณใบหน้า เบื้องบนเป็นหน้าผากก็รู้สึกได้ที่หน้าผาก รู้สึกที่แก้มซ้ายแก้มขวา คาง ปาก จมูก ตาซ้าย ตาขวา พอรู้สึกทั่วบริเวณใบหน้าเบาๆบางๆได้ ก็ขยายตัวรู้นี้ รู้ทั่วไปทั้งกายที่นั่ง ตั้งแต่เบื้องบนเป็นศรีษะ รู้สึกที่มันรู้สึกได้ในร่างกายทั้งกายที่นั่งตั้งตรงอยู่ กายทั้งกาย เป็นสิ่งที่ถูกรู้ที่เป็นธรรมชาติของเขา ไม่มีเราเข้าไปเกี่ยวพัน รู้ทำหน้าที่แค่รู้ กายทั้งกายที่ตั้งนั่งอยู่ตรงนี้ได้ ไม่ต้องไปกำหนดให้มันชัดเอาเท่าที่รู้ได้ ถ้ามันหลุดออกไปคิดเรื่องอื่นไม่ต้องไปสนใจ ให้กลับมา ทำความรู้ทั้งหมดที่มีอยู่ ทำหน้าที่รู้กายทั้งกายตรงๆ ไม่มีชื่อนามสกุล ฐานะ มีแค่กาย กายนี้ที่ตั้งนั่งอยู่ ทำความรู้ ค่อยๆไล่ลงไป แล้วก็รู้โดยรวม รู้ทั้งกายที่เป็นอิริยาบถที่นั่งตั้งตรงจริงๆ ก็จะเห็นในสภาวะได้ในขณะนี้ กลายเป็นสิ่งที่ถูกรู้ ตั้งนิ่งอยู่ รู้ที่ทำหน้าที่รู้กายตามความเป็นจริงในขณะนี้ ในปัจจุบันขณะนี้ ไม่มีอะไรอื่นมีแค่ ๒ อย่าง คือตัวรู้กับกายทั้งกายซึ่งเป็นสิ่งที่ถูกรู้ ไม่มีอดีตไม่มีอนาคต

เมื่อแยกสภาวะได้แล้ว ต่อไปทำตัวระลึกมาที่ใบหน้าอีกครั้ง รู้ที่ใบหน้านั้น ตัวระลึกเป็นสติ รู้ตรงไปที่ระลึกเป็นสัมปชัญญะ เราเรียกกันว่าระลึกรู้ ระลึกไปที่โพรงปลายจมูก รู้คลออยู่ที่โพรงปลายจมูก แล้วตัวรู้เฝ้าอยู่ที่โพรงปลายจมูก เฝ้ารู้นิ่งอยู่ตรงนั้น พอตัวรู้ไปเฝ้ารู้นิ่งอยู่ตรงปลายจมูกเหนือริมฝีปากบน ตรงปลายจมูกตรงนั้น มันก็มีลมหายใจผ่านตัวรู้ที่เฝ้ารู้อยู่ตรงปลายจมูก ก็รู้สึกต่อลมหายใจที่ไหลออก รู้สึกต่อลมหายใจที่ไหลเข้า ตัวรู้นิ่งอยู่ที่ปลายจมูก เฝ้านิ่งอยู่ตรงนั้น ถ้าจะหลุดออกไปที่ไหนก็แค่กลับมาเฉยๆ ไม่ต้องไปทำอะไร รู้เฝ้านิ่งอยู่ตรงปลายจมูกด้านใน มีลมหายใจออกมารู้สึก ลมหายใจเข้ามารู้สึก รู้ที่นิ่งอยู่ตรงนี้แหละมันคือ ดำรงสติอยู่เฉพาะหน้า รู้ตัวนี้คือรู้ที่เป็นประกอบไปด้วยสติสัมปชัญญะ หรือจิตผู้รู้ คือตัวรู้ที่ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ รู้ตรงๆต่อสิ่งที่ปรากฏไม่แทรกแซงอะไร ทำหน้าที่เพียงแค่รู้ ลมหายใจผ่านออกมารู้ ลมหายใจผ่านเข้าไปรู้ ไม่วิ่งตามเข้าไปออกไปข้างนอกเฝ้าดูนิ่งอยู่ตรงนั้น นี้เป็นประโยคของการเจริญภาวนาที่พระพุทธเจ้าสอนครั้งแรก ว่า โส สะโต วะ อัสสะสะติ สะโต ปัสสะสะติ มีสติหายใจออกอยู่ มีสติหายใจเข้าอยู่ คำว่าอยู่นี้หมายความว่า รู้ ตัวผู้รู้ นิ่งอยู่ตรงปลายจมูก เฝ้ารู้นิ่งเฉยๆ พอมีลมหายใจออกมาก็รู้ ลมหายใจเข้าไปก็รู้ รู้เฉพาะลมที่รู้ได้ เฉพาะลมที่รู้ได้ ลมที่เข้าไปข้างในที่รู้ไม่ได้อยากไปคิดรู้ ลมที่เข้าไปข้างในแล้วมันต้องนึกเอา เรียกว่าคิดรู้ เราก็จะชื่อว่าเป็นผู้ที่หลงคิด เพราะมันไม่ใช่ความจริง ลมที่ออกไปไม่สามารถรู้ได้แต่เราพยายามที่จะคิดรู้ เราคิดรู้เราก็จะหลงคิดและเข้าใจผิดว่ามันเป็นรู้ ให้ตรงจริงๆ เฝ้ารู้ตรงนี้ให้ชัด แต่ไม่ไปแทรกแซงไม่ไปบังคับให้มันชัด ทำหน้าที่แค่รู้ ลมออกรู้ ลมเข้ารู้ ทั้งชีวิตของเราในขณะนี้ไม่มีอะไรเลย มีแค่ตัวรู้ กับลมหายใจออกลมหายใจเข้าซึ่งเป็นสิ่งที่ถูกรู้ แม้ลมหายใจจะเป็นลมที่เราบังคับ แต่ไม่ใส่ใจการบังคับ ใส่ใจแค่ลมที่มันรู้สึกได้จริงๆ รู้นิ่งอยู่ เฝ้านิ่งอยู่ตรงนั้น เหมือนนายทหารยามยืนอยู่ที่ประตู มีคนเดินเข้าออกก็รู้ หายใจออกรู้ หายใจเข้ารู้ รู้ลมที่เป็นจริง บางครั้งเราก็หายใจลมนั้นมันยาวก็รู้ เฝ้ารู้นิ่งอยู่ตรงนั้น เหมือนเรายืนอยู่ แล้วมีงูเลื้อยผ่านหลังเท้า หนังท้องของงูสัมผัสกับหลังเท้า เราไม่ต้องลืมตามองดูก็รู้ว่างูตัวนี้มันยาว เฝ้ารู้นิ่งอยู่ตรงนั้น ลมเป็นสิ่งที่ถูกรู้ ถ้ารู้อยู่กับนิ่ง ตรงต่อลม ซึ่งเป็นสิ่งที่ถูกรู้ ลมนั้นจะเป็นกายกายหนึ่ง ในกายทั้งหลาย รู้ตัวนี้ที่รู้ตรงต่อลมนั้นเรียกว่ารู้กายในกาย เฝ้ารู้นิ่งอยู่ตรงนั้น

#อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน