December 05, 2019

“'Karşıda Bir Milyar Candan Düşman': Halkevleri Dönemi Tiyatro Oyunlarında Kurtuluş Savaşı" – Esra Dicle | Vangelis Kechriotis Perşembe Konuşmaları

53 minutes

İmparatorluğun yıkıldığı ve Milli Mücadele’nin başladığı sürecin en önemli kırılma anlarının yüzüncü yıl dönümlerini yaşarken Tarih Vakfı çatısı altında, Engin Kılıç’ın koordinatörlüğündeki 2019 Güz ve 2020 Bahar dönemlerinde Mütareke ve Milli Mücadele konuları ele alınarak bu konulara hem tarih hem edebiyat disiplinleri açısından bakıldı. Yeni bulguların ortaya konduğu ve döneme ilişkin hâkim söylemin sorgulandığı konuşmalardan oluşan bu dizi ile Cumhuriyetin kuruluşuna zemin hazırlayan bu sürece dair taze, eleştirel ve çok boyutlu bir perspektif sunmak amaçlandı.

“Tarih ve Edebiyatta Mütareke ve Milli Mücadele” temasıyla düzenlenen programın beşinci buluşması 5 Aralık 2019 Perşembe günü Esra Dicle’nin "'Karşıda Bir Milyar, Bir Milyar Candan Düşman': Halkevleri Dönemi Tiyatro Oyunlarında Kurtuluş Savaşı" başlıklı sunumuyla gerçekleşti.

1932-1951 tarihleri arasında Cumhuriyet Halk Partisi’nin kültür kurumu olarak faaliyet gösteren Halkevlerinin dokuz şubesi içinde en etkin şubesi, tiyatro kolu olur. Devletin modern-millî karakterini, resmî tarihini, kimliğini, hedeflerini; kısacası resmî ideolojisini içeren ve pekiştiren, sayısı 100’ü aşan bu oyunlar Halkevleri ve Halkodaları aracılığıyla ülkenin birçok noktasında sahnelenir. Söz konusu oyunların en önemli konularından birisini Millî Mücadele anlatıları oluşturur. Özellikle okullarda oynanması için yazdırılan oyunlarla Cumhuriyet’in onuncu yıl kutlamaları dolayısıyla yazdırılan oyunlarda Kurtuluş Savaşı; iç-dış düşmanların tanımlanması, Türk kimliğinin “fıtratına” dair açıklamalar, feda kültürünün aşılanması, lider-ordu-asker millet bütünleşmesinin vurgulanması gibi hususlar üzerinden ele alınarak önemli bir propaganda işlevi görür ve Millî Mücadele’nin resmî tarihyazımına eklemlenir. Bu konuşma, metinlerden örneklerle, bu oyunların Milli Mücadele’ye dair resmi söylemin oluşumundaki rolü ve işlevine odaklanıyor.

...more