นึกถึงในตัวของเรานี่   อัตภาพร่างกายนี้ ไม่คงที่เลย

 ตั้งแต่คลอดจากครรภ์มารดาก็เสื่อมเรื่อยไป เสื่อมไปตามหน้าที่

   เสื่อมขึ้นเสื่อมลง เสื่อมขึ้น ก็เจริญขึ้นเป็นลำดับไป   พอเต็มอายุก็เสื่อมลง

   เรื่อยไป เสื่อมไม่มีหยุดเลย เสื่อมเรื่อย

 เมื่อเสื่อมเป็นดังนี้ละก็   สิ่งทั้งสิ้นหมดทั้งสากลโลก

 ที่เราได้เห็นด้วยตา

 หรือได้ยินด้วยหู

 หรือได้ทราบด้วยจมูก ลิ้น   กาย

 รู้แจ้งทางใจ   อย่างใดอย่างหนึ่งมีความเสื่อมทั้งนั้น ไม่มีความตั้งอยู่

   ได้มั่น อยู่ได้สักชั่วกัลปาวสานเลย มีความเสื่อมเป็นเบื้องหน้า   ให้นึกความ

   เสื่อมอันนี้แหละ ให้ติดอยู่กับใจของอาตมา

 ถ้านึกถึงความเสื่อมดังนี้ละก็   สังเกตได้นะ หัวเราะเสียงดังไม่ค่อยมี

   หรอก อย่างดังก็มีแต่ยิ้ม ๆ แหละ

 เพราะมันนึกถึงความเสื่อมอยู่   มันไม่ไว้ใจทั้งนั้น

 นึกว่าเสื่อมแล้ว   หน้าไม่ค่อยดีหรอก

 หัวเราะดังกับเขาไม่เป็นหรอก   เป็นแต่ยิ้ม ๆ อย่างขบขันเต็มทีก็เป็น

   แต่ยิ้ม ๆ เท่านั้น หรือแย้มโอษฐ์เท่านั้น มันนึกถึงความเสื่อมประจำใจอยู่   

 ถ้านึกถึงความเสื่อมประจำใจได้ดังนี้ละก็ หากว่าเป็นภิกษุสามเณร

   จะต้องเรียนเป็นนักปราชญ์ของเขาได้ ทางคันถธุระ ทางวิปัสสนาธุระ เพราะ

   แกนึกถึงความเสื่อมอยู่

 ถ้าเป็นหญิง เป็นชาย   เป็นฆราวาสครองเรือน จะต้องมีหลักฐานมั่น

   คงใหญ่โตทีเดียว ไม่ใช่คนเหลวไหล ไม่ใช่คนเลวทราม ต้องเป็นคนอยู่ใน

   ความพยายามทีเดียว มันหมดไปสิ้นไป รออยู่ไม่ได้

 ใจ กายขยันนัก   เพราะนึกถึงความเสื่อมอยู่ แกไม่รอผู้หนึ่งผู้ใดละ

   แกกลัวชีวิตของแกจะหมดไป แกรักษาชีวิตของแก

 หากว่าแกจะมารักษาศีลทางวัด   แกก็ปฏิบัติอย่างเคร่งครัดทีเดียว

   แกกลัวชีวิตมันหมดไปเสีย กลัวจะไม่ได้ศีลเต็มที่ เป็นแต่เพียงรักษาศีล   กลัว

   จะไม่เข้าถึงอธิศีล

 ถ้าว่าแกทำสมาธิล่ะ   แกก็ทำได้อย่างงดงามทีเดียว เพราะแก

   พยายามไม่หยุดยั้ง แกกลัวชีวิตจะไม่พอ แกรีบทั้งกลางวันกลางคืนทีเดียว นี้

   สมาธิของแกก็มั่นคง ผิดกับบุคคลธรรมดา

 ถ้าแกเจริญทางปัญญาล่ะ   แกก็โชติช่วงทีเดียว คนอื่นไม่อาจที่จะ

   เข้าถึง เพราะแกคำนึงถึงความเสื่อมของอัตภาพร่างกายของแกอยู่เสมอ แก

   ก็ทำปัญญาได้รุ่งเรืองเจริญดี

 แกทำธรรมละก็เจริญดีทีเดียว   เพราะแกนึกถึงความเสื่อม

 ทางโลกก็เจริญดีเหมือนกัน   เพราะแกกะวีกะวาดจัดแจงให้เรียบเสีย

   ในการเลี้ยงชีพ จะได้ทำความดียิ่งขึ้นกว่านั้นต่อไป

 เหตุนี้ความเสื่อมที่พระจอมไตรวางโอกาสไว้ให้เราท่านทั้งหลายน่ะ

   ตรึงใจไว้ในวันมาฆบูชา ที่พระจอมไตรทรงรับสั่งในเรื่องธรรมในวันมาฆบูชา

   น่ะ เป็นโอวาทย่อย่นสกลพุทธศาสนาสำคัญนัก

   จาก พระธรรมเทศนา กัณฑ์ที่ ๑๖ เรื่อง ปัจฉิมวาจา