خواندن در تاریکی - Khandan Dar Tariki

خواندن در تاریکی - سفرنامه ظهیر‌الدوله به فرنگستان - قسمت اول


Listen Later

از طهران تا پاریس شرح سفر مسافران ایرانی به پاریس است از زمان قاجار تاکنون. پاریس برای ایرانیان، پایتخت و مدخل مدرنیته بوده و سفرنامه‌هایی که به توصیفش می‌پزدازند، از ناصرالدین‌شاه تا دولتمردان قاجار و ادیبان و معاصرین ما، از خواندنی‌ترینِ روایت‌هاست.

نمایشگاه بین‌المللی پاریس، از نخستین بازدید ناصرالدین‌شاه از آن در سال ۱۸۸۹ و حضور رسمی ایران، مورد توجه ایرانی‌ها قرار گرفت و در سفرنامه‌های مختلفی به توصیفش پرداختند. در این نمایشگاه بزرگ، صنایع و ظرایف تمام نقاط و ملل جهان گردآوری شده و بناهای باستانی و معماری سنتی هر سرزمینی در اندازه‌ی طبیعی به نمایش درمی‌آمد. ازجمله‌ی این توصیفات می‌توان به سفرنامه‌ی ظهیرالدوله، وزیر تشریفات دربار ناصری اشاره کرد.

علی‌خان ظهیرالدوله داماد ناصرالدین‌شاه و همسر فروغ‌الدوله، دختر شایسته‌ی او بود. وی از پیروان صفی‌علی‌شاه، از مشهورترین مشایخ و بزرگان تصوف بود و انجمن اخوت را تاسیس کرد. با شروع جنبش مشروطه به آزادی‌خواهان پیوست و خانه‌اش نیز از حمله‌ی توپ محمدعلی‌شاه در امان نماند.

همسرش، فروغ‌الدوله از زنان آزادی‌خواه و مشروطه‌خواه زمان خود بود. مخالفت او با برادرش مظفرالدین‌شاه و برادرزاده‌اش محمدعلی‌شاه از دلایل به توپ‌بسته‌شدن منزل‌شان بود. فروغ‌الدوله در کنار همسرش با انجمن اخوت همکاری داشت و بی‌حجاب در این جلسات شرکت و سخنرانی می‌کرد. شاعر هم بود و با تخلص «صفا» شعر می‌سرود. تخلص شعری ظهیرالدوله نیز صفا بود.

ظهیرالدوله و فروغ‌الدوله هفت فرزند داشتند. از فرزندان‌شان می‌توان به ولیه صفا ملقب به فروغ‌الملک نام برد که از زنان مشروطه‌خواه زمان قاجار بوده است. فرزند دیگرشان محمدناصر صفا یا ظهیرالسلطان از نقاشان توانای ایرانی در اواخر قاجار تا اواسط پهلوی بوده است.
آنچه می‌شنوید، سفرنامه‌ی ظهیرالدوله به پاریس است برای بازدید از نمایشگاه بین‌المللی که از آن با معادل فرانسوی‌اش یعنی «اکسپوزیسیون» نام می‌برد.
برای مطالعهٔ کامل این سفرنامه می‌توانید به کتاب «سفرنامه ظهیرالدوله: همزمان با نخستین سفر مظفرالدین شاه به فرنگ»، به کوشش محمد اسماعیل رضوانی، نشر مستوفی؛ «سفرنامه ظهیرالدوله: همزمان با نخستین سفر مظفرالدین شاه به فرنگ»، به کوشش فرشاد ابریشمی، انتشارات ابریشمی؛ و کتاب «پاریس از دور نمایان شد: پاریس به روایت مسافران دورهٔ قاجار» به کوشش علی‌اکبر شیروانی، نشر اطراف مراجعه کنید.
...more
View all episodesView all episodes
Download on the App Store

خواندن در تاریکی - Khandan Dar TarikiBy Iran International