In hierdie week se KLETS vat ons ’n draai verby die grens saam met Jan Hugo, aanbieder van die potgooi The Relocated South African. Jan het in Oktober 2020 saam met sy vrou na Portugal geëmigreer, in die middel van ’n pandemie, en hy deel met ons wat dit regtig beteken om jou lewe op te pak, jou huis agter te laat, en ’n nuwe toekoms te bou.

Wat beteken dit om jou land te los? Nie net jou huis of jou straat nie – maar jou taal, jou mense, en die ritme van alles wat bekend is?

Ons gesels oor:

• Wat mense dryf om te emigreer

• Die rol van geloof, gemeenskap en emosionele uithouvermoë

• Kulturele aanpassing en die stryd om tuis te voel

• Die kos en wyn van Portugal

• Die realiteit van veiligheid, lewensgehalte en perspektiefverskuiwing in die buiteland

• En hoe The Relocated South African eerlike emigrasie-stories deel

Dis nie net ’n gesprek oor waarheen jy gaan nie, maar oor wie jy word as jy gaan. Jan gesels met insig en sonder filters oor die werklikheid van emigrasie – die Suid-Afrikaanse konteks van politiek, taal en gesondheidsorg, en daai eerste week in ’n nuwe land.

Of jy self wonder oor emigrasie, of iemand ken wat reeds oppak – hierdie episode gee jou insig, hoop en eerlike perspektief.

Pak ’n koffiebeker, of ’n glas wyn… en ’n paspoort, en kom KLETS saam. The Relocated South African · Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

In hierdie week se KLETS ruk Matthys en Colene die kombers af en kyk na wat aangaan in Suid-Afrika – in die strate, in die nuus, in die regering… en selfs in die sterre.

Daar’s ’n oorweldige gevoel van wantroue wat al hoe sterker word – teenoor die polisie, teenoor die staat, en dalk ook teenoor mekaar. Ons praat oor hoe die mense op straat voel, hoekom almal so bemoerd is, en waarom jy nie meer seker is wie jy kan bel as iets verkeerd loop nie.

Intussen kyk ons op. Ja, na bo, en vra: Wat sê die sterre vir Julie?

Spoiler alert: dit flikker nie vol hoop nie. Dis minder “daar kom lig in die ooste” en meer “sit stil en moenie te veel verwag nie.” ’n Mens begin jou amper afvra: Waarvandaan sal my hulp vandaan kom? Want as selfs die sterre net skouers ophaal, is jy op jou eie.

En dan is daar kunsmatige intelligensie: indrukwekkend, ja… maar soms so onnodig selfvoldaan, patronising, of sommer net dom astrant oor basiese goed. Moet ons begin worry, of net weer self begin dink?

Dis ’n episode oor waar ons staan, wat ons dink, en hoe ons voel in ’n land waar vertroue, veiligheid en die waarheid daagliks getoets word. Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

In hierdie week se KLETS kuier ons in een van die mooiste valleie in Suid-Afrika – die Hemel-en-Aarde Vallei – by Bartho Eksteen Wynlandgoed.

Ons gesels met die bekroonde wynmaker Bartho Eksteen en sy seun, Pieter Willem Eksteen – twee wynmense met ’n passie vir eerlike wyn, goeie stories, en Afrikaanse gasvryheid sonder pretensie.

Bartho bring meer as vier dekades se wynmaak-ervaring, internasionale erkenning, en ’n onwrikbare liefde vir Afrikaans. Dis wyn, maar met gevoel, stories, en ’n goeie skeut humor.

Ons KLETS oor:

• Wat die Hemel-en-Aarde Vallei so uniek maak vir wynproduksie

• Die filosofie agter hul bekroonde wynreeks en etikette

• WIJNSKOOL en hoekom wynkennis gedeel móét word

• Die dinamiek van familie op ’n wynplaas

Wat jy proe in ’n bottel Bartho Eksteen-wyn, is meer as net gehalte – dis hart, siel, tyd, ervaring en mense. Elke sluk het ’n storie.

As jy hou van wyn met integriteit, karakter en Afrikaans, is hierdie gesprek vir jou.

⸻

Webwerf: barthoeksteen.co.za

Adres: R320, Hemel-en-Aarde Vallei, Hermanus

Telefoon: +27 72 323 5060

E-pos: [email protected] | [email protected]

Skink vir jou ’n glas, druk play, en geniet hierdie “wynlike” reis vol geure en lewenslesse. Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

Dis 30 jaar sedert 1995 – daardie Springbok-oomblik toe Madiba, in sy nommer 6-trui, die Webb Ellis-trofee aan Francois oorhandig het en ons almal vir ’n kort rukkie saam gebraai het. Maar nou, in 2025, het die Rainbow Nation vervaal.

Want terwyl die wêreld op die rand van ’n Derde Wêreldoorlog balanseer, lyk dit of ons in Suid-Afrika darem een troosprys het: ons is glo die 8ste veiligste plek op aarde as WW3 uitbreek. En meer nog – een spesifieke Suid-Afrikaanse stad is op daardie lys as toevlugsoord wanneer die wêreld aan die brand is.

Intussen het kunsmatige intelligensie begin oorneem, maar Colene vertel wat AI sou wou voel, weet, doen en ervaar as dit ’n mens kon wees. Spoiler: dis beslis nie net data en spreadsheets nie.

En maak daai tenk vol, want petrol- en dieselpryse gaan in Julie weer klim. Maar moenie vrees nie – ons gee jou vyf lande waar jy nog iets vir jou rand kry, sodat jy darem kan wegbreek sonder om die bank te breek.

Van geopolitiek tot AI met gevoelens – hierdie KLETS is vir almal wat weet dat jy in Suid-Afrika moet kan lag, huil en plan maak – soms alles in een oomblik. Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

Vandag be-klets Colene en Matthys weer alles wat die afgelope week in Suid-Afrika gebeur het – van politieke transaksies tot sporttriomf en ekonomiese verlies.

Helen Zille het die politieke pot behoorlik geroer met die nuus dat sy dalk vir die DA se burgemeesterposisie in Johannesburg sal staan. Is dit ’n poging tot redding van ’n sinkende stad, of net nog ’n skuif op die blou skaakbord? Maar as ons kyk na wat Helen in Kaapstad reggekry het, het Johannesburg dalk regtig ’n “tannie” nodig om dinge daar reg te ruk.

President Cyril Ramaphosa verdedig steeds Swart Ekonomiese Bemagtiging (BEE) as ’n historiese noodsaaklikhied, ondanks die feit dat nóg ’n internasionale maatskappy hul deure in Suid-Afrika gaan sluit. Beleggers verloor en Suid-Afrikaners vertroue, maar Cupcake hou koers – maar weet ten minste hoe om ’n skoenveter vas te maak. En as jy nie weet waar sy bynaam Cupcake vandaan kom nie, moet jy hierdie episode luister…

Intussen brand Paul Mashatile ons belastinggeld in luukse Londense hotelle, terwyl Gayton McKenzie – altyd reg vir ’n stukkie kommentaar – besigheidsklas vlugte verdedig en sê dis “sadisties” om te verwag dat ministers in cattle class moet reis – want hulle werk mos hard vir ons en die land.

Tussen al die drama het Suid-Afrika darem iets gehad om op trots te wees. Die afgelope naweek was dit die Comrades Marathon 2025 en Gerda Steyn het haar vierde goue medalje gewen en Tete Dijana sy derde.

Ons vier Jeugdag Maandag, en met die jaar se tema van “meaningful economic participation” voel die viering maar hol. Suid-Afrika het loshande die goud verower in The Spectator se peiling oor jeugwerkloosheid met ’n skokkende 62,4% van jong mense sonder werk.

En dan is daar Elon Musk en Donald Trump – wat op sosiale media uitmekaar val. Het die bromance verbrokkel, of is dit net ’n ketamine-gevulde aandag-afleidingsmanoeuvre vir iets wat agter die skerms broei?

En dan, jou Afrikaanse woord van die week – jy weet jy gaan dit gebruik (of dalk sien) voordat die dag verby is. Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

Ons is terug! En ons "be-klets" die chaos, komedie en intriges van die afgelope twee weke hier aan die suidpunt van Afrika.

Cyril was in die Withuis, waar hy vir Trump probeer beïndruk het met mooi broodjies en ’n paar gholf swings. Maar terug op Suid-Afrikaanse bodem is dit dieselfde ou storie: krisisse, hofdramas, ministers wat niks sê nie… en die tweede vliegtuig na Amerika.

Gelukkig het ons darem ander vriende… of is dit skuldeisers? China het vir ons $ 21,3 miljard al geleen, maar watter prys gaan Suid-Afrika in die lang termyn betaal? Gaan ons moet begin mandarin leer praat?

En terwyl sommige ministers hul portfolios behoorlik opneem, het ons ander – soos Dr Nobuhle Pamela Nkabane – wat met 'n mond vol kos probeer om "sinvolle" terugvoer te gee.

Colene sê die Kaap is steeds Hollands – duur en besig - maar vol goeie wyn, mooi views. Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

In hierdie KLETS-episode kom kuier Dr Micki Pistorius op Matthys e bank en hul bespreek die donkerste gangetjies van die menslike psige – spesifiek dié van Kelly Smith, die ma van die 6-jarige Joslin Smith wat in Februarie 2024 in Saldanha verdwyn het.

Joslin is nog nie gevind nie. Maar Kelly is reeds skuldig bevind aan mensehandel en ontvoering, en haar vonnis word op 29 Mei 2025 opgelê.

Wat dryf ’n ma tot so ’n daad? Is dit boosheid? Gebrokenheid? Of ’n desperate brein wat onder ekonomiese en emosionele druk ineenstort?

Dr Micki Pistorius – forensiese sielkundige, neurosielkundige, en een van Suid-Afrika se bekendste misdaadkenners – help ons verstaan wat moontlik agter hierdie ondenkbare daad lê.

Maar dis nie al wat in Suid-Afrika aan die gang is nie. Dis koud, en Cyril is op toer – eers Nampo toe, toe Trump toe. Intussen moet Minister Godongwana êrens miljarde optower in Begroting 3.0 Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

In hierdie week se KLETS-episode be-klets Colene en Matthys die week se chaos, satire en pure werklikheid met rizz en ’n ekstra sterk battery pack (want ja, loadshedding is terug).

Charlize Theron het dit jare terug gesê: daar’s net 44 Afrikaanse mense oor in die land. En nou, ironies genoeg, het die 44 en hul 5 vriende toe hul pad na die VSA gevind. In daai gees het Cyril Ramaphosa besluit om ná 20 jaar die “ander Afrikaner” te gaan besoek – by Nampo, nogal. Is dit ‘n opregte poging tot verbinding, of net nog ’n slim PR oomblik?

Maar wag, Cyril het nou ook besluit om vir Donald Trump te gaan hallo sê in die Withuis, om die “ware verhaal van Suid-Afrika” te vertel – of dalk net die ANC se weergawe daarvan. Trump klink glad nie opgewonde nie, en wonder hardop of Cupcake ooit die GPS reg gaan stel… want kom nou, die man kry nie eens sy iPad nie.

En van tassies pak gepraat – volgens ’n nuwe meningspeiling is daar ’n duidelike lys van lande waarheen mense wil emigreer. Maar wie’s boaan? En waar lê Suid-Afrika?

Dan ontplof daar ‘n storie reg uit ’n Netflix-reeks: die “Gay Cocaine Brotherhood” van in Europa.

Verder maak die nuwe pous sy verskyning, en volgens sy boetie het hulle as kinders nie “dokter-dokter” gespeel nie, maar “pous-pous”.

Colene gee vir ons ’n les in Gen Z-woordeskat, van “rizz” tot “sigma” – alles wat jy nodig het om hip te klink.

As jy op soek is na opinies, satire en "bussin" insigte, is hierdie KLETS vir jou. Want in Suid-Afrika is die lyn tussen grap en werklikheid fyn… of glad nie daar nie. Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

Afrikaans word 100 en Colene word… wyser!

In hierdie feestelike, pittige én ernstige KLETS-episode vier ons 100 jaar van Afrikaans as amptelike taal én Colene se verjaarsdag – alles op een slag! Maar moenie dink dis net koek en konfetti nie.

Matthys en Colene sit om die tafel met Yolanda Barnard-Lemmer, joernalis, dosent in joernalistiek en een van die stemme wat nie bang is om eerlik oor Afrikaanse media, taal en identiteit te praat nie. Yolanda deel haar perspektief oor die stand van Afrikaanse joernalistiek, die uitdagings wat dit in ‘n digitale en polities gelaaide wêreld in die gesig staar, en haar eie “eksistensiële Afrikaner-krisis.” Is daar nog plek vir eerlike, vlymskerp Afrikaanse stories in ‘n wêreld van clickbait en partydigheid?

Terwyl ons Afrikaans vier, wonder ons ook: waarheen is die taal op pad? Kan dit groei buite sy tradisionele grense, of is dit besig om stilletjies agteruit te boer? Yolanda bring ‘n kombinasie van kritiese nadenke en diep liefde vir die taal.

Intussen channel Colene haar innerlike Meghan Markle op die vooraand van haar verjaarsdag. Ons kyk ook na die regering se poging om dit te “vat” met VAT wat toe nie heeltemal "gevat" het nie. Maar die effek van die regering se onbeholpenheid raak besigheid Suid-Afrika se sakke, maar gelukkig is die Suid-Afrikaner aangenaame mense – volgens ‘n onlangse studie.

Ons sluit af en praat ons oor die winter wat voorlê, Colene deel ‘n paar warm idees van plekke om te besoek.

Dis ‘n episode vol woorde, wysheid en warmte. Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube

In hierdie KLETS-episode gesels ons met Dr Rianne van Vuuren, toekomskundige en horison-skandeerder by die Instituut vir Toekomsnavorsing in Stellenbosch, oor wat die toekoms vir Suid-Afrika - en vir ons almal – moontlik inhou.

Rianne stel ook sy potgooi bekend, “Môre onder die Soeklig”, wat vanaf Maandag, 28 April 2025, beskikbaar sal wees op Afrikaans.Radio. Dié reeks bied ’n vars blik op moontlikhede, tendense en tegnologieë wat ons toekoms vorm – van hommeltuie tot die toekoms van demokrasie en nog baie meer.

Ons KLETS met Rianne oor kunsmatige intelligensie (en nie inseminasie nie), die toekoms van die ekonomie, alternatiewe vleis, en hoe horison-skandering gebruik word om ons voor te berei vir wat voorlê of waar geleenthede skuil.

Verder bespreek ons die jongste ontwikkelings in die politiek en nuus:

• Die VAT-hofsaak wat dalk meer as net belasting impliseer

• Cyril Ramaphosa se besluit om ’n wit Afrikaner man na die VSA te stuur om bande met Trump se span te herstel, terwyl die voorgestelde 4%-kwota vir wit mans in die werksmag onlangs gepubliseer is

• Die afsterwe van die Pous, en wat die volgende dae behels tot ’n nuwe een verkies word

• ’n Paar van die mees interessante en onlangse navorsingsprojekte wat tans werk aan die wêreld van môre

Dis toekomsnavorsing, realiteit, politiek en ’n kyk na wat wag om die volgende hoek.

Luister nou en verbreed jou horisonne en denke vir môre.

Jy kan met Dr Rianne van Vuuren kontak maak by - [email protected] Afrikaans.Radio · KLETS · KLETS - YouTube