Theo sử sách cũ còn lưu truyền đến ngày nay, Nguyễn Khoa Đăng không những xử án như thần, mà ông còn lắm mưu nhiều kế, dàn dựng nên những vụ xử án khiến người ta không chỉ tâm phục khẩu phục, mà còn kinh sợ, thán phục, tôn vinh. Và giai thoại về việc ông tra khảo hòn đá sau đây là một ví dụ điển hình.