ธรรมดีรุ่งโรจน์สัญจร ครั้งที่ 16 คอร์สอานาปานสติ ณ วัดบุปผาราม กทม. วันที่ 20-23 ม.ค. 2565

พูดถึงเรื่องของการมีอารมณ์เดียวกับลมหายใจที่นิมิต พอเรามีความเข้าใจเสร็จ เราเอาสิ่งอะไร? สิ่งที่ไม่ใช่ออกไป อะไรคือสิ่งที่ไม่ใช่? อุปกิเลสในความเป็นผู้มีอารมณ์เดียว ดูสิ่งที่ไม่ใช่แล้วหยิบออก การรู้ลมที่พูดกันมาอยู่ตลอดนี้มันจึงไม่ใช่เรื่องยาก เราเพียงแค่ทำหน้าที่เอาสิ่งที่ไม่ใช่การรู้ลมอย่างถูกต้องออกไป

อุปกิเลสในอานาปานสติ ๑๘ ข้อนั้น คือสิ่งที่ไม่ใช่ พอเอาออกไปเสร็จ และอุปกิเลสเหล่านั้นไม่เกิดเลย เกิดปั๊บเราเอาออก จิตก็จะแน่วแน่อยู่ที่นิมิต รู้กิจที่จะต้องทำในแต่ละชั้น ก็เหมือนไมเคิลแองเจโลที่เขาเห็นภาพเดวิดอยู่ที่ก้อนหิน เขาทำหน้าที่เพียงแค่หยิบสิ่งที่ไม่ใช่เดวิดออกไป ที่เหลือมันก็เหลือเดวิด เหมือนกัน เมื่อรู้ลมยาวตามความนานของลม สิ่งที่เกิดขึ้นที่เป็นสิ่งที่ไม่ใช่ก็เอาออกไป เอาออกไปคือไม่สนใจ ไม่ใส่ใจแน่วแน่อยู่กับกิจนั้น การรู้ลมยาวก็จะชัดเจน เชี่ยวชาญ และชำนาญขึ้น ความชัดเจน เชี่ยวชาญ ชำนาญขึ้นของลมยาว ก็คือความละเอียดปราณีตของจิต และความละเอียดปราณีตของลม

พอลมสั้น ลมมันเป็นธรรมชาติที่สั้นลงมา กิจคือการรู้ลมสั้นตามระยะเวลาที่มันไหลผ่านจุดกระทบที่นิมิตสั้นๆนั้น หน้าที่ของเรา ภาพก็คือ รู้ลมสั้น สิ่งอื่นที่ไม่ใช่การนั้นก็เอาออกไป พอรู้ลมสั้นจนเชี่ยวชาญ ชำนาญ ลมจะสั้นลงมากๆ เกิดสัญญานิมิตต่อลมที่มันเกิดแล้วจบแล้ว แล้วยังมีกระแสของลมนั้นอยู่ อยู่ในฐานะของสัญญา และทรงจำ ที่เรียกกันว่าคล้ายๆกับกังสดาล นั่นคือภาพที่ถูกต้อง สิ่งใดก็ตามที่เกิดขึ้นอันไม่ใช่การนั้นก็เอาออกไป จนเชี่ยวชาญชำนาญในลมขั้นที่ ๒ นี้ จนพอลมที่กระส่าย หรือพลิ้ว ที่มันกระแซ่วๆ ก็ได้ ดับไป อสฺสาสปสฺสาส ยังไม่เกิด เกิดเป็นลมหยุด

แรกๆเราก็เอาออกไป เรายังอยู่กับลมนั้น พอลมนั้นสุด จบกองลมนั้น ลมหยุดก็เกิด สักพักสภาวะอื่นไม่มีแทรกซ้อนอีกเลยนอกจากสภาวะของลมหยุด กิจต่อไปของเราก็คือ รู้ลมหยุดที่นิมิต อะไรที่ไม่ใช่ลมหยุดก็เอาออกไป

รู้ลมหยุดจนชำนาญ ในขณะที่รู้ลมหยุดนั้น ปีติเกิดพร้อมสภาวะอื่นด้วย เราก็รู้ลมหยุดต่อไป จนชำนาญไม่เกิดสภาวะอื่นเลยนอกจากปีติ กิจต่อไปของเราก็รู้ปีติ แล้วก็หายใจออก รู้ปีติ แล้วก็หายใจเข้า

รู้ปีติจนกระทั่งว่าไม่มีสภาวะอื่นใดปรากฏ ปีติสงบตัวลงมาเกิดเป็นความสุขขึ้นมาในขณะที่รู้ปีติ ก็เกิดเป็นความสุขขึ้นมา จากเบาๆ เขาก็ค่อยๆแรงขึ้น แรงขึ้น เราก็แค่รู้ปีติต่อไป หายใจออก รู้ปีติต่อไป หายใจเข้า

ปีติก็สงบตัวลงมา ก็เกิดเป็นสภาวะของความสุขอย่างเต็มตัว หายใจออก ความสุขเกิดขึ้นอย่างเต็มตัว หายใจเข้า กิจของเราจึงต้องไปอยู่ที่สุข สุขแล้วก็หายใจออก สุขแล้วก็หายใจเข้า สุขนี้พอเกิดแล้วมีสภาวะหลายอย่างเกิดเราก็ไม่เอา เฝ้าสุขต่อไปจนชำนาญ ความชำนาญของสุขนั้นสุขจะเกิดความเยือกเย็น มีความสงบบวกกับความรื่นเริง บวกกับความเบิกบาน เป็นความสุขที่บวกกับความเบิกบานแทบจะเป็นเนื้อเดียวกัน นั่นเรียกว่าสุข แน่วแน่อยู่กับสุข จนเห็นสภาวะบางอย่าง สภาวะอะไร?

สภาวะก็คือว่ามีตัวเหนี่ยวหน่วงจากสุขเพื่อไปหาอะไรบางอย่าง เอาตัวที่หน่วงเหนี่ยวนั้นแหละ มันเกิดไม่มีสภาวะอื่นแล้ว ตัวหน่วงเหนี่ยวนี้แหละคือ เจตนา ผัสสะ มนสิการ เราก็อยู่ตัวจิตตสังขารนั้น อาจจะเป็นเวทนาหรือสัญญาที่มันเกิด สุข ปีติสงบเป็นสุข สุขเมื่อเขาแก่ตัวเข้าไปก็จะเป็นความรู้สึก ตัวเวทนาก็คือตัวสุขที่แท้จริง ตัวนี้เป็นจิตตสังขาร เราก็อยู่กับตัวที่เป็นเวทนาแล้วก็หายใจออก อยู่กับตัวเวทนานี้แล้วก็หายใจเข้า ไปเรื่อยๆ ก็เกิดสภาวะอื่นเยอะแยะมากมายก็ไม่สนใจ เอาออกไป

แต่มีสภาวะหนึ่งที่มันเกิดเป็นสภาวะที่เกิดโดดเด่นขึ้นมาก็คือว่าตัวเวทนาหรือตัวสุขที่เบิกบานที่มีสัญญาและมันมีเจตนา หยุดหมดทุกอย่าง เรารู้ว่าสภาวะที่หยุด ณ ขณะนี้ มันหยุดลึกมากกว่าชั้นที่ลมระงับ สภาวะของความระงับลึกๆ ซึ่งฐานะของเขาคือวิเวก เกิดความวิเวกขึ้นมาข้างใน อันนี้เป็นตัวความระงับไปของจิตตสังขาร ซึ่งสภาวะนี้แหละเป็นสภาวะที่เป็นกิจ ในขณะเวทนา เราอยู่กับเวทนาอันเป็นสุขที่บวกกับความเบิกบานอยู่เรื่อยๆ จนสิ่งนี้ระงับดับไป ลึก เกิดความสงบลึกเป็นวิเวกยะเยือกอยู่ข้างในจิต กิจของเราคือรู้ความระงับอันนี้ รู้ความระงับอันนี้หายใจออก รู้ความระงับหายใจเข้า

แล้วก็เกิดสภาวะอย่างหนึ่งโดดเด่นขึ้นมา เหมือนกับความใสความสว่างที่เกิดพร้อมกับความนิ่มนวล โดดเด่นเหมือนพระจันทร์ที่ผ่านพ้นจากหมอกออกมา ลอยเด่นให้มันโดดเด่นสดใสสว่างอยู่อย่างนั้น นั่นคือตัวจิตแท้ ตัวจิตตัวนี้เป็นขั้นที่ ๙ ก็เป็นสภาวะที่เกิดขึ้นมาแล้วเราก็รู้อยู่ที่จิตนั้น สภาวะอื่นใดเราก็ไม่เอา รู้อยู่ที่จิตจนชำนาญ

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #ปัญญา #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา