Het Ctgb laat gewasbeschermingsmiddelen en biociden toe als ze geen schadelijk effect hebben op de gezondheid van mens of dier en geen onaanvaardbaar effect op het milieu. Maar wie bepaalt hiervoor de spelregels? En hoe zijn die te beïnvloeden? De criteria voor de beoordeling liggen vast in Europese verordeningen voor gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Dat beschermingsniveau wordt uiteindelijk bepaald door politieke afwegingen op basis van wetenschappelijke informatie. Het Hof van Justitie van de EU kan gevraagd worden te beoordelen of die complexe regels goed worden uitgelegd en toegepast. En wanneer belanghebbenden zoals bedrijven of ngo’s bedenkingen hebben bij een Ctgb-besluit, kunnen ze daartegen bezwaar maken en vervolgens in beroep gaan bij de Nederlandse rechter. Zo ontstaat een complex maar eerlijk systeem van wat wordt genoemd ‘checks and balances’. Twee Ctgb-collega’s die hier veel ervaring mee hebben vertellen je er meer over.
NPO3 Zo giftig is jou eten: https://youtu.be/BNwGaUXb-38?si=zXTrDWw7YawXHNjC
Debat Direct: https://debatdirect.tweedekamer.nl/2024-11-21/landbouw-natuur-voedselkwaliteit/troelstrazaal/deskundigen-over-gewasbeschermingsmiddelen-14-30/onderwerp
WNL - Simon Rozendaal: https://www.youtube.com/watch?v=Kt0RVkrrTBM&list=PLQ-TN_M4TSxM_pJVtzij4s3g-egy3Jnr5&index=1

Het Ctgb beoordeelt biociden. Daarbij kijkt het of ze werken en géén onaanvaardbare risico’s hebben voor mensen, dieren of het milieu. Desinfectiemiddelen zijn een voorbeeld van biociden waar iedereen – bewust, vaak onbewust – mee te maken heeft. Ze doden bacteriën, virussen en gisten; organismen die je met het blote oog niet kunt zien. Daarom is het extra belangrijk bij de beoordeling goed naar de werkzaamheid van het middel te kijken, maar ook bij toepassing het gebruiksvoorschrift nauwkeurig te volgen. Een veilige gezondheidszorg, voedselproductie of drinkwatervoorziening zijn zonder desinfectiemiddelen ondenkbaar. Maar natuurlijk moeten ook deze middelen boven alles veilig zijn. Die taak heeft het Ctgb. Twee Ctgb-ers die hier dagelijks mee bezig zijn vertellen er meer over in deze aflevering van Middelen, mensen en milieu.

Het Ctgb beoordeelt voor gewasbeschermingsmiddelen of ze zonder onacceptabele risico’s gebruikt kunnen worden tegen insecten, schimmels en onkruiden. Maar wat betekent dit in de praktijk? Aardappelboer Arwin schetst een afschrikwekkend beeld van de schimmel phytophthora; door zijn vernietigende effect ook wel ‘the destroyer’ genoemd. Deze schimmel vormt een bedreiging voor de aardappeloogst en daarmee voor ons belangrijke volksvoedsel: de aardappel – ook frietjes en chips. Vooral in een vochtig seizoen waarin schimmels het naar hun zin hebben, kan de phytophthora hele aardappelvelden aantasten en aardappels veranderen in stinkende drab. Het Ctgb kijkt streng naar de toelating van middelen en dat betekent dat gewasbeschermingsmiddelen die aardappelplanten kunnen genezen vanwege risico voor mens of milieu al niet meer gebruikt mogen worden. Middelen om aantasting met phytophthora te vóórkomen zijn er nog wel. Hoe kijkt het Ctgb bij de beoordeling naar die middelen? En zijn er misschien alternatieven? In deze podcast gaan Ctgb-medewerkers Nicole en Lotte daar op in. 

Gewasbeschermingsmiddelen, de naam zegt het al; ze beschermen gewassen tegen schimmels, onkruiden, insecten en andere plaagdieren. Ze worden op diverse manieren ingezet: van voedingsgewassen en fruitbomen tot sierbloemen en tuinplanten. Dat betekent dat je er op verschillende manieren mee te maken kunt krijgen: als consument van producten, als toepasser van de middelen, als passant of omwonende van een perceel. En in alle gevallen wil je zeker zijn dat contact met de gebruikte middelen veilig is. Dat geldt ook voor dieren en planten in het omringende milieu. Hoe beoordeelt het Ctgb dit? Wat wordt er allemaal bestudeerd en hoe streng zijn de normen? Het zijn vragen die in deze aflevering aan de orde komen. En we kijken vooruit: hoe draagt het Ctgb bij aan verduurzaming van de landbouw, welke ontwikkelingen komen er op ons af? In deze podcast vertellen twee teamleiders van het Ctgb hoe zij en hun teams werken aan de beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen.

Het Ctgb beoordeelt gewasbeschermingsmiddelen én biociden. Maar wat zijn ‘biociden’? Het gaat daarbij om een enorm grote groep middelen die organismen kunnen doden of afstoten. Bekend zijn middelen tegen mieren of ratten. Maar ook tegen aanslag op schepen, voor desinfectie van ziekenhuizen of voor de hygiëne in de levensmiddelenindustrie gebruiken we biociden. En wie met vakantie gaat naar tropische regio’s zal vast wel eens deet hebben gebruikt; niet om muggen te doden, wel om ze bij je vandaan te houden. Natuurlijk moeten al die middelen veilig te gebruiken zijn. Hoe wordt daar naar gekeken? Wat is het beleid? Daarover praten twee experts van het Ctgb je bij. 

Gewasbeschermingsmiddelen en biociden, twee verschillende groepen van middelen die met elkaar gemeen hebben dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden oordeelt over een veilige toelating. Werken ze goed? Zijn ze veilig voor de gebruiker, een omwonende, de consument en dieren en planten verderop in de natuur? Wat is de rol van de Europese Unie, de Nederlandse overheid en het Ctgb zelf? En die van de bedrijven die de middelen maken? Hans van Boven en Petra Geenen leggen je uit wat het Ctgb doet. In deze eerste aflevering van de podcastserie Middelen, mensen en het milieu leer je het Ctgb kennen.