Pochodzi z jednego z najbardziej znanych klanów muzycznych w Polsce. Przeszedł wszystkie szczeble klasycznej edukacji muzycznej, by zakończyć ją studiami kompozytorskimi na Akademii Muzycznej w Katowicach. Mimo to, jednym z ważniejszych odkryć dla Szczepana Pospieszalskiego – kompozytora, trębacza i multiinstrumentalisty – okazała się muzyka tradycyjna centralnej Polski. Poznawanie jej rozpoczął od grania do tańca w znanej kompanii Janusza Prusinowskiego. O tym w jaki sposób uprawianie muzyki „in crudo” rozwinęło jego warsztat i wrażliwość muzyczną opowiedział w rozmowie z Marcinem Lorencem.

O tym, jak muzyka tradycyjna dodaje energii życiowej, o gościnności i otwartości, która sprzyja dobrym relacjom i przekazywaniu muzyki między pokoleniami. O tym, że wytrwałość i upór pomagają w osiąganiu celów. O muzyce, która może uzdrawiać i dawać długowieczność. A wreszcie o tym, jak wspólna pasja do muzyki daje szczęście i zgodę w małżeństwie. Opowiadają śpiewaczka i skrzypek; Jadwiga i Józef Tomczykowie ze wsi Mroczki Małe w Sieradzkiem.

Nie zawsze korzenie są kluczowe przy wyborze własnych dróg. Mogą wspierać lub utrudniać pewne decyzje, ale ostatecznie ważniejszy niż wołanie przodków jest zachwyt nad tym, na co się natkniemy. Jednakowoż często prowadzimy działania na rzecz powrotu dawnych praktyk muzycznych w miejscu ich pochodzenia, wśród lokalnej społeczności. I sami zdobywamy własny głos.

Gdyby życie potoczyło się inaczej, moglibyśmy ją znać jako słynną tancerkę baletową. Może gdyby była o kilka lat starsza, nie bałaby się spełnić marzenia i zostałaby w wielkim mieście? Ale za bardzo tęskniła za domem i „nie znała świata”.

Dla jednych jest gwarą, dla innych językiem. Ktoś nazywa go sztucznym tworem i naroślą kulturową, powstałą wskutek spekulacji badaczy, dla kogoś innego jest wyrazem emocji, tożsamości i przywiązania do języka matczynego i ojczystego. Uważa się, że to nazwa pejoratywna, bazująca na kulturowych i historycznych stereotypach i uprzedzeniach. Jednak wiele osób przyjmuje tę tezę i wyjaśnienie ze zdziwieniem – nigdy o niej słyszeli.

O tym, dlaczego muzyka z Pewli Wielkiej w sercu Marty gra.

To jest takie miejsce, w którym się czuję u siebie. O społeczności ukraińskiej Przemyśla i okolic

Narodnyj Dim (Ukraiński Dom Ludowy) to budynek, ale też potężny kawał historii, która zaczyna się pod koniec XIX wieku i wciąż trwa w wieku XXI. Jest to miejsce spotkań wielu pokoleń Ukraińców z Przemyśla i okolic, a także z całej Polski, niezwykle istotny punkt na mapie kulturalnej społeczności ukraińskiej. Obecnie działania prowadzone w Domu Ukraińskim przez przemyski oddział Związku Ukraińców w Polsce, skupione są wokół promocji kultury ukraińskiej, dialogu między narodami i aktywności obywatelskiej. To tu powstały i działają Krajka i Krajeczka, jedne z najistotniejszych muzycznych inicjatyw społeczności ukraińskiej w Polsce. To tu przez lata strzeżono ukraińskiej tożsamości i historii. To tu bije serce Ukraińców w Polsce.

Nagranie i montaż: Marta Graban-Butryn

Wykorzystano nagrania:

O tym, dlaczego muzyka z Żabnicy w sercu Marty gra.

O tym, dlaczego muzyka z Lalik w sercu Marty gra.

W XVII wieku, gdy sprzeciwili się reformom religijnym patriarchy Nikona a ich obrzędy zostały uznane za herezję, musieli opuścić Rosję. Zawędrowali w różne zakątki świata, również do Polski. Tu, w okolicach Augustowa, Sejn i Suwałk, stworzyli sobie nowe miejsce do życia.