คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

ตัวตรง จิตผู้รู้เข้าสู่ฐาน ลองนิ่งอยู่ที่ฐานนะ แล้วก็รู้ลม จะมีสภาวะที่สติมันรับทราบถึงอารมณ์ต่างๆที่มันโคจรอยู่รอบๆตัวนะ ผ่านทาง ๒ อายตนะเป็นหลัก คือ อายตนะหู กับ อายตนะกาย ผ่านโสตายตนะ กายายตนะ ไม่ต้องไปบีบบังคับ กดจิตอยู่ที่ฐานนะ วางที่ฐานเบาๆ พอเข้าฐานปั๊บมันรู้ลม แล้วลองสังเกตสํารวจ สติมันรับทราบผ่านทางปสาทรูป ๒ ตัว คือ ทางหูมันก็รับทราบ ในขณะที่นิ่งอยู่ที่ฐาน เสียงกระทบกับหูมันก็รับทราบ แต่มันไม่ใส่ใจไหลเข้าไป เพื่อเข้าไปเสวยเสียงใดเป็นอารมณ์ ณ ขณะนั้นภาวะนั้นแหละ เรียกว่า มันนิ่งอยู่ที่ฐาน อย่างเช่นเสียงที่เป็นเสียงพูด เสียงธรรม มันมากระทบกับหู สติก็รับทราบ แต่มันไม่ออกมาเสวย แค่รับทราบไป พอรับทราบ มันกั้นจิตไว้ที่ฐาน อันนี้แหละเพียงแค่รู้ เพียงแค่รู้ คือ จิตมันรู้ของจิตเอง ตรงๆ ไม่ต้องไหลออกไปชุ่มแช่กับอารมณ์ที่มันปรากฏ นิ่งที่ฐานรู้ลม คําว่า นิ่งที่ฐานรู้ลม คือว่า ลมมันมานะ ลมมันปรากฏ มันก็รับทราบ ผิวกาย ไม่ว่าส่วนศีรษะ ส่วนลําตัว ส่วนแขน ส่วนขา ส่วนหนึ่งส่วนใด ที่กระทบกับลม มีลมกระทบ มีไอเย็นกระทบ มันรับทราบ โดยที่ไม่ไปเสวยเป็นอารมณ์ ภาวะขณะนั้น เรียกว่า จิตนิ่งอยู่ที่ฐานภายใน นี่คือสภาวะที่ชื่อ อชฺฌตฺตเมว จิตฺตํ 

แม้รอบๆของความตั้งมั่นนั้นมันมีสิ่งที่ปรากฏ เป็นภาษาพูด เป็นมโนภาพ จิตที่ตั้งมั่นมีสติไปรับทราบสิ่งนั้นๆ โดยที่จิตไม่ไหลเข้าไป ไม่เลื้อยเข้าไป ไม่เลื้อยเข้าไปในความคิด ไม่เลื้อยเข้าไปในมโนภาพ ไปเลื้อยเข้าไปในสิ่งที่กระทบ ก็ทําหน้าที่แค่รับทราบ ตัวที่รับทราบนั่นคือสติ ไม่ไหลเลื้อยเข้าไปในสิ่งที่กระทบนั้นๆ อันนั้น ภาวะขณะนั้นเรียกว่า จิตตั้งมั่น นิ่งอยู่ที่ฐาน อิสระ อิสระจากสิ่งที่กระทบ ภาวะขณะนั้นมันปลอดจากนิวรณ์ ปลอดจากอกุศลกรรม

ถ้ามันเกิดการดิ้นรนเข้าๆออกๆ ก็คือ แค่รู้มันนะ และก็ปรารภในความที่จิตนิ่งอยู่ที่ฐาน รู้ลมใหม่ ทําอย่างนี้ ขณะที่เขานิ่งอยู่ที่ฐาน เขาก็รับทราบ กายบางครั้งมันโยก ไหล่ซ้ายไหล่ขวามันสะเทือนบ้าง ที่หน้าอกมันสะเทือน ท้องมันสะเทือน มันก็รับทราบนะ แต่มันไม่ไหลเลื้อยเข้าไป อันนี้แหละเรียก ตั้งมั่นอยู่ภายใน ไม่กระเพื่อมไปตามสิ่งที่กระทบ ลักษณะอย่างนี้เรียกจิตเป็น ภูเต เป็น ฐิติภูเต คือ เป็นสภาวะที่เขามั่นคง ในระดับของความตั้งมั่นอันหนึ่ง มันมีความบริสุทธิ์อยู่ในความตั้งมั่นนั้น มีความมั่นคง คงที่ แล้วก็มีความผุดผ่องบริสุทธิ์ มีภาวะคือความไม่หวั่นไหวต่อสิ่งที่กระทบ สิ่งใดกระทบปรากฏ ก็แค่รับทราบ ทราบ เขาทราบของเขาเอง อย่างเสียงที่ทราบ ก็ทราบของเขาเอง กระทบกับหู สติเข้าไปรับทราบ แต่ไม่ไหลเลื้อยเข้าไป เพื่อนํามาปรุงต่อ นั่นเรียกว่า นิ่งอยู่ที่ฐาน มันไหลเลื้อยเข้าไปสู่ความตั้งมั่น โดยที่เราไม่ต้องทําอะไร ไม่ต้องไปจัดการอะไร ก็เพียงแค่นิ่งอยู่ที่ฐาน อยู่ในจุดที่ที่ควรอยู่ และเขาก็รู้ลม เพราะลมมันเกิด ในขณะที่เขารู้ลม เขาก็รับทราบ รับทราบลมออก รับทราบลมเข้า การที่เขารับทราบ นั่นแหละคือการทํางานของสติ สติจะกั้นจิตไว้อยู่ภายใน ก็เกิดสภาวะที่เรียกว่า อชฺฌตฺตเมว จิตฺตํ

นิ่งที่ฐาน เสียงที่ว่า “นิ่งที่ฐาน” กระทบกับหู ก็รับทราบตรงๆตามความเป็นจริงที่เกิดขึ้นในขณะ ในขณะ เสียงที่ว่า “เกิดขึ้นในขณะ ในขณะ” มันก็กระทบกับหู ก็รับทราบ เสียงมันก็หายไป ก็เกิดเป็นเสียงว่า “เสียงนั้นก็หายไป” มันก็รับทราบ ถ้าเกิดเป็นเสียงใหม่ คําว่า “เกิดเป็นเสียงใหม่” ก็ไปกระทบ มันก็รับทราบ แล้วคําว่า “เกิดเป็นเสียงใหม่” ก็หายไป จิตไม่ต้องไปไหลก็ไปปรุงแต่ง เข้าไปทําหน้าที่อะไร มันรู้ตรง เข้าใจอย่างนั้น มันก็จะกั้นจิตไว้ภายใน นิ่งอยู่ อะไรปรากฏมันก็รับทราบ

แม้มีความง่วงอยู่ ความง่วงมันเกิด มันก็รับทราบ สติก็รับทราบถึงความง่วง การรับทราบของสติ มันจะกั้นจิตไว้ข้างใน นี่เขาเรียกว่า ทําหน้าที่รับเพียงแค่ทราบ ตัวทราบนี่แหละคือตัวรู้ ไม่ได้เพ่งรู้ ไม่ต้องไปเพ่ง ไม่ต้องไปจ้อง ถ้าเราไปเพ่งไปจ้อง เอารู้ไปเพ่งไปจ้อง รู้มันก็ไม่ได้ทําหน้าที่ มันไปเพ่งเสียแล้ว ตัวสติมันก็ไม่ได้ทําหน้าที่นะ เพราะมันไปเกิดการเพ่ง มันมีสภาวะที่เห็นชัดขึ้นมาว่า เมื่อใดที่เราเพ่งเผื่อรู้ มันจะไม่รู้ เพราะว่ารู้ไม่ได้ทําหน้าที่ มันเกิดการเพ่งไปเสียแล้ว รู้มันจะเกิดขึ้นอย่างบริสุทธิ์เป็นธรรมชาติ จากการที่เราไม่เพ่ง พอเพ่งรู้มันก็ไม่ได้ทําหน้าที่ อย่างนี้แหละเรียกว่า อชฺฌตฺตเมว นิ่ง ตั้งอยู่ภายใน 

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร