คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

วางจิตนิ่งที่ฐาน ไม่ต้องไปกําหนด จรด เพ่ง จับ ฐานใดๆเลย สงบกายเข้าไปอยู่ภายใน แล้วพอเข้าปั๊บก็รู้ลม มันจะล้อลม ลมเข้าลมออกที่เป็นเครื่องรู้ของสตินี้ มันจะเป็นตัวที่ล้ออยู่กับจิต ในแรกๆของลม จิตที่นิ่งอยู่ที่ฐาน มันก็มีสติเข้าไปรู้ลมออก เข้าไปรู้ลมเข้า ให้มันล้อกันอยู่อย่างนั้น มันเป็นเสมือนกับว่า ลมเป็นเครื่องประคองให้จิตอยู่ที่ฐาน ไม่ใช่เราไปประคองให้จิตอยู่ที่ฐาน ถ้าเราไปประคองให้จิตอยู่ที่ฐาน มันก็ออกมาว่าดีหรือไม่ดี ชอบหรือไม่ชอบ ชัดหรือไม่ชัด มันต้องเหนือกว่านั้น เหนือกว่าดี เหนือกว่าไม่ดี เหนือกว่าชอบ เหนือกว่าไม่ชอบ เหนือกว่าชัด เหนือกว่าไม่ชัด เหนือกว่าการที่จะเข้าไปบงการควบคุม ก็คือว่า นิ่งอยู่ที่ฐานและรู้ลม จิต ลม แม้เป็นคนละสภาวะ แต่ว่ามันเกิดในขณะเดียวกัน มีสติเป็นเครื่องร้อย

นิ่งรู้เฉยอยู่อย่างอิสระ สติตรงต่อสิ่งที่ถูกรู้ คือ ลมหายใจเข้า ลมหายใจออก อันเป็นธรรมชาติ หายใจออก รู้ หายใจเข้า รู้ สิ่งต่างๆที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกนึกคิด ไม่ว่าจะเป็นอาการของกาย ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกอันอื่นใด นั่นเรียกว่าเป็นสภาวะซ้อน เป็นสภาวะที่มันแลบขึ้นมา ถ้ามันเกิดขึ้นแล้ว สติรู้ ก็คือ จิตยังอยู่ที่ฐานและสติก็แค่เข้าไปรู้ ในระหว่างที่เรานั่งอยู่อย่างนี้ มันมีการเคลื่อนไหว กระเพื่อมของกายเยอะมาก แต่สติไม่รู้ ก็ไม่ต้องไปสนใจ ไม่ต้องไปควานหา ไม่ต้องไปขวนขวายอะไร เพราะจิตนิ่งอยู่ที่ฐาน มีอุเบกขาเป็นฐานอยู่แล้ว

พอเรานั่งไป ปวดเข่า สติรู้ แล้วเราก็มาสงสัยว่า ทําไมวันนี้นั่งแล้วปวดหัวเข่า? ปวดสะโพก? ปวดไหล่? แต่แท้ที่จริงอาการของกายเหล่านี้ แรงสั่นสะเทือนของกายเหล่านี้เกิดอยู่ตลอดเวลา เพียงแค่ว่าสติจะเข้าไปรู้หรือไม่เท่านั้นเอง ไม่ใช่หน้าที่ของเราที่จะเข้าไปกําหนดรู้ เพียงแต่ว่าเมื่อมันเกิดขึ้นแล้ว จิตเข้าไปสัมผัสมันด้วยสติ

สติทําหน้าที่ได้อย่างเดียวนะ คือแค่เข้าไปรู้ และการแค่เข้าไปรู้ คําว่า “แค่เข้าไปรู้” หรือ “เข้าไปรู้” ไม่ใช่เราเป็นผู้เข้าไปใน สติมันรู้ของมันเอง มันสัมผัสได้เอง

ถ้าไม่มีสติเข้าไปรู้ กายมันสั่นสะเทือนขึ้นมา เกิดการจ้องการเพ่ง ตัวจ้องตัวเพ่งนั้นคือการไหลไปของจิต ถ้าไปจ้องไปเพ่ง ตัวรู้ไปเพ่งทําหน้าที่รู้ไม่ได้เมื่อมันทําหน้าที่เพ่งแล้ว

อาการใจคือความรู้สึกนึกคิด ความนึก ความคิด และอารมณ์ทั้งหลายที่มันเกิดแวดล้อมภายในขณะที่จิตตั้งมั่นอยู่ ตัวที่จะเข้าไปรู้ได้ก็คือตัวสติ แต่ในขณะที่มันไม่เข้าไปรู้ได้ ขณะนั้นมันมีไหม? ความรู้สึกนึกคิดเหล่านี้มันก็มี เกิดตามเหตุตามปัจจัย จากสัญญา เวทนา ผัสสะ เจตนา มนสิการ เกิดจากเหตุอะไรต่างๆมากมาย แต่มันไม่สามารถเข้าไปรู้ได้ เพราะอาการของใจไม่กระทบกับจิต มันก็เกิดผ่าน เกิดหาย มันเกิดของมันอยู่แล้วตลอดเวลา จนกระทั่งมันกระทบกับจิต พอกระทบกับจิต จิตก็ไหลเข้าไปในสิ่งที่กระทบ คือ ความนึก ความคิด และอารมณ์เหล่านั้น พอจิตไหลเข้าไปเมื่อใด นั่นเรียกว่า ออกจากฐาน ไหลไปแล้ว แต่ในขณะที่จิตยังไม่ไหล ความรู้สึกนึกคิดต่างๆเหล่านั้นมันก็มีเกิดของมันนะ แต่มันเข้าไม่ถึงตัวจิต จิตที่ตั้งมั่นอยู่ ถ้าว่าความรู้สึกนึกคิดอันใดที่เข้าถึงจิต มีสติเข้าไปรู้ พอมีสติเข้าไปรู้ก็แค่รู้เท่านั้นแหละ สติก็จะกั้นจิตไว้ที่ฐาน ตัวรู้สึกนึกคิดแต่ละตัวแต่ละตัวที่เกิดขึ้น เมื่อจิตไม่ไหลเข้าไป มันไม่มีเหตุปัจจัยที่จะไปต่อ มันก็ดับ เรียกว่า แค่รู้มันก็ดับแล้ว แค่รู้มันก็ดับแล้ว พอดับแล้วจิตนั้นอยู่ที่ไหน? จิตนั้นก็อยู่ที่ฐาน มีอุเบกขาเป็นฐาน ความตั้งมั่นของจิตจะมีกําลังเพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้น จากการที่สติทําหน้าที่ประคองจิตไว้อย่างนี้ ไม่ใช่เราไปทําหน้าที่ประคอง เราจัดการอะไรไม่ได้เลย ถ้าเราจัดการได้ เราถึงมรรคถึงผล ไปตั้งไม่รู้ชาติไหนๆแล้ว แล้วก็ไม่ต้องมีพระพุทธเจ้าด้วย เพราะทุกอย่างมันขึ้นอยู่ที่เรา แต่นี่มันไม่ใช่ เรามันใช้ได้กับการอย่างอื่น ใช้ได้ในการเคลื่อนไหว ในจิตที่อาศัยกาย แล้วก็ไปทําตามอํานาจของเจตนาของกิเลส อันนั้นเป็นเรา หุงข้าว กวาดบ้าน ทํางานต่างๆ ในกิริยาชีวิตทั้งหมด มันเป็นเรา แต่ตรงนี้มันไม่ได้ แค่วางจิตนิ่งอยู่ที่ฐาน มีอุเบกขาเป็นฐาน แล้วรู้ตรงต่อกายในกาย รู้ตรงต่ออาการกายอาการใจ ทําหน้าที่ได้อย่างเดียวคือ แค่รู้ แค่รู้ แค่รู้ ด้วยสติ จิตก็จะมีความตั้งมั่นเพิ่มขึ้น ความตั้งมั่นเพิ่มขึ้นของจิตที่มีกําลังก็คือ อุเบกขานั่นแหละมีกําลังขึ้นมา 

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร