คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-8 ก.ย. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

ตามองข้างหน้าให้สบายตา อย่าให้ลําบากตา ถ้ามันเกร็งหรือเกิดความลําบากที่ตาขึ้นเมื่อใด จิตก็จะเข้าไปเสวยอารมณ์ที่มันเกร็งนั้น

ลักษณะของสติจะทํางาน รู้ รู้ รู้ ตาไม่กรอกเพื่อที่จะพยายามไปมองเท้า เท้าที่เคลื่อนจะถูกรู้ด้วยสติ จิตจะนิ่งเฉย ถ้ามีความคิดแลบจากผัสสะ เช่น เกิดจากการเห็น แล้วไปให้ค่า ให้ความหมาย ไหลเข้าไปสู่ความหมายอันใด อันนั้นเป็นจิตตสังขาร ก็แค่รู้ ที่เคลื่อนอยู่นี่เป็นแค่รูปนามแล้วก็กายใจ ไม่ได้ให้ค่า ไม่ให้ได้ความหมายมากไปกว่านั้น

ไม่ต้องไปพะวงว่าจิตจะต้องนิ่งอยู่ที่ฐาน ถ้าเมื่อใดฝ่าเท้าที่เหยียบลงที่พื้นเป็นสิ่งที่ถูกรู้ เมื่อนั้นตัวรู้นั้นจะกั้นจิตไว้อยู่ภายใน พอเท้าเหยียบเต็มฝ่าเท้า ตรงนั้นพอแตะสัมผัสเป็นสิ่งที่ถูกรู้ของจิต ถ้าเป็นสิ่งที่ถูกรู้ของจิตเมื่อใดให้พึงขณะนั้น แสดงว่าจิตอยู่ภายใน สติกั้นไว้ ตรงนั้นกายจะเป็นฐาน เมื่อเท้าเป็นสิ่งที่ถูกรู้บ่อยๆ หลุดน้อยลง ตัวสติจะเป็นระเบียบมากขึ้น จะละเอียดมากขึ้น อันนี้ไม่ได้เป็นไปตามความปรารถนาของจิต แต่เป็นไปตามความจริงที่ปรากฏของสภาวะจิตที่เกิดขึ้นในแต่ละขณะ

ถ้าสติรู้เท่าทันของเท้าที่เคลื่อนไหวได้มากขึ้น พอเข้าสู่รอบที่ ๒ นี้มันจะเกิดความสมดุล เกิดสัปปายะ มากกว่ารอบแรก แต่ถ้าใครเข้าสู่รอบที่ ๒ รู้สึกว่ามันตึง มันเกร็ง นั่นแสดงว่าจิตพยายามที่จะเข้าไปจ้อง บังคับ ให้อยู่ตรงเท้าที่เคลื่อน ถ้าอย่างนี้ก็ไม่ต้องตกใจเพราะมันเกิดขึ้นได้แล้วก็เกิดง่าย อาจจะต้อง มือที่จับไว้ข้างหน้าต้องยกขึ้นมาให้สูงหน่อยหนึ่ง เพื่อให้ไหล่ไม่ตกมาก เวลามันเกร็งมันจะเกร็งตั้งแต่หัวไหล่ มือที่จับกันอยู่ให้ยกขึ้นมา แล้วสติเขารู้อย่างอื่นด้วยให้เป็นเรื่องของเขา เพียงแต่เท้าที่เหยียบพื้น เขารู้

สติอาจจะไปรู้รายละเอียดของเท้าที่เหยียบ ถึงขนาดความเอียง น้ำหนักที่กดไม่เหมือนกัน เข้าไปรู้รายละเอียดนั้นๆ ก็ไม่ต้องตกใจ ก็ปล่อยให้เขารู้ไปตามความเป็นจริงอย่างนั้น เดินไปได้สักระยะหนึ่ง รู้สึกเหมือนจิตหลุดไปอยู่ที่เท้าที่เหยียบ เหยียบ เหยียบ ผู้ปฏิบัติก็ต้องแก้สภาวะ วิธีแก้ง่ายๆ เข้าไปสู่ฐานแบบอาศัยฐาน และรู้ที่เท้าเหยียบนั้นเหมือนการชําเลือง แก้ในขณะที่เดินนั่นเลย

ถ้าสติรู้ที่เท้ามาอย่างต่อเนื่อง เข้าสู่รอบที่ ๓ นี้ การวางเท้า การก้าว การเคลื่อน มันจะลงตัวมากขึ้น ทุกอย่างตอนที่เริ่มต้นเหมือนจะยาก ก็จะเริ่มง่ายขึ้น เมื่อเข้าสู่รอบที่ ๓ นี้ สภาวะจิตที่นิ่งรู้ นิ่งเฉย มีสติรู้อยู่ที่เท้าที่เหยียบ จุดนี้เป็นสภาวะที่เรียกว่า ความเป็นกลางของจิต จิตก็จะไม่วอกแวกเอง ไม่กระสับกระส่ายเอง มีความคิดแลบโผล่ขึ้นมา ด้วยผัสสะ ด้วยสัญญา ด้วยเวทนา ผัสสะอันเกิดจากการได้เห็นได้ยิน แล้วมีความคิดแลบ ก็แค่รู้ความคิดนั้น ความคิดนั้นก็จะดับไป

พระพุทธเจ้าตรัสรับรองไว้ว่า ตสฺส เอวํ อปฺปมตฺตสฺส อาตาปิโน ปหิตตฺตสฺส วิหรโต เมื่อผู้ปฏิบัติมีความเพียร ไม่ประมาท ส่งตนไปอย่างนี้อยู่ เย เคหสิตา สรสงฺกปฺปา มีความคิดอันใดที่แลบขึ้นจากการที่อาศัยกายนี้เกิด เต ปหียนฺติ ก็เห็นความคิดนั้นดับไปได้ หมายความว่า ไม่ไหลไปในความคิด เห็นความคิดนั้นดับ ตรงนี้ก็จะเป็น อชฺฌตฺตเมว จิตฺตํ สนฺติฏฺฐติ สนฺนิสีทติ เอโกทิโภติ สมาธิยติ คือ จิต ณ ขณะนี้ก็จะเกิดการคงที่ แน่นิ่ง เป็นหนึ่งเดียว ตั้งมั่น อยู่ภายใน

เท้าที่ก้าว สติที่รู้ ที่กําลังเกิดขึ้นนั่นแหละ ตัวนั้นจะเป็นตัวเกิด พอผ่าน มันก็จะเป็นดับ เพราะฉะนั้นในขณะที่ผู้ปฏิบัติรู้การเดินในแต่ละก้าว แต่ละก้าว จะเป็นความเกิดดับของรูปนามนี้ไปแต่ละขณะ แต่ละขณะ ที่ท่านบอกว่า อตีเต จิตฺตกฺขเณ ชีวิตฺถ ในขณะจิตที่เป็นอดีต รูปนามชื่อว่าดับไปแล้ว ปจฺจุปฺปนฺเน จิตฺตกฺขเณ ชีวติ ในขณะจิตที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า รูปนามชื่อว่าเป็นอยู่ อนาคเต จิตฺตกฺขเณ ชีวิสฺสติ ในขณะจิตที่ยังไม่เกิดขึ้น รูปนามชื่อว่าจักเป็นอยู่

ความคิดแลบ เช่นว่ากี่รอบแล้ว เกิดเป็นคําถามขึ้นมา ให้พึงรู้ว่านั่นคือ สะระสังกัปปะ แล้วถ้ามีการไหลของจิตเข้าไปสู่ความหมายของคําถาม โดยพยายามคิดนึกนับว่ากี่รอบแล้ว นั่นเป็นจิตตสังขาร ผู้ปฏิบัติให้พึงรู้ ถ้ารู้ทันตอนที่เป็นสะระสังกัปปะ สะระสังกัปปะนั้นก็จะดับไปลงเป็นปัญญาให้กับจิต ถ้าไหลไปเป็นจิตตสังขาร ก็แค่รู้ รู้ว่ามันคือจิตตสังขาร จิตตสังขารนั้นก็ดับ อันนี้เป็นกิจ เป็นความเพียรที่ผู้ปฏิบัติพึงบําเพ็ญในขณะที่เดิน

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร