نحوه استفاده از پروپیونات کلسیم در صنایع پروپیونات کلسیم (Calcium Propionate) یکی از ترکیبات چندمنظوره در صنایع غذایی، دارویی، خوراک دام و حتی صنایع شیمیایی است که به دلیل خاصیت ضد قارچی، ضد کپک و پایداری حرارتی بالا کاربرد گسترده‌ای دارد. نحوه استفاده از این ماده در هر صنعت بستگی به هدف نهایی، نوع محصول، میزان رطوبت و pH محیط دارد. برای به‌کارگیری مؤثر و ایمن پروپیونات کلسیم، لازم است ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و واکنش‌پذیری آن به دقت در فرآیند تولید لحاظ شود.
پروپیونات کلسیم ماده‌ای افزودنی و نگهدارنده است که در صنایع غذایی کاربرد فراوان دارد، اما رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از آن بسیار مهم است. هنگام کار با این ماده باید از تماس مستقیم با پوست و چشم جلوگیری شود. در محیط‌هایی که گرد و غبار پروپیونات کلسیم وجود دارد، استفاده از ماسک و تهویه مناسب توصیه می‌شود. نکات ایمنی پروپیونات کلسیم شامل نگهداری آن در جای خشک، خنک و دور از مواد اسیدی نیز می‌شود. بلعیدن یا استنشاق مقدار زیاد این ماده ممکن است باعث تحریک دستگاه تنفسی یا گوارشی شود. رعایت دستورالعمل‌های ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی می‌تواند از بروز هرگونه آسیب جلوگیری کند.منبع
 کاربرد پروپیونات کلسیم در صنایع غذایی در صنایع غذایی، پروپیونات کلسیم به عنوان یکی از مؤثرترین نگهدارنده‌های طبیعی شناخته می‌شود. این ترکیب از رشد کپک، قارچ و برخی باکتری‌های فسادزا در محصولات غذایی جلوگیری می‌کند و در نتیجه ماندگاری مواد غذایی را افزایش می‌دهد. در فرآیندهای نانوایی، این ترکیب معمولاً به صورت پودر خشک به آرد اضافه می‌شود تا در حین اختلاط و پخت، به طور یکنواخت در بافت نان توزیع گردد. میزان مصرف معمول پروپیونات کلسیم در محصولات آردی بین ۰.۱ تا ۰.۴ درصد از وزن کل آرد است. این مقدار به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که ضمن کنترل رشد کپک، طعم و بوی نان تحت تأثیر قرار نگیرد. در تولید محصولات لبنی مانند پنیرهای فرآوری‌شده یا خامه، از محلول آبی پروپیونات کلسیم استفاده می‌شود تا با محیط چربی‌دار و پروتئینی بهتر ترکیب گردد. در صنایع گوشتی نیز افزودن این ترکیب در مرحله آماده‌سازی یا بسته‌بندی باعث جلوگیری از کپک‌زدگی و افزایش عمر ماندگاری محصولات می‌شود. نکته مهم در استفاده از این ماده در صنعت غذا، رعایت دوز مجاز تعیین‌شده در استانداردهای بین‌المللی است تا از بروز عوارض احتمالی و تغییر در ویژگی‌های حسی محصول جلوگیری شود. نحوه استفاده از پروپیونات کلسیم در صنعت خوراک دام و طیور در صنایع خوراک دام، پروپیونات کلسیم علاوه بر خاصیت نگهدارندگی، یک ترکیب تغذیه‌ای ارزشمند محسوب می‌شود. در این صنعت، این ماده معمولاً در دو شکل پودر خشک یا محلول در آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در خوراک خشک مانند کنسانتره یا پلت، پودر پروپیونات کلسیم در مرحله مخلوط‌سازی به سایر مواد اولیه افزوده می‌شود. میزان مصرف آن معمولاً بین ۰.۳ تا ۰.۶ درصد از کل وزن خوراک است. این مقدار باعث جلوگیری از رشد قارچ و کپک در خوراک و حفظ تازگی آن در طول نگهداری می‌شود. در خوراک مرطوب یا سیلو (مانند جیره‌های ترکیبی یا TMR)، پروپیونات کلسیم به شکل محلول یا اسپری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش باعث نفوذ بهتر ماده در بافت خوراک و توزیع یکنواخت‌تر آن می‌شود. استفاده از این ترکیب در خوراک دام علاوه بر جلوگیری از فساد، به بهبود پایداری هوازی و کاهش اتلاف انرژی در فرآیند تخمیر کمک می‌کند. در دام‌های شیرده، پروپیونات کلسیم علاوه بر کنترل کپک، نقش متابولیکی مهمی در پیشگیری از تب شیر و کتوز دارد؛ زیرا یون کلسیم و اسید پروپیونیک حاصل از آن مستقیماً در متابولیسم انرژی و تنظیم گلوکز نقش دارند. روش استفاده در صنایع دارویی و بهداشتی در صنایع دارویی، پروپیونات کلسیم معمولاً به عنوان یک ماده پایدارکننده و جلوگیری‌کننده از رشد میکروارگانیسم‌ها در ترکیبات دارویی، کرم‌ها، پمادها و مکمل‌ها استفاده می‌شود. این ترکیب می‌تواند در فرمولاسیون قرص‌ها، مکمل‌های کلسیمی، داروهای حیوانی و فرآورده‌های مراقبت از پوست به کار رود. در این موارد، مقدار مصرف بسیار پایین‌تر از صنایع غذایی است و معمولاً بین ۰.۰۵ تا ۰.۲ درصد از وزن کل ترکیب می‌باشد. محلول‌های آبی یا الکلی پروپیونات کلسیم برای ترکیب با مواد دارویی حساس به رطوبت، گزینه‌ای مناسب به‌شمار می‌روند. به دلیل خاصیت باکتریواستاتیک، از این ترکیب گاهی در تولید پمادهای ضد قارچ و محصولات مراقبت از پوست نیز استفاده می‌شود. همچنین در مکمل‌های تغذیه‌ای انسان، به عنوان منبعی برای تأمین کلسیم و جلوگیری از رشد کپک در بسته‌بندی‌های طولانی‌مدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد پروپیونات کلسیم در صنایع شیمیایی و کشاورزی در صنایع شیمیایی، پروپیونات کلسیم به عنوان یک واسطه شیمیایی برای سنتز سایر ترکیبات آلی و استرهای پروپیونات مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل پایداری بالا و قابلیت تجزیه کنترل‌شده، از آن در تولید مواد شیمیایی ضد کپک، رزین‌ها و پوشش‌های ضد باکتری استفاده می‌شود. در صنایع کشاورزی، این ترکیب به عنوان ماده‌ای ضد قارچ برای حفظ دانه‌ها، خوراک دام، غلات و بذرها در دوره نگهداری کاربرد دارد. اسپری محلول پروپیونات کلسیم بر روی دانه‌ها از رشد کپک و باکتری جلوگیری کرده و عمر مفید ذخیره‌سازی را افزایش می‌دهد. همچنین در فرآیندهای تخمیر صنعتی و تولید بیوگاز، گاهی از پروپیونات کلسیم برای کنترل رشد قارچ‌های ناخواسته و حفظ شرایط بهینه تخمیر استفاده می‌شود. نکات فنی در استفاده صنعتی از پروپیونات کلسیم برای دستیابی به بهترین عملکرد، رعایت چند نکته در نحوه استفاده از پروپیونات کلسیم ضروری است:

• دما و pH محیط: بهترین کارایی این ترکیب در محدوده pH بین 5 تا 7 و دمای زیر 60 درجه سانتی‌گراد مشاهده می‌شود.
• زمان اختلاط: باید در مراحل اولیه فرآیند تولید افزوده شود تا به‌طور یکنواخت در کل محصول پخش گردد.
• سازگاری با سایر افزودنی‌ها: در ترکیب با سوربات پتاسیم، اسید لاکتیک یا بنزوات سدیم، اثر هم‌افزایی در کنترل کپک ایجاد می‌کند.
• شرایط نگهداری: باید در محیطی خشک، خنک و دور از رطوبت نگهداری شود، زیرا رطوبت می‌تواند باعث توده‌ای شدن یا کاهش اثربخشی آن گردد.
• انتخاب گرید مناسب: بسته به نوع صنعت، گریدهای مختلفی از پروپیونات کلسیم (Food Grade، Feed Grade و Analytical Grade) در بازار موجود است.

جمع‌بندی تخصصی به‌طور کلی، نحوه استفاده از پروپیونات کلسیم در صنایع مختلف تابع هدف، نوع فرآورده و شرایط تولید است. در صنایع غذایی و خوراک دام، این ترکیب بیشتر به عنوان نگهدارنده و ضد کپک مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در حالی که در صنایع دارویی و شیمیایی، نقش آن در پایداری و جلوگیری از رشد میکروبی برجسته‌تر است. پروپیونات کلسیم به دلیل پایداری بالا، ایمنی، مقرون‌به‌صرفه بودن و سهولت کاربرد، یکی از افزودنی‌های کلیدی در تولیدات صنعتی مدرن محسوب می‌شود. رعایت استانداردهای مصرف و انتخاب گرید مناسب، می‌تواند ضمن حفظ کیفیت محصول، ایمنی مصرف‌کننده و کارایی فرآیند تولید را تضمین نماید.
https://www.spreaker.com/episode/nqsh-zaylyn-mkhlwt-dr-twlyd-hlal-ha--68285950/