Historical biographical account about inventor Alexander Graham Bell narrated in 3 parts in Ilocano (Philippines) language. This introductory first part includes a summary about the beginning of the telephone.

EXCERPT:

"Binigbig ti lubong ni Alexander Graham Bell a naindaklan nga imbentor ket naipakarbengan kenkuana daydi panangtagikua iti dayaw nga ‘Ama ti Telepono’. Saan a daytoy idi ti naipangruna a turong ti dalan a sursurotenna. Napatpateg idi kenkuana ti akemna a mannursuro kadagiti tuleng. Nagrusing iti panunotna ti konsepto nga ‘electronic speech’ (panagsarita babaen iti elektrisidad/elektroniko) gapuen iti inana a saan a makangngeg.

Mangipampamuspusan idi a mangpaballigi iti sistema ti panursuro kadagiti saan a makangngeg tapno iti labes daydi kinaawan ti panagdengngegda, ket makasaoda koma ken mabalinanda ti makabukod nga agbiag ken aggun-od kas kadawyan a tao. Kas insaritana iti naminsan kenni Helen Keller,kinunana a pammatina a ti biag ti maysa a tao ket gasat a natuding. Iti daydi lubongna, nalabit a karkarna, a daydi panagbiagna ket naglinabag kadagiti pasamak a nagnaynayon a nainaig iti kinapateg ti uni.

Ket no natakneng nga imbentor ni Alexander, naindaklan a tao daytoy iti panagayatna a mangitag-ay iti dayaw dagiti tao a napaidaman ti pisikal a kinagasat.

KAS MAIYANIG ITI NARATIBO TAYO MAIPAPAN ITI BIYAG NI ALEXANDER GRAHAM BELL, UMUNA NGA INTAY TALDIAPAN NGA AMMOEN TI NAGPUNGANAYAN DAYTOY IMBENSIYON A TELEPONO:

Nabuntog ti panagtaray ti komunikasyon idi un-unana a panawen. Agtalged dagiti tao a mangipatulod ti mensahe babaen kadagiti biyahero nga agdaliasat ken agsawsawar kadagiti nadumaduma a lugar. Lawas, bulan ken uray pay tawen idi ti bilangen tapno makaipagteng ti tao iti mensahena kadagiti nakaikednganda. No adayo ti distansiya, kadawyan a nabaybayag met a makadanon ti komunikasyon.

Idi naimbento ti telegrapo ket naiparuar ti pannaka-aramatna iti gimong, dakkel ti naitulongna iti panagdur-as ti disenyo ti komunikasyon. Nagtungpal daytoy iti pannaka-aramid ti telepono ket nangnayon a nangipapardas iti panagbaliw iti lubong.

Ni Alexander Graham Bell ti kadawyan a mabigbig a nangimbento iti telepono a pinanagananna idi ti ‘electrical speech machine’ (elektrikal a makina nga agpaay iti panagsarita). Daydi disenyo nga inaramidna ti immuna a naiyawatan iti ‘patent’ wenno ‘karbengan nga agtagikua’ iti konsepto ti telepono. Nupay kasta, saan nga isu ti immuna a nakapanunot iti ideya ti komunikasyon babaen ti linya. Ti kinaagpaysona ket adda met idi dadduma a nagpartuat ti mainaig iti daydi instrumento nga inaramidna. Isuda da Antonio Meucci a nagpartuat iti agpatang a telegrapo a nakaibael iti adayo a komunikasyon.

Adu pay dagidi nagpartuat iti instrumento a no saan nga kaarig daydi inaramid ni Alexander ket addaanda galad a nagpunganayan ken nakaibasaran ti modelo ni Alexander..."

PLEASE LISTEN TO THE PODCAST FOR THE FULL EPISODE.