Door de opkomst van sociale media neemt het aanbod van informatie toe, en daarmee ook het aanbod van nepnieuws – fake news. Nepnieuws kan de keuzes van mensen verstoren doordat de keuze is gebaseerd op onjuiste informatie. Hoe reageren mensen op nepnieuws, en in hoeverre nemen mensen de bron van de media mee als zij nieuws lezen?

In de Nieuwe Economen podcast praten we hierover met Lotte Swank, promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen. We bespreken haar onderzoek naar hoe mensen reageren op nepnieuws, toegepast op de berichtgeving tijdens de coronapandemie. Ze vindt dat inconsistenties in de media leiden tot meer zoekgedrag naar informatie. De ideologie van de mediabron wordt hierbij door nieuwsconsumenten als een gegeven beschouwd.

 

Show notes

Profiel Lotte

Link naar het onderzoek van Lotte

Netwerk mediawijsheid

Het complot van de podcast (fictief, gecreëerd door ChatGPT): De Nieuwe Economen Podcast leek een onschuldige show over economie, maar in werkelijkheid was het een geheim complot van de Amerikaanse Democraten. Achter de schermen manipuleerden ze subtiel de inhoud om hun politieke agenda wereldwijd te verspreiden, vooral in Europa. Nederlandse economen werden ingezet zonder hun medeweten, en Democratische ideeën over ongelijkheid en duurzaamheid werden slim in de afleveringen verwerkt. Na jaren van groeiende populariteit ontdekten journalisten geldstromen van Amerikaanse politieke donateurs naar de podcast. De onthulling schokte het publiek, en hoewel de podcast zijn invloed had gehad, was het vertrouwen voorgoed beschadigd.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op het eerste gezicht is de inkomensongelijkheid in Nederland vrij stabiel over tijd. Inkomensongelijkheid wordt vaak gemeten met de bekende Gini coëfficiënt, maar in deze maatstaf zijn de ontwikkelingen aan de onder- en bovenkant van de inkomensverdeling lastig zichtbaar. Hoe heeft de inkomensverdeling zich ontwikkeld over de tijd, en in hoeverre is dit het gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen?

In de Nieuwe Economen podcast praten we hierover met Heike Vethaak, gepromoveerd en nu werkzaam aan de Universiteit Leiden. We bespreken onder andere zijn onderzoek naar de Nederlandse inkomensverdeling tussen 1981 en 2021. Mensen aan de onderkant van de inkomensverdeling zijn meer gaan werken, terwijl het gemiddelde huishoudinkomen van deze groep relatief is afgenomen. Ook is de inkomensongelijkheid onder mannen toegenomen, terwijl het inkomen van vrouwen juist gelijker is verdeeld.

Op [5:20] zegt Heike dat het besteedbaar inkomen het inkomen is dat huishoudens overhouden na het ontvangen van uitkeringen en toeslagen, en na het aftrekken van vergoedingen en premies. Heike bedoelt belastingen in plaats van vergoedingen.

 

Show notes

Profiel Heike

Proefschrift Heike

Boek: Inkomen verdeeld

Onderzoek naar inkomensverdeling van de afgelopen veertig jaar

Internationaal onderzoek naar inkomensverdeling

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds minder mensen gebruiken contant geld, en ook banken moeten zich aanpassen aan een steeds digitalere wereld. De Europese Centrale Bank (ECB) onderzoekt daarom de mogelijkheid van een digitale euro, om publiek geld toegankelijk te houden. Een digitale euro biedt voordelen, zoals toegankelijkheid en betrouwbaarheid, maar brengt ook risico’s met zich mee. Als mensen hun tegoeden massaal zouden overhevelen naar digitale euro’s, kan dit de financiële stabiliteit onder druk zetten.

In de Nieuwe Economen podcast praten we hierover met Oscar Soons (ECB), gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam. Oscar doet onderzoek naar limieten op het aantal digitale euro’s dat iemand kan bezitten om de financiële stabiliteit te waarborgen. We spreken hem over het nut van de digitale euro en de verschillende aspecten die moeten worden overwogen bij de invoering ervan.

 

Show notes 

Profiel Oscar

Onderzoek simulatie

Proefschrift Oscar

ECB informatiepagina digitale euro

DNB informatiepagina digitale euro

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Nederland lijkt de plek waar en bij wie je wieg staat niet alleen je startpunt, maar ook deels je bestemming te bepalen. Kinderen uit welgestelde gezinnen hebben betere vooruitzichten, terwijl kinderen uit minder welvarende gezinnen vaker lager op de inkomensladder blijven. In sommige regio’s lijken deze vooruitzichten beter te zijn dan in andere. Zijn deze verschillen in kansen te wijten aan de plek van opgroeien, of aan het feit dat ouders met meer middelen eerder verhuizen naar betere wijken?

In de Nieuwe Economen podcast praten we over intergenerationele mobiliteit met Lieke Beekers (Universiteit Leiden), promovendus aan de Tilburg University. Lieke onderzoekt hoe de opgroeilocatie het latere inkomen en opleidingsniveau van mensen beïnvloedt. Uit haar onderzoek blijkt dat, in tegenstelling tot de Verenigde Staten, regionale verschillen in intergenerationele mobiliteit op 28-jarige leeftijd niet worden bepaald door de opgroeilocatie, maar volledig door het gezin waarin iemand opgroeit.

 

Show notes

Profiel Lieke

Onderzoek Lieke

Chetty et al. (2014)

Kansenkaart Nederland

Artikel Hans van Kippersluis en Anne Gielen

Rli rapport Elke regio telt

Alesina et al. (2020)

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Meer dan 80.000 mensen wachten momenteel op een behandeling in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), wat voor velen met complexe psychische problemen betekent dat hun leven tijdelijk stil komt te staan. Wat zijn de gevolgen hiervan op de lange termijn op hun kansen op de arbeidsmarkt?

In de Nieuwe Economen podcast praten we hierover met Roger Prudon (University of Lancaster), gepromoveerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Lange wachtlijsten in de ggz hebben aanzienlijke gevolgen voor arbeidsmarktuitkomsten. Zo leidt een maand langere wachttijd tot twee procentpunt lagere kans op werk tot wel acht jaar na de start van de behandeling.

 

Show notes

Profiel Roger

Draft artikel over het effect van wachtlijsten

ESB artikel over het effect van wachtlijsten

Rapport Trimbos Instituut decentralisatie zorg

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Innovatie is een belangrijke motor van welvaartsgroei, maar niet alle vernieuwing komt voort uit bedrijfsmatige onderzoek- en ontwikkelingsprocessen.

In de nieuwe aflevering van de Nieuwe Economen podcast vertelt Max Mulhuijzen (VU Amsterdam), recent gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht, over zijn onderzoek naar verrassende bronnen van innovatie. We gaan in op hoe huishoudens nieuwe oplossingen ontwikkelen voor behoeften die de markt niet vervult, en hoe individuele werknemers binnen bedrijven slimme innovaties creëren die vaak onopgemerkt blijven.

Hoe kunnen organisaties en overheden deze verborgen innovaties beter herkennen, benutten en verspreiden?

Max heeft dit onderzoek uitgevoerd in samenwerking met Jeroen de Jong (Universiteit Utrecht), Brita Schemmann (HSB Hochschule Bremen) en K. Venkatesh Prasad (Center for Automotive Research).

 

Show notes

Profiel Max

Proefschrift Max

Oslo Manual 2018

Becker (1965)

Gambardella et al. (2017)

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Luchtvervuiling vormt niet alleen een risico voor onze gezondheid: het beïnvloedt ook gedrag en productiviteit.

Mariët Bogaard promoveert aan de Universiteit Maastricht op de effecten van milieuvervuiling op de arbeidsmarkt. In deze aflevering bespreken we haar onderzoek naar hoe fijnstof het zoekgedrag van werkzoekenden beïnvloedt. Een slechte luchtkwaliteit zorgt voor een lager reserveringsloon; mensen zijn bereid om op slechte dagen dus een baan met een lager loon aan te nemen.

Mariët heeft dit onderzoek uitgevoerd in samenwerking met Steffen Künn, Juan Palacios en Nico Pestel (Universiteit Maastricht).

 

Show notes

Profiel Mariët

Schone Lucht Akkoord

Daling arbeidsproductiviteit in Nederland

 

Over de Nieuwe Economen Podcast

De nieuwe generatie economen klopt op de deur, met frisse ideeën voor de grote uitdagingen van deze tijd. Wie deze economen zijn, en welk onderzoek zij doen, hoor je bij de Nieuwe Economen Podcast.

De Nieuwe Economen Podcast is een product van ESB. Deze podcast wordt gehost door Elisa de Weerd, Sarah van Hugte en Yrla van de Ven, en de redactie wordt gedaan door Elisa de Weerd en Rik Leijsen. Voor meer informatie en alle andere afleveringen kijk je op de website van ESB.

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De rechtspraak dient te handelen zonder vooroordelen of voorkeuren, maar met gelijke behandeling van iedereen. Maar hoe rechtvaardig is het Nederlandse strafrechtsysteem?

Kyra Hanemaaijer promoveert binnenkort aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en doet onderzoek naar ongelijkheid en discriminatie. We bespreken haar onderzoek naar de invloed van verhoogde aandacht voor migratieachtergrond op strafrechtelijke uitkomsten. In deze eerste aflevering van het derde seizoen hoor je alles over het Nederlandse strafrechtssysteem en hoe gevoelig de uitspraken van rechters zijn voor gebeurtenissen van buitenaf.

Kyra heeft dit onderzoek uitgevoerd in samenwerking met Nadine Ketel (Vrije Universiteit Amsterdam) en Olivier Marie (Erasmus Universiteit Rotterdam).

 

Show notes

Profiel Kyra

Onderzoek SCP

The Economics of Discrimination door Gary Becker (1971)  

The Theory of Discrimination door Kenneth Arrow (1971)

Podcast Tussen Kunst en Misdaad: Mocro Maffia

Emeriau, M. (2023). Learning to be unbiased: Evidence from the French Asylum Office. American Journal of Political Science, 67(4), 1117-1133.

Philippe, A., & Ouss, A. (2018). “No hatred or malice, fear or affection”: Media and sentencing. Journal of Political Economy, 126(5), 2134-2178.

Abrams, D. S., Bertrand, M., & Mullainathan, S. (2012). Do judges vary in their treatment of race? The Journal of Legal Studies, 41(2), 347-383.

Anwar, S., Bayer, P., & Hjalmarsson, R. (2012). The impact of jury race in criminal trials. The Quarterly Journal of Economics, 127(2), 1017-1055.

Grogger, J., & Ridgeway, G. (2006). Testing for racial profiling in traffic stops from behind a veil of darkness. Journal of the American Statistical Association, 101(475), 878-887.

Horrace, W. C., & Rohlin, S. M. (2016). How dark is dark? Bright lights, big city, racial profiling. Review of Economics and Statistics, 98(2), 226-232.

 

Over de Nieuwe Economen Podcast

De nieuwe generatie economen klopt op de deur, met frisse ideeën voor de grote uitdagingen van deze tijd. Wie deze economen zijn, en welk onderzoek zij doen, hoor je bij de Nieuwe Economen Podcast.

De Nieuwe Economen Podcast is een product van ESB en wordt gemaakt door Elisa de Weerd, Yrla van de Ven, Sarah van Hugte en Rik Leijsen. Voor meer informatie en alle andere afleveringen kijk je op de website van ESB.

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het derde seizoen van de Nieuwe Economen podcast komt eraan! De komende maanden spreken we weer met verschillende nieuwe economen over hun promotieonderzoek. Stay tuned voor nieuwe geluiden over allerlei economische onderwerpen: van innovatie tot intergenerationele mobiliteit, en van de arbeidsmarkt tot de digitale euro. 

Vanaf donderdag 12 september verschijnt elke twee weken een nieuwe aflevering.

Deze podcast wordt gehost door Elisa de Weerd, Sarah van Hugte en Yrla van de Ven, en de redactie wordt gedaan door Elisa de Weerd en Rik Leijsen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elk jaar worden er ongeveer 170.000 kinderen geboren in Nederland. De bevolkingsopbouw is hiervan sterk afhankelijk en het aantal geboorten heeft daarmee ook invloed op de economie. Denk aan de grootte van de pensioenpot of de toekomstige uitgaven aan de zorg. De grootte van de groep geboren kinderen is niet alleen afhankelijk van de voorkeuren van de ouders. Beleid rondom anticonceptie, beschikbare financiële steun voor ouders en bijvoorbeeld toegang tot de kinderopvang hebben hier ook invloed op.

We praten met Esmée Zwiers, universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam. Ze is gepromoveerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en heeft onlangs een postdoc afgerond aan Princeton University. Esmée onderzoekt beleid rondom anticonceptie en geboortes. Wat is de invloed van economische en politieke ontwikkelingen op het geboortecijfers? En wat is de invloed van de beschikbaarheid van anticonceptie op de arbeidsmarktuitkomsten van vrouwen?

 

Shownotes

Profiel

ESB-artikel anticonceptie

Amerikaans paper over geboortes tijdens Covid

Working paper van Esmée Zwiers en Olivier Marie over de pil

Artikel van Donohue en Levitt over het recht op abortus en een daling van de criminaliteit

CBS-cijfers bevolkingsopbouw

CBS over hoge aantal geboortes in de coronatijd

 

See omnystudio.com/listener for privacy information.