ธรรมดีรุ่งโรจน์สัญจร ครั้งที่ 15 คอร์สอานาปานสติ ณ วัดบุปผาราม กทม. วันที่ 26-28 พ.ย. 2564

4:30 พระพุทธเจ้าสอนเรื่องลมหายใจที่เราเรียกว่าอานาปานสติ ตำราเกี่ยวกับอานาปานสติมี 3 ชั้น 

1.ชั้นของพระพุทธพจน์ ในพระวินัยปิฎกเล่มแรกหมวดปาราชิก พระพุทธเจ้าสอนเรื่องอสุภะกรรมฐาน แล้วพระไปจ้างให้คนมาฆ่าตัวเอง เพราะหลังเจริญอสุภะแล้วรู้สึกรังเกียจร่างกายตัวเองมาก พระพุทธเจ้าเลยสอนอานาปานสติตั้งแต่ตอนนั้น 

2.ชั้นของพระเถราจารย์ ในยุคของพระพุทธเจ้า โดยพระสารีบุตรขยายความ ซึ่งพระพุทธเจ้ารับรอง

3.หลังพระพุทธเจ้าปรินิพพาน 850 ปี วิมุตติมรรค และ 950 ปี วิสุทธิมรรค บางอย่างถ้าขัดแย้งกับพระพุทธเจ้าเราก็ไม่เอา

ลมหายใจเป็นการทำงานกึ่งอัตโนมัติ ลมหายใจนอก ลมภายในเข้าออกมาที่ปอด และลมหายใจใน ภายในเซลล์ เวลาเราไม่ได้หายใจข้างนอก แต่ลมหายใจในยังทำงาน

18:10 อานาปานสติเราใช้ลมหายใจเพื่อพัฒนาสติ มี 2 เรื่องที่ต้องทำความเข้าใจ

1.ตัวรู้ คือ วิญญาณขันธ์ เป็นธรรมชาติอย่างหนึ่งอยู่ที่จิต อาศัยรูป เวทนา สัญญา เจตนา ผัสสะ มนัสสิการในการเกิด วิญญาณเป็นเงาที่ต้องเข้าไปรับรู้ในทุกๆเรื่อง ตัวรู้ไม่ใช่เรา เกิดดับพร้อมกับเวทนา สัญญา สังขาร และรูป ตัวรู้ที่ยังไม่ทันดับสนิท แม้เวทนาดับไปแล้ว จะเกิดเป็นตะกอนตกที่ตัวรู้ เมื่อเกิดภพชาติใหม่ จะเปลี่ยนไปตามตะกอนที่ตกค้าง

2.ผู้รู้ คือ สิ่งที่เราจะต้องสร้างขึ้นมา ประกอบไปด้วย สติและสัมปชัญญะ ต้องอาศัยการระลึกไปจุดหนึ่งและมีความรู้สึกตัวต่อสิ่งที่อยู่ตรงนั้น สร้างนี้เราเรียกว่า ภาวนา

อานาปานสติที่พระพุทธเจ้าตรัส คำแรกที่เข้าสู่การภาวนา คือ มีสติหายใจออก มีสติหายใจเข้า เป็นจุดเริ่มต้นของการเกิดผู้รู้  

พระสารีบุตรอธิบาย ในการที่เราจะต้องสร้างผู้รู้เพื่อให้เกิดการภาวนา ต้องมี นิมิต ลมหายใจเข้า ลมหายใจออก ไม่ใช่เป็นอารมณ์อันเดียวกัน ผู้ที่ไม่รู้ 3 เรื่องนี้ ภาวนาของผู้นั้นไม่มี (จะไม่ได้ภาวนา)

นิมิต คือ ที่ตั้ง หรือจุดสำหรับที่จะระลึกลงไป จุดที่ลมเดินทางไปกระทบสัมผัส และเรารู้สึกได้ ที่ตั้งของจิตรู้ที่จะรู้ลมหายใจ อยู่ในช่องจมูก

ผู้ที่ใช้สติ แล่นไปตามลมหายใจเข้า จะเกิดการฟุ้งซ่านข้างใน รู้สึกว่าเรารู้กระจายออกไป ผู้ที่ใช้สติ แล่นไปตามลมหายใจออก เป็นอันตรายต่อการทำสมาธิ

การเพ่งไปสู่ลมออก เที่ยวไปด้วยตัณหา อาจจะเกิดจากความเคยชิน เป็นอันตรายต่ออานาปานสติ หลงไปในการได้ลมหายใจออก ในขณะที่ลมหายใจเข้าครอบงำอยู่ จิตจะคลาดเคลื่อนไปด้วยอำนาจของความหลง

ให้เฝ้ารู้ที่นิมิต แล้วรู้นาน คือตั้งแต่ต้นลม กลางลม ปลายลม จนสุดลมหายใจ รู้นานนี้ คือลมยาว รู้นานทำไปเรื่อยๆ ทำเหตุให้ถูกต้อง ผลคือลมหายใจจะสั้นลง และละเอียดขึ้น ไม่อึดอัดมีสติ เมื่อรู้อย่างถูกวิธี ความสงบจะเกิดทันที เพราะเวลาเฝ้ารู้ลมยาว การที่ลมจะสั้นจะเกิดฉันทะและปราโมทย์ เพราะร่างกายไม่ต้องการออกซิเจนมาก เซลล์นิ่งไม่ต้องสันดาป แต่เรามีสติ ไม่อึดอัด เกิดเป็นอานาปานสติขั้นที่ 2 

45:20 ปัญหาของเราคือ เราฝึกเยอะแล้วออกจากพระพุทธเจ้า ตัณหาจริยา ตามใจตัวเอง ติดเป็นสันดาน การที่จะเฝ้ารู้อยู่ที่นิมิต เพื่อรู้ลมหายใจออก หายใจเข้า ปัญหาที่จะเกิดลมยาวสั้นไม่ได้ตามที่ต้องการ เช่น ตอนที่จิตคำนึงถึงนิมิต จิตเกิดการกวัดแกว่งไปที่ลมออก ในขณะที่เฝ้ารู้นิมิต จิตกวัดแกว่งไปที่ลมเข้า รู้ลมออก จิตกวัดแกว่งไปที่นิมิต รู้ลมเข้าอยู่ จิตกวัดแกว่งไปที่นิมิต ล้วนเป็นอันตรายต่อสมาธิทั้งสิ้น 

50:00 ถ้านิมิตที่เรารู้ชัดเจนแล้ว นิมิตจะเป็นเส้นทางที่ลมผ่าน การเฝ้าอยู่ที่นิมิต และไปรู้ลมนั้น ทำให้รู้ลมที่รู้มีกำลังมากกว่าการกำหนด เมื่อทำไปเรื่อยๆ การกำหนดก็จะหายไป ลมนั้นก็จะเป็นลมธรรมชาติที่เป็นลมอัตโนมัติ แล้วถ้าเรารู้ลมต่อไปเรื่อยๆ เราจะเห็นเจตนาในการรู้ลม อันนั้นเป็นจิตตสังขารในชั้นที่สูงๆต่อไป

เมื่อได้ที่ตั้งของจิตรู้ ได้นิมิตแล้ว รู้ชัดว่าเราจะหายใจออก จิตรู้อยู่ตรงนิมิต คอยจะรู้ลมหายใจที่ไหลออก เฝ้ารู้อยู่ตรงนั้น เหมือนนั่งอยู่ที่ป้อมยาม แล้วมีรถที่วิ่งมา เราไม่ต้องรู้ป้อมยาม รู้แค่รถที่เข้าและออก

#อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน