Op weg naar het Witte Huis

Trump heeft zijn ministerploeg rond. De vraag is alleen of de ministers van zijn keuze straks worden goedgekeurd door de nieuwe Senaat. Er zijn Republikeinse senatoren die hun eigen plan trekken en op wie Trump weinig invloed heeft. Een senator, Matt Gaetz, heeft zich al teruggetrokken.

De nieuwe onderwijsminister McMahon gaat kijken hoe ze het ministerie van onderwijs, dat in 1979 in het leven is geroepen, kan opheffen. Het ministerie is een doorn in het oog van veel rechtse Amerikanen: te links en te progressief.

In de podcast Op weg naar het Witte Huis gaat Wim Kranendonk in op het besluit van Trump om de jaarlijkse subsidie van 5,5 miljoen dollar aan Planned Parenthood stop te zetten. Recent kreeg de voorzitter van deze abortuskoepel, Celicle Richards, de hoogste onderscheiding van president Biden voor haar werk. Biden prees haar dat ze een inspirerende erfenis heeft achtergelaten. Onder leiding van Richards zijn bijna 4 miljoen abortussen uitgevoerd. „Op deze manier geeft Biden kort voor zijn afscheid het signaal af hoe belangrijk hij de keuzevrijheid van vrouwen vindt als het om abortus gaat,” zegt Wim Kranendonk.

Donald Trump en Elon Musk versterken hun samenwerking, met Musk als adviseur voor een nieuw ministerie. Dit roept zorgen op over belangenverstrengeling, terwijl Trumps beleid de kloof tussen arm en rijk mogelijk vergroot. Toch blijft hij populair vanwege zijn belichaming van het Amerikaanse succesideaal.

„Zowel Donald Trump als Kamala Harris hebben beiden hard gevochten voor een overwinning,” zegt Wim Kranendonk in de podcast Op weg naar het Witte Huis. „Voor de Democraten als de Republikeinen is de inflatie een probleem; burgers moeten teveel betalen in de supermarkt een voor de benzine. Maar Trump heeft dat heel goed begrepen en dat op een manier verwoord, dat de arbeider denkt: hij begrijpt ons, hij snapt onze noden.”

In de podcast blikt Wim Kranendonk terug op de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Hij geeft aan dat Harris een korte tijd had om campagne te voeren. „Het valt Biden aan te rekenen, dat hij laat in het jaar terugtrad. „Lang bleef Harris teren op de euforie over een nieuwe, jonge kandidaat. En dacht met haar lach, die heel vriendelijk en innemend is, Amerikanen voor zich te kunnen winnen. Maar ze had juist veel meer, veel sneller haar plannen kenbaar moeten maken. Maar die plannen zijn altijd tamelijk vaag gebleven. Dat gaf de arbeider niet het gevoel dat als ze op haar zouden stemmen de problemen worden opgelost. De korte tijd die ze had, heeft ze onvoldoende benut.”

In de podcast legt Kranendonk uit dat kiezers die doorgaans op de Democraten stemden, nu op Trump hebben gestemd, zoals Latino’s, moslims en Afro-Amerikaanse mannen.

Wat voor president Trump gaan we de komend vier jaar zien? „Eén ding is voorspelbaar en dat is dat Donald Trump onvoorspelbaar is,” zegt Jan-Willem Kranendonk in de podcast Op weg naar het Witte Huis. „Er zijn wel een aantal dingen die we wel zeker weten: hij is pro-Israël en zal de economische strijd met China aangaan.”

In de podcast komt de vraag aan de orde wie Trump aan een meerderheid hebben geholpen. Opvallend noemt Jan-Willem het aantal Latino’s dat op Trump heeft gestemd. Die menen dat Trump hun problemen begrijpt en voor hen gaat oplossen. Doorgaans weten de Democraten minderheden aan zich te binden, maar nu zie je dat Spaanstalige mannen in grote getale voor Trump stemden. Is dat eenmalig of zijn de Democraten deze kiezersgroep kwijtgeraakt?

Wordt Donald Trump president, dan zien we ook een president die regelmatig de gang naar de rechtszaal gaat maken. „In theorie kan Trump als hij in New York zich laat zien, achter de tralies verdwijnen. De vraag is ook of Trump zich gratie gaat verlenen. En wie gaat Trump benoemen bij het ministerie van justitie om onderzoek naar hem te laten doen. In veel opzichten gaan we een interessante periode tegemoet.

In de laatste dagen van de Amerikaanse verkiezingen richten zowel Trump als Harris zich op het winnen van de christelijke stem, die dit jaar verdeeld is over ethische kwesties en persoonlijke bezwaren. De christelijke kiezers zijn cruciaal voor beide kandidaten, met conservatieve waarden en ethiek als doorslaggevende factoren.

Miljoenen Amerikaanse christenen gaan in november niet naar de stembus, blijkt uit een onderzoek van een christelijk universiteit in Arizona. Wanneer christenen wel stemmen, geven ze hun stem vooral aan Trump gezien zijn standpunten over abortus en godsdienstvrijheid. 

Volgens Amerikadeskundige Wim Kranendonk heeft 95 procent van de kiezers zijn of haar stem al bepaald. In de peilingen lijkt Trump aan kop te gaan. Echter valt zijn voorsprong binnen de foutmarge waardoor we niet zeker zijn of hij ook daadwerkelijk aan kop gaat. Wel zeker is dat het een nek-aan-nekrace gaat worden. „Er zijn speculaties dat Donald Trump in de nacht direct na de verkiezingen zich voortijdig als winnaar zal uitroepen. Ook wordt er volop gediscussieerd hoe de stemmen geteld gaan worden. Laten we niet denken dat we de dag na verkiezingen zeker weten wie de nieuwe president van Amerika is.”

Europa’s veiligheid is nog altijd afhankelijk van de Verenigde Staten, benadrukt buitenlandredacteur Richard Donk in de nieuwste aflevering van Op weg naar het Witte Huis.

„Rij je door Pennsylvania dan kan het je niet ontgaan dat er presidentsverkiezingen zijn. Wie over de snelweg rijdt ziet enorme billboards staan met daarop Kamala Harris of Donald Trump,” zegt Wim Kranendonk in de podcast Op weg naar het Witte Huis. Pennsylvania is een van de zeven swing states; dit zijn de staten die bij de verkiezingen van doorslaggevende betekenis zijn.

In veel staten is bekend of de meerderheid stemt voor de Republikeinen of voor de Democraten. In staten als Pennsylvania, Michigan, Wisconsin of Georgia is dat nog ongewis. Elke stem telt. Wim legt in de podcast uit waarom 1000 stemmen voor of tegen, bepalend kunnen zijn voor de uitslag.

Deze weken trekt Wim Kranendonk door de Verenigde Staten. Hij sprak er met Joden, moslims en christenen. „Buitenlandse politiek interesseert de Amerikanen minder dan binnenlandse problemen, zoals huisvesting en de economie. Maar het conflict in het Midden-Oosten raakt de mensen hier wel. Ik heb Joden ontmoet die op Trump stemmen om dat hij een positievere houding ten opzichte van Israël heeft dan Harris. Moslims gruwen van Trump, die ervoor zorgde dat de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem is gegaan. En van Harris gruwen ze ook om dat ze vinden dat ze veel te weinig voor hun volksgenoten in Gaza en Libanon doet.”

In de podcast legt Wim Kranendonk het belang uit van de swing states, hoe beide presidentskandidaten er in de peilingen voor staan en het recente bezoek van Trump aan Butler, de plaats waar eerder een aanslag op hem werd gepleegd.

Hoffelijk noemt Jan-Willem Kranendonk het debat tussen J.D. Vance en Tim Walz. In de podcast Op weg naar het Witte Huis blikt hij terug op het debat tussen de twee ‘running mates’. „Het debat zal geen verschil gaan maken voor de verkiezingen. Het doel van dit televisiedebat is meer bedoeld om het beleid uit te leggen,” meent Jan-Willem. Hij noemt het een hoffelijk en inhoudelijk debat. In het debat zei Vance tegen Walz: „Mocht je de vicepresident worden – wat ik niet hoop – dan wil ik wel samenwerken.

”Doorgaans vallen de running mates elkaars presidentskandidaat aan. De verwachting was dat er tussen hen ook persoonlijke aanvallen zouden zijn, zoals die er wel waren in de aanloop naar dit debat. Zo maakte Vance opmerkingen over het militaire verleden van Walz. Walz probeerde in het debat wel terug te grijpen op het debat tussen Trump en Harris over de opmerking dat immigranten huisdieren van anderen zouden eten.

De bestorming van het Capitool en abortus leidde tot meer felheid in het debat. Voor de Republikeinen is dat een lastig punt omdat Donald Trump is gaan schuiven over dit onderwerp. Trump en Vance spreken nu met één mond, maar Jan-Willem denkt dat Vance zelf een strikter abortusbeleid wil voeren.

In de media werd geopperd dat Trump opnieuw in debat wil met Harris in het geval J.D. Vance in het debat met Walz een goede prestatie zou neerzetten. Zou een jaloerse Trump alsnog het laatste woord willen hebben? Jan-Willem denkt van niet, want de als je afgaat op de peilingen lijkt het dat het debat Harris meer geholpen heeft dan Trump.