คอร์สอานาปานสติ วันที่ 5-10 ธ.ค. 67 ณ วัดบุปผาราม กทม. โดย พระกิตติวิมลเมธี (พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโม) ผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผาราม วรวิหาร

คําว่าเปลื้องจิตคือตัวจบของจิตใช่ไหม? เปลื้องจิตคืออะไร?

ตัวเปลื้องจิตนี่ พอจิตมันตั้งมั่นร่าเริงอยู่ภายในไปเรื่อยนะ มันตั้งมั่นร่าเริงอ่อนๆไปเรื่อยๆ มันไม่มีอะไรแล้ว เปลื้องจิตคือในขณะนั้นน่ะสังเกตไหมว่า จิตน่ะมันเป็นเนื้อเป็นตัวอยู่ ตัวจิตที่ตั้งมั่นน่ะ พอจิตมันโผล่ปั๊บ จิตมันโผล่มาแบบเป็นเนื้อเป็นตัวของมันอยู่ พอเปลื้อง ตัวจิตน่ะมันเปลื้องตัวมันเอง มันจะโล่ง ว่าง อิสระ คือว่า ตัวอัตตาที่เป็นจิตน่ะมันไม่มี พออัตตาที่เป็นจิตไม่มี มันจบตรงนั้นจริงๆ ตรงนี้ทางปฏิบัติเราเรียกกันว่า “โคตรภูญาณ” เคยได้ยินไหม? โคตรภูณาณ เพียงแค่ผู้ปฏิบัติเพียรภาวนาต่อเนื่องนะ ถึงตรงนี้นะ พอมันเปลื้องจิตปั๊บ คือจิตมันโดนเปลื้องไปแล้ว ตัวตนของจิตมันไม่มี แท้ที่จริงจิตมันเป็นอะไร? ที่พระพุทธเจ้าบอกว่า

สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง

สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา สังขารทั้งหลายเป็นทุกข์

สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา ทําไมต้องเป็น ธมฺมา? ทําไมไม่เป็น สพฺเพ สงฺขารา อนตฺตา

เพราะตัวที่ปรุง มันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ใช่ไหม? แม้แต่ตัวที่ไม่ปรุงมันก็เป็นอนัตตา ตัวที่มันไม่ปรุงคืออะไร? คือจิตที่ตั้งมั่น ตัวจิตเองนั่นแหละ มันเปลื้องตัวมันเองออกไป พอเปลื้องตัวมันเองออกไปสภาวะในขณะนั้นมันไม่มีอัตตาตัวตน ไม่มีแก่นสาร ไม่มีเกาะ ไม่มีฐาน ไม่มีอะไรเลยอยู่ตรงนั้น ขันธ์อะไรต่างๆ มีแต่สิ่งซึ่งจะโผล่มาด้วยความว่างเปล่า จิตมีปัญญามันก็จะเห็นสิ่งที่ปรากฏนั้นตามความเป็นจริงเป็นลําดับไป อนิจฺจานุปสฺสี วิราคานุปสฺสี นิโรธานุปสฺสี ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี ผู้ปฏิบัติไม่ต้องทําอะไรเลย พอมันเปลื้องจิตออกไป ธรรมทั้งหลายมันจะโผล่ขึ้นมา แล้วมันโผล่ขึ้นมาแบบที่เราไม่ต้องไปเพ่งพินิจพิจารณา ไม่ต้องไปทําอะไรเลย เพราะว่าจิตมันเปลื้องตัวมันเอง มันว่าง โล่ง อิสระไปหมด แล้วสภาพธรรมที่มันโผล่ขึ้นมา เปลือยตัวตนของมันว่ามันเป็นอนิจจัง มันเป็นวิราคา มันเป็นนิโรธ มันเป็นปฏินิสสัคคา

ปฏินิสสัคคาคืออะไร? ปฏินิสสัคคา คือ สภาวะที่มันสลัดออกไป เพราะฉะนั้น อนิจฺจานุปสฺสี วิราคานุปสฺสี นิโรธานุปสฺสี ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสี นี้ มันเป็นทางปฏิบัติด้วยญาณหรือปัญญาที่มันเกิดเป็นลําดับไปแบบรวดเร็วเลย ถ้าใครไปถึงขั้นที่เปลื้องจิต มันจึงจะรู้ว่า โอ้ย ที่แท้ที่ไปนั่งพินิจพิจารณา เพื่อที่จะให้เจริญธัมมานุปัสสนาด้วยการตามพิจารณาให้เห็นซึ่งความเป็นอนิจจังของขันธ์ ๕ ความเป็นวิราคาของขันธ์ ๕ ความเป็นนิโรธของขันธ์ ๕ ไปตามพิจารณาให้เห็นซึ่งการสลัดคืน ซึ่งการยึดมั่นถือมั่นในการขันธ์ ๕ ไปปฏิบัติอย่างนั้น โอ้โห เราล้วนๆ เราทั้งนั้น

พอมันเปลื้องจิต สภาพธรรมมันโผล่ๆ มันเปลือยตัวมันเองออกมา สัจจะในสภาพธรรมแต่ละตัวมันจะเด่นชัดในขณะที่จิตมันเปลื้องตัวมันออกไป มันเหมือนตัวเรามันไม่มีอะไรแล้วในนั้น ปัญญาตัวรู้ที่มันรู้รอบ รู้รอบชัด ไม่มีอะไรที่จะมีเงื่อนไขสําหรับที่จะมากระตุก กระชาก ขวางมัน เหมือนเราไปยืนอยู่บนหน้าผา แล้วมาถึงจุดที่เรายืนโยนลูกฟุตบอลออกจากมือโยนลงหน้าผา พอเปลื้องจิต คือ ลูกฟุตบอลมันหลุดออกไปจากมือ ลูกฟุตบอลนั้นมันไม่มีอะไรเลยนะ แค่มันผ่านท่อนบน ช่วงกลาง ช่วงล่าง ในที่สุดมันก็ตกไปถึงฝั่งโน้น เหมือนกัน เหตุปัจจัยที่จะไปกระชากลูกฟุตบอลให้มันเด้งกลับขึ้นมาอยู่บนหน้าผานี้ ในระหว่างที่มันตกลงไปน่ะ มันไม่มี

เพราะฉะนั้นการปฏิบัติในอานาปานสติ ที่มันตั้งมั่นนี้ มันไปถึงจุดพีค จุดที่จิตมันเปลื้องตัวมันเอง เพราะมันไม่มีแล้วนี่ มันเห็นไปหมดแล้ว มันรู้ทันไปหมดแล้ว ไม่มีอะไรแล้ว มันก็เหลือแค่ตัวมันเอง พอมันดูไป ดูไป ดูไป แต่ในระหว่างที่มันเปลื้องตัวมันเองมันก็อยู่กับการหายใจ เข้าใจไหม? อยู่กับการหายใจ การหายใจเป็นตัววัดให้รู้ว่ามีปัญญารู้เห็นอยู่ภายใน ฐานก็ไม่มีความหมายเลยพอเปลื้องจิต เพราะตัวนี้ตอนนี้เราอยู่ที่ฐานคือจิต ใช่ไหม? พอมันเปลื้องจิต มันก็ไม่มีความหมาย แต่มันอยู่ภายในเพราะมันยังไม่ตาย เข้าใจไหม?

และ เอโกทิโภติ เป็นเอโกทิภาวะในชั้นของอาสวักขยญาณ มันจะรวมกันเป็นหนึ่งเดียว จับ จับ แตะ แตะ พูด ด่าก็ได้ ถีบก็ได้ มันรวมกันเป็นหนึ่งเดียว มันไม่มีอะไรที่จะต้องไหลเข้าไปหาความหมายสิ่งใดๆไม่มี เพราะว่าตัวปัญญาที่มันจิตมันเปลื้องและมันมีปัญญาเกิด มันเห็นความเป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ของสรรพสิ่ง มันจึงเป็นหนึ่งเดียวกับสรรพสิ่ง เพราะทั้งภายในและภายนอกมันเป็นอนัตตา นี่คือจุดสุดยอดของพุทธศาสนา

#พระกิตติวิมลเมธี #วัดบุปผาราม #อานาปานสติ #สติปัฏฐาน #ปฏิบัติธรรม #สมาธิ #สมาธิภาวนา #นั่งสมาธิ #วิปัสสนา #วิปัสสนากรรมฐาน #ปัญญา #ธรรมะในชีวิตประจำวัน #ธรรมะ #พระธรรมเทศนา #พุทธศาสนา #คำสอน #ความตั้งมั่น #จิตตสังขาร