«زبان فارسی» در طی قرن‌ها چه نقشی در شکل‌گیری هویت ملّی و جهان‌بینی مردم ایران داشت؟ زبان فارسی چگونه توانست مردمانی از گردنه‌های سخت‌گذر تاریخ عبور دهد و به امروز برساند؟ چه عوامل و زمینه‌های تاریخی‌ای دست به دست هم داد تا زبان فارسی قوام گرفت و آبستن ده‌ها حماسه و صدها دیوان شعر و تاریخ و متون علمی شد؟ چرا ضرورت دارد که امروز به گذشتهٔ این زبان و طیِ طریقِ تاریخی‌اش نگاه کنیم و جنبه‌هایی از زندگی و زمانهٔ اکنونِ خود را در آینهٔ گذشتهٔ این زبانِ بزرگ نظاره کنیم؟ در دومین قسمت فصل دوم رادیو نو روایت شاهرخ مسکوب نویسندهٔ بزرگ ایرانی را در پاسخ به این پرسش‌ها و پرسش‌های دیگر خوانده‌ایم. با او به سال‌های حملهٔ اعراب به ایران رفته‌ایم و فراز و فرود زندگانی تاریخی ایرانیان را بازخوانی کرده‌ایم.