Alle studieplekken van de UvA worden op een paar plekken geclusterd, is dat wel zo verstandig?

Luister onze Swammerdam Special: nu eens niet een wetenschapper maar studenten aan het woord. Actiegroep @dereaksie maakt zich ernstig zorgen om dit clusterbeleid van de UvA. Ze organiseerden een begrafenis voor de recent gesloten bibliotheek in het PCHoofthuis en maken zich hard voor een gezonde relatie tussen student, universiteit en stad: ‘Als je elkaar tegenkomt gaat het bruisen, dan leeft het.’

Zie ook dereaksie.nl

Een uitzending van Tabe Bakker, met dank aan De Reaksie

Wat gebeurt er als classici, archeologen en historici elkaars werk niet meer begrijpen? Schrijver en blogger Jona Lendering schetst de crisis waarin de oudheidkunde zich bevindt aan de hand van een serie dwalingen en hypes. Journalisten maakten er een potje van, maar ook wetenschappers zelf zijn medeplichtig.

Momo Schaap spreekt met Lendering, die al veertien jaar over oudheidkunde bericht op zijn blog Mainzer Beobachter. Voor het boek 'Oudheidkunde is een wetenschap' sprak hij met veertig Nederlandse en Belgische wetenschappers over hun vakgebied.

Tweede presentator: Max Waterreus. Techniek door Emerence Kapteijn.

In deze aflevering van Radio Swammerdam spreken we met planoloog Martin van der Maas over zijn essay "De stad en de auto – Een duurzame toekomst met blijvende bebouwing." Hoe kunnen onze steden toekomstbestendig blijven terwijl de auto een steeds grotere rol speelt? Martin deelt zijn inzichten over duurzame stadsontwikkeling, mobiliteit en het bewaren van het karakter van onze leefomgeving. Luister mee en ontdek hoe wij samen kunnen bouwen aan slimme, leefbare steden voor morgen!

Hoewel we vaak denken dat we volledig zelfstandig keuzes maken over onze gezondheid, blijkt dat die beslissingen beïnvloed worden door veel meer dan alleen rationele afwegingen. In deze aflevering van Radio Swammerdam gaan presentatoren Max Waterreus en Daniel Teunissen in gesprek met communicatiewetenschappers Saar Mollen en Julia van Weert over wat onze gezondheidskeuzes allemaal beïnvloedt. Daarbij bespreken ze ook hoe nieuwe onderzoeksmethoden, zoals het gebruik van AI en virtual reality, ons steeds beter inzicht geven in hoe mensen informatie verwerken en keuzes maken. Met een column van Jens Rummens.

Wat is manipulatie eigenlijk? Hoe verhoudt het zich tot onze autonomie? En kunnen we ooit echt manipulatievrij leven?

Sinds kort beschermt Europese wetgeving ons tegen manipulatie in de digitale wereld. Maar het begrip ‘manipulatie’ dat de EU hanteert is nog lang niet uitgekristalliseerd.

Filosoof en onderzoeker Marijn Sax dook erin en vertelt ons alles over hoe manipulatie past (of juist niet past) binnen het juridische kader van de EU.

En nu we het toch over manipulatie hebben: het is Mei Social Vrij!

Mei Social Vrij roept op om sociale media een maand lang volledig links te laten liggen vanwege zorgen om onze mentale gezondheid, maar ook, opnieuw de angst voor manipulatie.

Voor sommigen gaat dat niet ver genoeg. In deze aflevering spreken we twee mensen die de smartphone altijd links laten liggen. Zoveel mogelijk socialvrij. Wat kunnen we van hen en Marijn leren over autonomie, druk, en digitale dwang?

In 2017 werden de Oranje Leeuwinnen voor het eerst Europees kampioen: één van de vele aftrappen (en bewijzen) van het toenemende succes van vrouwenvoetbal in Nederland. Maar vrouwen op het veld (in plaats van naast) is niet altijd vanzelfsprekend geweest. Het vrouwenvoetbal in Nederland kent, anders dan het mannenvoetbal, namelijk een vrij korte doch turbulente geschiedenis van komen en gaan: zo werd vrouwenvoetbal in 1935 door de burgemeester van Amsterdam verboden, waarna de KNVB in 1938 volgde met een landelijk verbod op vrouwenvoetbal. Bovendien konden vrouwen pas in 1971 lid worden van de KNVB. Het lijkt zodoende een ontstaansgeschiedenis te hebben die gekenmerkt wordt door weerstand. Waar komt dat precies vandaan, die weerstand? En wat is er in de tussentijd veranderd?

In deze uitzending van Radio Swammerdam proberen redacteuren Emerence Kapteijn en Maaike Kooijman antwoorden te vinden op de vraag: wat kan vrouwenvoetbal ons vertellen over de maatschappelijke ontwikkeling van emancipatie en gender (on)gelijkheid? Oud-profvoetballer en hoogleraar Philosophy of Humanity, Culture, and Society (Universiteit Tilburg) Martine Prange vertelt over het Nederlandse vrouwenvoetbal als lens voor emancipatie, met een column van Josephine Feij en een korte reportage over de fanbeweging Ajax Women Fanatics.

Wie spraken er Proto-Indo-Europees? En wordt het Nederlands steeds simpeler?

Historische taalkundigen zoeken de oorsprong van alle Indo-Europese talen in een gemeenschappelijke voorouder die zo'n vierduizend jaar geleden werd gesproken. En hoewel deze taal een volledig hypothetische constructie is, spreken zij met zelfvertrouwen over de uitspraak én grammatica van deze verre voorloper van ondermeer het Nederlands, Italiaans, Perzisch en Koerdisch.

Momo Schaap spreekt met Yoïn van Spijk, historisch taalkundige en etymoloog, over de geschiedenis van onze taal de grote uitdagingen die werden overwonnen in het bestuderen daarvan.

Techniek: Emerence Kapteijn

Plassen doe je elke dag, en als het goed is ook vaker dan één keer. Een gewoonte - of ritueel - dat als alledaagse activiteit niet snel in de (wetenschappelijke) belangstelling staat. In deze uitzending van Radio Swammerdam duikt redacteur Emerence Kapteijn daarom in de wondere wereld van de w(c)etenschap achter, jawel, urine. Kunnen we bijvoorbeeld bepaalde elementen uit onze urine voor duurzaamheidsdoeleinden hergebruiken? En op welke manier kunnen we het urineren terugvinden in ons stedelijk landschap?

Chemicus Steven Beijer (Universiteit van Amsterdam) onthult de resultaten van het Lowlands onderzoek ‘We Need Your P(ee)’ naar de invloed van drugs en pijnstillers op de winning van fosfaathoudend struviet uit urine. Vervolgens vertelt documentaire fotograaf en samensteller van het boek “Gezeik in Amsterdam” Renzo Gerritsen tijdens een wandeling over de Wallen over de geschiedenis en het verdwijnen van Amsterdamse plaskrullen uit het straatbeeld.

De Varsity is de belangrijkste studentenroeiwedstrijd van het jaar. Een cocktail van traditionele corporale en olympische gemoederen, plus een 'muur van geluid', maakt dat de roeiers meer druk voelen dan bij andere wedstrijden.

Helpt zo'n sfeer de roeiers ook harder te roeien? Redacteur Tabe Bakker spreekt met sportpsycholoog dr. Gerald Weltevreden, roeier Mick Makker en trekt eropuit op het terrein van de Varsity zelf. Wat zegt de wetenschap, de roeier en het publiek?

Met een column van Job Korte.

Met dank aan Momo Schaap voor de techniek.

Het duurzaamheidssprookje by Radio Swammerdam