Deel 3 - De Randstad

Na Limburg, Friesland en Groningen bezoekt deze serie van het Sociaal en Cultureel Planbureau uiteindelijk de Randstad. Gaan de mensen daar anders met elkaar om? Ja en nee. Het verschil tussen stad en dorp laat zich ook hier gelden, maar het onderscheid is soms minder schril.

Agatha (66) is tien jaar geleden van een dorp naar Amsterdam verhuisd. In haar nieuwbouwflat blijkt de saamhorigheid betrekkelijk groot. Er zijn barbecues en bewoners hebben elkaars telefoonnummer. “Je weet immers maar nooit.” Toch heeft deze docente Nederlands aan een gymnasium soms het gevoel de regie kwijt te raken, vooral ten opzichte van de overheid.

Agatha ziet dat haar leerlingen zich steeds minder aantrekken van wat er in de samenleving gebeurt. Het is te groot voor ze, onbeheersbaar en hun aandacht is te veel versnipperd. Een boek lezen is al een grote opgave.

Dirk (61) is garagehouder in Nootdorp, onder de rook van Den Haag. Het dorp is gegroeid, 'stadser' geworden volgens Dirk. Er is meer criminaliteit en nieuwe inwoners zijn beter van de tongriem gesneden. Het vertrouwen in elkaar is wat gedaald. Net als in Friesland is hier de klacht de Nootdorpse huizen voorbij gaan aan de autochtonen bewoners. De persoonlijke manier waarop hij met zijn personeel omgaat, wil Dirk als voorbeeld stellen voor elders in Nederland.

Leerlingen van ROC Mondriaan in Den Haag moeten vaak te hulp schieten als hun ouders of grootouders, net als Agatha, verdwaald raken in de digitale wereld. Zelf raken ze ook soms de draad kwijt. Ook hebben zij kritiek op het telefoongebruik van hun eigen generatie, net als hun leeftijdgenoten in Groningen. Een van hen ziet ook positieve aspecten.

Aya (16) van het Mondriaan woont in het Westland maar studeert in de stad. Daar zijn de mensen opener, enthousiaster, hebben minder grenzen, zegt ze. Romy (16) woont in Zoetermeer en blijft daar graag wonen, want in een dorp zijn mensen eerlijker. Het inschatten van mensen, hun intenties en karakter, is voor Aya, Romy en hun schoolgenoten dagelijkse kost. Angelos' (19) vertrouwen is ooit danig beschadigd, waardoor hij mensen nu eerst goed moet leren kennen voordat hij zich aan hen open stelt.

"Het is heel gewoon om anders te zijn". Zo verwoordt Angelos zijn streven naar gelijke behandeling en inclusiviteit op zijn school. Als vice-voorzitter van de centrale studentenraad zet hij zich met hart en ziel voor dat doel in.

Hoe is het voor migranten om naar Nederland te komen? Antoine is geboren in het Franstalige deel van Kameroen. Enkele jaren geleden is hij met zijn Franse vrouw en drie kinderen vanuit München verhuisd naar een welvarende buurt in Den Haag. In tegenstelling tot Zuid-Duitsland wordt het gezin hier niet aangekeken op zijn huidskleur. De kinderen worden vriendelijk benaderd en hebben voor het eerst ook vrienden buiten school om.

Even buiten Den Haag, in Zoetermeer, zag Romy een Afrikaans gezin in haar witte wijk komen wonen. De bewoners waren verwonderd, maar deze leerling van het Mondriaancollege verwelkomde ze met zelfgebakken koekjes. Dat had ze zo geleerd.