SEYİR HALİ

Rochester Üniversitesi’nde bilim insanları, beynin içinde 'glimfatik sistem' adını verdikleri bir hücresel atık temizleme ağı buldu. Bu ağ sayesinde, Alzheimer gibi unutkanlığa neden olan atıkların beyinden nasıl temizlendiğini açıklamada yardımcı olacağı öngörülüyor.

Gazeteci Ali Çağatay, Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali programında bu araştırmayı değerlendirdi.

“Nasıl ki bir şehrin kanalizasyon sistemi var, onun gibi şeyler buldular” diyen Ali Çağatay, şöyle devam etti:

Expat Mutluluk Raporu / Expat İnsider 2024 verilerine göre, dünyanın expatlar için yaşanılabilir ülkeleri arasında Panama, Meksika ve Endonezya yer alıyor.

Diğer taraftan, sıralamada en altta yer alan ülkeler ise Finlandiya, Türkiye ve Kuveyt.

InterNations’ın yeni Expat Mutluluk Raporu, "Farklı ülkelerde yaşayan ve çalışan expatlar için hangi destinasyonlar en iyisidir?" sorusunu, 174 ülkeden 12.500’den fazla expatın deneyimlerine dayanarak cevaplıyor.

Rapor, expatların yaşam memnuniyetini etkileyen 53 faktörü inceliyor ve bunları hoş karşılanma, yaşam maliyeti, aile hayatı, iş güvenliği ve kişisel finans gibi beş ana kategoriye ayırıyor. Sonuçlar, expatların genel mutluluk seviyelerini ve hangi ülkelerin en iyi yaşam deneyimlerini sunduğunu ortaya koyuyor.

Kyodo ajansının haberine göre Japonya Araştırma Enstitüsü, 65 yaş ve üzeri kişilerin yüzde 10’undan fazlasının 2050 yılında hiç yakın akrabasının kalmayacağını açıkladı. Ayrıca enstitü, torunlar da dahil olmak üzere üçüncü dereceye kadar akrabası olmayan yaşlıların sayısının 2050'de 4,48 milyona ulaşacağını belirtti.

Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali programında Japonya Araştırma Enstitüsü’nün araştırmasını değerlendiren gazeteci Ali Çağatay, konuya dair “Ben nüfus ve yaşlılıkla, ülkelerin ekonomik gelişmeleri arasında doğrusal bir bağ olmadığını düşünenlerdenim” dedi.

Nijerya'nın nüfusu en genç ülkelerden biri olmasına rağmen bunun ülkeye bir katkısı olmadığını belirten Çağatay, şu ifadeleri kullandı:

"Bu istatistikle dünyaya korku salmak istiyorlar. ‘Bakın Japonya’da yaşanan sizin başınıza gelmesin’ diyorlar" diyen Çağatay, şöyle devam etti:

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Eylülde tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) değişim bir önceki aya göre yüzde 2,97, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49,38 oldu. Böylece enflasyon yıllık bazda 2021'den beri ilk kez politika faizinin altına inmiş oldu.

Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali programında günün öne çıkan haberlerini değerlendiren gazeteci Ali Çağatay, enflasyon rakamlarını yorumladı.

İki tür enflasyon olduğunu söyleyen Ali Çağatay, şöyle devam etti:

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2023-2024 örgün öğretim istatistiklerini önceki gün yayımladı. Türkiye’de artan yoksulluk nedeniyle eğitimi bırakan öğrencilerin sayısının arttığı görüldü.

Verilere göre, 2022-2023 eğitim öğretim döneminde ortaöğretimde toplam 6 milyon 789 bin 681 öğrenci eğitim görüyordu. 2023-2024 döneminde ise 5 milyon 796 bin 881 öğrencinin eğitim gördüğü belirtildi.

Resmi liselerde öğrenci sayısı 4 milyon 208 bin 263’ten 4 milyon 159 bin 331, açıköğretim liselerinde 2 milyon 9 bin 480’den 1 milyon 75 bin 550’ye ve özel liselerde 571 bin 938’den 562 bine düştü. Böylece ortaöğretimde ortalama 1 milyon öğrencinin eğitimi terk ettiği saptandı.

Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali yayınında değerlendirmelerde bulunan gazeteci Ali Çağatay, “Nüfus arttığı için öğrenci sayısının en azından nüfus artış oranına yakın artması gerekmez mi? Artmıyor” dedi.

Çağatay, sözlerini şöyle sürdürdü:

Çağatay, ortaöğretimdeki öğrenci sayısının azalmasını şöyle değerlendirdi:

Ali Çağatay, Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali yayınında Türkiye’de yapılan seçimleri değerlendirdi.

Çağatay, “Cumhuriyet Halk Partisi’nin oylarının, iddia ediyorum, 2002’den bu yana aşağı yukarı aynı seviyede olduğunu, CHP’nin çok büyük bir gerileme göstermediğini biliyorum” dedi ve şöyle devam etti:

Çağatay, “Seçimlerin hileli olduğunun konuşulması sisteme zarar verir” diye de ekledi.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), eylül ayında 4 kişilik aile için açlık sınırını 19 bin 830 lira, yoksulluk sınırını 64 bin 595 lira olarak hesapladı.

Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali programında TÜRK-İŞ’in verilerini değerlendiren gazeteci Ali Çağatay, şöyle konuştu:

“Açlık sınırı dün itibarıyla 19 bin 830 liraya çıktı” diyen Çağatay, “Asgari ücret 17 bin 2 lira. Demek ki asgari ücretin 2 bin 800 lira üstünde açlık sınırı. Yoksulluk sınırı 64 bin 595 lira. Ankara’da bekar bir çalışanın yaşama maliyeti de aylık 25 bin 706 lira. Eğer Ankara’da bekarsanız, 25 bin 706 liranın altında geliriniz varsa aslında yaşamıyorsunuz. Yani ne yaşar ne yaşamaz.” dedi.

Türkiye genelinde şiddet olayları ve bireysel silahlanma artışı endişe yaratıyor; 2024'ün ilk dokuz ayında 70 bin ruhsatsız silah ele geçirildi, toplamda 30 milyonun üzerinde silahın sadece 4 milyonu ruhsatlı.

İçişleri Bakanlığı'nın verilerine göre, 2024'ün ilk dokuz ayında Türkiye genelinde 70 bin ruhsatsız silah ele geçirildi. Umut Vakfı'nın raporuna göre, Türkiye'de 30 milyondan fazla silah bulunuyor ve bu silahların sadece 4 milyonu ruhsatlı. Her yıl silah sayısı yaklaşık yüzde 3.5 artış gösteriyor.

Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali programında verileri değerlendiren Ali Çağatay, “Türkiye’de 30 milyondan fazla silahın ruhsatsız olduğu, sadece 4 milyon silahın ruhsatlı olduğu ortaya çıktı” dedi ve şöyle devam etti:

Gazeteci Ali Çağatay, Radyo Sputnik'te yayınlanan Seyir Hali programında, Dünya Ticaret Örgütü'nün tarihine değindi.

Dünya Ticaret Örgütü'nün 1995'te kurulduğunu belirten Çağatay, şöyle devam etti:

"Bu durumda GATT, sadece mal ticaretini kapsıyordu. Dünya Ticaret Örgütü ise mal, hizmetler ve fikri mülkiyet alanındaki hususları da kapsıyor" diyen Çağatay, "Fikri mülkiyet meselesi, Dünya Ticaret Örgütü’nün böğrüne saplanmış bir hançerdir. Çünkü Google, Apple, Amazon vs. bunların haklarını korumak üzere konulmuştur" diye ekledi.

Radyo Sputnik’te yayınlanan Seyir Hali programında değerlendirmelerde bulunan gazeteci Ali Çağatay, Çin’de bir üniversitede yapılan araştırmayı dinleyicilerle paylaştı.

Yapılan araştırmaya göre dünya genelinde üç çocuktan biri uzağı görme bozukluğuna sahip. Araştırma dünya genelinde 50 ülkeden beş milyondan fazla kişiyi kapsıyor. Bilim insanları 2050 yılına kadar yaklaşık 740 milyon çocuğun miyoptan etkileneceğini ortaya koydu.

Çağatay, “276 ayrı araştırmanın sonuçları bir araya getirilmiş durumda” dedi.

Miyobun Asya’da daha yaygın olduğunu belirten Çağatay, “Japonya’daki miyop oranı yüzde 85, Güney Kore’de yüzde 73, Çin ve Rusya’da yüzde 40. Avrupa’da ise daha düşük. En düşük olduğu ülkelerden biri ise Latin Amerika ülkesi Paraguay: Yüzde 1.” diye konuştu.

İngiltere, İrlanda ve Amerika’da oranın yüzde 15 civarı olduğunu söyleyen Ali Çağatay, miyopinin engellenebilmesi için çocukların 9 yaşına kadar güneş ışınlarıyla temas ettirilmesi gerektiğini de ekledi.

Miyop, yakınınızdaki nesnelerin net, ancak uzaktaki nesnelerin bulanık görüldüğü yaygın bir görme kusurdur.

Miyop göz kusuru olan kişilerde göz küresinin şekli, şık ışınlarının yanlış bir şekilde kırılmasına neden olarak görüntülerin retina yerine retina önünde odaklanmasına yol açar.

Miyop, genetik faktörler, akıllı telefonlar, tabletler, gün ışığından yararlanamayan yaşam tarzının neden olduğu durumlardan dolayı görülür.

Miyop hastalığının en belirgin belirtisi uzağı görememek olarak bilinir. Bunun yanında net şekilde görememekten kaynaklı olarak gözü kısma, baş ağrısı ve gece araç kullanırken görememek de miyop belirtileri arasında sayılır.