Ters Açı'dan

Prof. Ata Özdemirci ile üniversite tercihleri ve meslek seçimi üzerine yaptığımız sohbet.

* Bu üniversiteyi bitirdiğinizde sizin mesleğiniz olmayacak, mesleksiz mezun olacaksınız. Üniversite senin koluna altın bilezik takan yer olmaktan çıktı ve çıkalı çok oldu.

* Çok çetrefilli konularda hızlı bir şekilde çözüm geliştirebilen, zamana karşı stres altında olduğunda yaratıcılığını kullanabilen elemanları arıyor iş dünyası.

* Şimdi bugünün dünyası ne tarz adama ihtiyaç var? Yapay zeka geldi, yapay zeka işimizi ellerimizden alacak falan. Peki yapay zeka hangi çocuğa ihtiyacımız ortadan kaldırdı?

* Gelecekte sadece yapay zeka ile ilgili değil, teknolojinin elimizden alınacağı ve alınmayacağı meslekler diye böyle bir liste vardı. O listenin bir numarasında yani gelecekte insanın yapmaya devam edeceği mesleklerin

bir numarasında psikiyatristleri koymuşlardı. İlk beş sırada yaralanlardan bir tanesi de din adamıydı.

* Yogaya yetişmek için koşturuyorsanız bir yerlerde bir şeyi yanlış yapıyorsunuz.

* Hatta çöp kamyonları da herkesin işine geldi. Artık çöpçüler bile elini çöpe değdirmiyor. Hatta bundan en fazla mutlu olanlar çöpçüler.

* Biz yepyeni pırıl pırıl hayatın baharında en verimli olabilecek dönemindeki kişiyi uzman yardımcısı başlangıç pozisyonuna koyuyoruz ve en dandik işi yaptırıyoruz aslında. Excel tabloların tutulması falan. Bu işler biraz sallantıya giriyor ki girsin zaten.

* Baumol’s cost disease: Baumol Effect

Prof. Ata Ozdemirci: Yönetim bilimleri hocası. Kitap yazar, sistem kurar, bilgi yayar. Steto.com kurucusu. youtube.com/@ataozdemirci Twitter: @ataozdemirci

* Uygarlık tarihi dersleri

* Politik Yanlış

* Bilimsel Laflamalar

Keyifli dinlemeler.

[Kayıt tarihi: 25 Haziran 2024]

Güncellemelerden haberdar olmak ve daha fazlası (bölüm notları, soru ve yorumlarınız) için: tersaci.substack.com Twitter: @trscbrs

* “Bugün dünyada mesela geçerli olarak hukuk kurallarının demokrasiye aykırı olup olmadığına bakılıyor. Bu ters bir bakış açısı. Adalet neyi gerektiriyor üzerinden demokrasinin, şeriatın veya Hammurabi kanunlarının buna uyup uymadığını test etmemiz gerekiyor.”

* “Ya özgürlüğü seçeceksiniz ya Hammurabi kanunlarını seçeceksiniz.”

* Prisoners’ Dilemma and the Theory of the State (Anthony de Jasay)

* Birinci Dünya Savaşı sırasında Alman ve Rus askerlerinin kurtlar nedeniyle geçici ateşkes olayı: Wolf Truce:

* Somali üzerine bahsettiğim kaynaklar:

* The Law of the Somalis: A Stable Foundation for Economic Development in the Horn of Africa (Michael van Notten)

* Getting Somalia Wrong? Faith, War and Hope in a Shattered State (Mary Harper)

* The Real Politics of the Horn of Africa: Money, War and the Business of Power (Alex de Waal)

“Özgür bir toplumun bireyleri şeriatı kendilerine geçerli hukuk sistemi olarak seçip gönüllü olarak bu sistemi devam ettirebilir mi?” sorusu üzerinden yaptığım Twitter Spaces yayını. [Kayıt tarihi: 7 Aralık 2023]

Güncellemelerden haberdar olmak ve daha fazlası (bölüm notları, soru ve yorumlarınız) için: tersaci.substack.com Twitter: @trscbrs

* Biz ülkemizden kaçarak gitmedik veya ülkemize bir nefret besleyerek kaçmadık veya o şekilde gitmedik. Sadece fırsatları veya kendi fırsatını yaratma adına farklı olanakları, farklı seçenekleri değerlendirip ona göre bir yön verdik hayatımıza. Hayatının ilk 20 senesini geçirdiğin kültür her zaman için senin ana kültürün oluyor ve bundan bir şekilde kopman zaten mümkün değil.

* Türkiye'nin dışarıya veya dünyaya entegre olması yönünde teknolojik anlamda kolaylaşıyorsa bile yaşanılan sistemde gitgide bir içine kapanan bir Türkiye görüyorum ben.

* Türkler pozitif anlamda söylüyorum rahatsız bir millet. Mutlaka gittikleri yerde hiç rahat durmuyorlar. Mesela İsveç'teki, muhtemelen Almanya'da da böyle, Fransa'da da böyledir. Yabancı grupları arasında Türkler sosyal yardıma en az giden gruplardan bir tanesi.

* Birazcık önlerindeki engeller aslında aşılabilse Türkiye'nin çok hızlı bir şekilde kaybettiği yılları geri kazanabileceğini düşünüyorum açıkçası.

* İzinsiz inovasyon yapabilme ortamı Türkiye'de yok. Onun için de insanlar daha fazla karamsar. Herhangi bir şey yapmak için, bir pizza dükkanı açmak için diyorsun, Türkiye'de pizza dükkanı açmak için önce izin alman gerekiyor.

* Biz burada kabile sistemi içinde sadece kendi güvendiğimiz insanlarla iş yaparak diğer insanların tepesine çıkacağız. İnsanlar kendi hayatlarının veya kendi önüne çıkan fırsatların doğru kullanılmadığına bakmıyor. Sadece ben komşumdan daha mı iyiyim? Benim arabam komşumdan daha mı iyi? Veya Fenerbahçe ise Galatasaray'dan daha mı iyiyiz? Yani bir komperatif açgözlülük var. Bunun sürekli olarak bu şekilde devam etmesi biraz da o şeyleri tıklıyor.

* Anadolu’da yaşayan nüfus da artık bu şartlarda nasıl yaşanılması gerektiğini biraz daha kültür olarak kanıksamış bir kültür oluşturuyor. Bunlar dil değişiminde, din değişiminde ciddi etken olan şeyler. Çünkü Anadolu insanı gerektiğinde dilini değiştirir, gerektiğinde dinini değiştirir.

Böyledir. Tarih boyunca hep böyle olmuştur.

* Parayla burjuva kültürü arasında ciddi bir fark var. Yani parayı bulmakla o burjuva kültürünü edinemiyorsun. O burjuva kültürünün içinde cesaret de var, haddini bilmek de var. Burjuva kelime kökeni olarak burç ve şehirlikten geliyor. O şehirlik kültürü nerede ne yapılacağını bilmek, bir yemek sofrasına oturduğun zaman, köyde yer sofrasına oturduğu zaman da nasıl oturacağını bilmek, Michelin restorana gittiğin zaman da çatalı nereye koyacağını, hangi çatalla hangi kaşıkla yiyeceğini, o sıralamaları bilmek.

Korkut (@5posta) ile Twitter Space üzerinden yaptığımız sohbet. Keyifli dinlemeler.

[Kayıt tarihi: 30 Mart 2024]

Güncellemelerden haberdar olmak ve daha fazlası (bölüm notları, soru ve yorumlarınız) için: tersaci.substack.com

Twitter: @trscbrs @5posta

Dostumuz Dr. İlker Küçükparlak'la elti, bacanak ilişkilerinden geleneğin evrimine, zaman tercihlerinden güven toplumuna farklı konularda yaptığımız sohbet.

* Erkeklerin arasında biraz sosyal beceri eksikliğinden ötürü de öyle oluyor aslında ilişki çok esnek biçimde gelişemiyor.

* Kadının zaten dış dünyaya erişim olmadığı için bütün mücadelesi oradaki diğer kadın aktörler üzerinden, kadın özneler üzerinden olmak zorunda.

* Bir kadının iktidara en yakınlaştığı an aslında kocasının iktidarda olmasından çok oğlunun iktidara geçtiği zaman oluyor.

* Aslında herkesin çok eşli olabildiği bir düzen tamamen erkeklerin aleyhine.

Bugün de bu online application'larda erkeklerin %10'u kazanıyor, %90'ı orada sadece bulunuyor bir skor yapma imkanı yok.

* Modernite büyük anlatıyı insanın elinden aldığı için postmodernite —zaten genel olarak kültüre olan referansı çok kuvvetli bir düşünce akımı— yeni bir

takım anlatılar icat ederek bu anlatısızlık, büyük anlatının eksikliğine merhem olmaya dair kendini arz ediyor.

* İtalya gibi, Türkiye gibi yerler düşük güven toplumları. Yani bir yabancı gelip sana iş yapalım dediği zaman sen “bu kim ya” falan diyorsun. “Babana bile güvenme” diyor ya. Güven o kadar düşük ki bizde. Babana bile güvenmeyeceksin diyor.

* Karl Pearson’in Yahudiler hakkindaki yorumu:

* Oyun teorisinde öğrenme ve Hammurabi kanunlarındaki yargilama usulü uzerine (yayinda hatırlayamadığım çalışma): Steady State Learning and the Code of Hammurabi

Keyifli dinlemeler.

[Kayıt tarihi: 15 Mayıs 2024]

Güncellemelerden haberdar olmak ve daha fazlası (bölüm notları, soru ve yorumlarınız) için: tersaci.substack.com

Twitter: @trscbrs @IKucukparlak

Caner Gerek: Cüneyt Bey nedir bu fahiş fiyatın tanımı iktisatta? Hatta mümkünse İngilizcesini de paylaşabilir misiniz? (exorbitant price değil herhalde) fahiş kelime anlamıyla ölçüyü aşan demek ve fahiş dendiği anda ölçünün ne olduğuna dair iktisadın net bi fikri olması gerekir ki çok iddialı

https://x.com/canergerek/status/1784176713523425663

Yayında adını hatırlamadığım Plexiglas hikayesi:

1940’larda Rohm and Haas adındaki kimyasal şirket dişçilikte de kullanılan Plexiglas (methyl methacrylate) adlı maddeyi dişçilere 22 dolardan, diğer sanayi firmalarına ise 85 kuruştan satar. Sanaycilerin bu maddeyi alıp dişçilere daha ucuza satmalarını engellemek için de içine arsenik koymayı düşünürler. Tabi hukuki problemlerden korktukları için arsenik koymazlar ama bunun dedikodusunu yayarlar. (Kaynak: The Armchair Economist, S. Landsburg)

Keyifli dinlemeler.

[Kayıt tarihi: 30 Nisan 2024]

Güncellemelerden haberdar olmak ve daha fazlası (bölüm notları, soru ve yorumlarınız) için: tersaci.substack.com

Twitter: @trscbrs

“Türkiye ben doğduğumdan beri yüksek enflasyonla yaşamaya alışmış, yüksek enflasyonu kanıksamış bir toplum olarak biz enflasyonist ortamdan vazgeçmek istemeyen bir alkolik bir bağımlı gibiyiz. Biz enflasyona bağımlı durumdayız ve bir enflasyon olmadığı zaman bizim keyfimiz kaçıyor.”

“Biz yüksek enflasyonla yaşamaya bağımlı hale gelmiş bir toplumuz ve dolayısıyla da bu bizim canımızı acıttığı zaman herkesin üstüne, diğerlerinin canını acıtarak basma kültürü üzerinden sorunlara çözüm bulmaya çalışıyoruz.”

Boykot, kendisi böyle çok etkili olan bir şey değil ama edebiyatı, boykot edebiyatı inanılmaz etkili olan bir şey. İnsanların siyasi tercihlerini veya siyasi hissiyatını iyi gıdıkladığı için boykot edebiyatı inanılmaz tutan bir şey. İnsanlar ciddi bir şekilde boykot üzerinden kendilerine politik menfaat ve güç devşirebiliyorlar.”

“İnsanların gerçekten enflasyondan kurtulmak mı istediği yoksa bu enflasyon hiyerarşisinde musluğa olan uzaklığını mı değiştirmek istediği üzerinde ben tereddütlüyüm. O para musluğuna sanki biraz yakın olsa insanlar şikayet etmeyi bırakacak havası hissediyorum. Yoksa enflasyonun genel olarak bir rahatsızlık değil gündeme gelen.”

“Enflasyonun üreten merci her zaman kendi sorumluluklarını başkalarına yüklemeyi çok sever. Yani et fiyatları yükseliyorsa bu kasapların suçudur, meyve fiyatları yükseliyorsa bu çiftçinin veya aracı veya kabzimal, onun suçudur. Oraya hedef göstermeyi çok sever ve market denetlemelerine falan gider esas suçluyu gizlemek için…”

“Reel fiyatlarda olan değişimler ekonomideki normal arz, talep arasındaki mesajlaşmayı sağladığı için çok sağlıklı bir şeydir. Fiyatların sabit kalması diye bir şey söz konusu değildir.”

“Reel fiyatlardaki değişim ekonominin sağlığıyla alakalı bir göstergedir. Ama nominal fiyatlardaki değişim —yani para miktarından kaynaklanan fiyatlardaki artış— tamamen ekonominin sağlıksız bir şişmeye veya bahsettiğim o sağlıklı mesajların artık ekonomide gönderilemez hale gelmesine yol açan bir hastalık, bir bağımlılık…”

“Federal Reserve para bastığında o paranın bir kısmı İstanbul'daki konut fiyatlarında etkiliyor.”

“Bir şeyin fiyatını dolara, liraya çeviremiyorsanız, bir şeyin fiyatını başka türlü para dışı şeylerle ödüyorsanız aslında o size daha pahalıya geliyor.”

“Enflasyonla mücadele alkolle mücadele gibidir. Alkoliğin alkolle mücadelesi tek bir şekilde olur: Alkol içmeyi bırakacaktır. Enflasyonla mücadele, enflasyon para basmaktan kaynaklı olduğu için para basmayı keseceksin. Bitti.”

Keyifli dinlemeler.

[Kayıt tarihi: 18 Nisan 2024]

Güncellemelerden haberdar olmak ve daha fazlası (bölüm notları, soru ve yorumlarınız) için: tersaci.substack.com

Twitter: @trscbrs

Youtube: youtube.com/tersacidan

Yayında değinilen bazı kaynaklar:

* The “True” Money Supply: A Measure of the Supply of the Medium of Exchange in the U.S. Economy

* Austrian Definitions of the Supply of Money (Murray N. Rothbard)

* Roma İmparatorlugunda para ve enflasyon

* Does GNP Measure Growth And Welfare?

* What Has Government Done to Our Money? Murray N. Rothbard

* Fiat Food: Why Inflation Destroyed Our Health and How Bitcoin Fixes It

* A Hunter-Gatherer's Guide to the 21st Century: Evolution and the Challenges of Modern Life ( Heather Heying and Bret Weinstein)

* The Machinery of Freedom: Guide to a Radical Capitalism by David D. Friedman

Seçim gecesi konuk olarak katıldığım bir yayından kırpılmış bölümler.

“2013'te Gezi müthiş bir heyecan yaratmıştı. Onun heyecanı aşağı yukarı 2020'ye kadar muhalefeti veya en azından Türkiye'deki mevcut iktidarın karşısında yer alan muhalefet cephesini ciddi bir şekilde motive etti. En azından 2020'ye kadar. Herhalde bu seçim zaferi de bir 2030-2035'lere kadar idare eder diye düşünüyorum.”

“Ekonomi açısından geçen sene ile bu sene arasında değişen çok fazla bir şey görmüyorum. Geçen seneki tablo bundan daha kötüydü depremin de etkisiyle.”

“Kılıçdaroğlu silinince insanlar daha rahat oy verdi CHP'ye.”

“Sağ karizmatik liderler sürekli olarak muhafazakar veya muhafazakar meyilli, milliyetçi muhafazakar adını nasıl koyarsanız koyun onu gıdıklamasını biliyorlar. Mansur ve İmamoğlu biraz bu seçmeni gıdıklamasını bilen karizmatik liderlere benziyorlar.”

“İnsanlar siyasete ne kadar az umut bağlarsa o kadar bu işten karlı çıkarlar.”

Keyifli dinlemeler.

[Kayıt tarihi: 31 Mart 2024]

Güncellemelerden haberdar olmak ve daha fazlası (bölüm notları, soru ve yorumlarınız) için: tersaci.substack.com

Twitter: @trscbrs

Youtube: youtube.com/tersacidan

Cloud ekonomisi üzerinden başlayıp LLM ve AI teknolojisinin hayatımıza yansımasına, teknolojik gelişmelerin artıları, eksileri ile önümüze nasıl bir yol açtığını konuştuk. Keyifli dinlemeler.

Kayıt tarihi: 8 Şubat 2024

İlgili makaleler: Peki ya çalışmazsa?

Kıvılcım Hindistan:

@kivilgym (twitter) kivilcimhindistan (linkedin)

Podcast: blackstart.io

2021’deki sohbetimiz için:

Mutluluk bir amaç olabilir mi, özgüvenimiz ve davranışsal bozukluklar, empati ve sepmati, güzellik ve dış görünüşe göre değişen algılar...

Dr. Özge Orbay ile 15 Aralık 2023 gecesi Twitter Space üzerinden yaptığımız psikoloji ve davranışsal ekonomi temalı sohbetimiz.

Benim cok keyif aldığım bir saati aşkın bu sohbeti severek dinleyeceğinizi umuyorum.

Özge hanımın ayrıca Eda Kurtuluş ile birlikte yaptığı “Popüler Olmayan Psikiloji” podcastini siddetlişiddetlibir şekilde tavsiye ederim. Spotify (ve diğer podcast appleri) üzerinden ulaşabilirsiniz.

Keyifli dinlemeler.

Sohbet sırasında bahsettiğimiz kitaplardan bazıları:

* Affluenza (James Oliver)

* Game Theory and Social Contract (Kenneth Binmore) Vol. 1: Playing Fair, Vol.2: Just Playing

* Natural Justice (Kenneth Binmore)

* Nonzero (Robert Wright)

* The Evolution of God (Robert Wright)