จิตล้วน ๆ เป็นธาตุฝ่ายนามธรรม ไม่มีกิเลส แต่กิเลสอาจเกิดในจิตในบางครั้ง เหมือนแขกจรมาทำให้เจ้าของบ้านยุ่งยาก ซึ่งจะเกิดได้เมื่อมีการมากระทบทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ และขาดสติ พร้อมกับมีอวิชชา จึงเกิดการปรุงแต่ง ทำให้เกิดความยินดียินร้ายแก่จิต จึงเกิดกิเลสตามมา การฝึกจิตเพื่อไม่ให้มีกิเลส เรียกว่า จิตตภาวนา คือ การฝึกให้มีสติและสัมปัชัญญะ ทำให้เฉยได้หรือปกติอยู่ได้จากอำนาจของอารมณ์ที่เข้ามาเกี่ยวข้อง