โครงการความหวังส้มเกลี้ยงหรือส้มเช้ง ปกป้องระบบนิเวศและผึ้ง ดีต่อสุขภาพผู้บริโภค

ช่วงนี้ส้มเกลี้ยงหรือส้มเช้งในไต้หวันกำลังออกสู่ตลาด ใครที่ชอบซื้อมารับประทานได้เลยค่ะ รสชาติอร่อย รสหวานอมเปรี้ยว ราคาถูก อุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการ แต่ที่พิเศษในวันนี้คือ ขอแนะนำส้มเกลี้ยงผิวไม่สวย อาจจะด่างๆ ดำๆ แต่ก็เต็มไปด้วยเบื้องหลังที่น่าสนใจที่ต้องติดตามกันค่ะ ซึ่งที่ตำบลจงเหลียวเมืองหนานโถว มีเกษตรกรสามีภรรยาคู่หนึ่งคว้ารางวัลน้ำผึ้งจากดอกลำไยและลิ้นจี่แท้ เป็นรางวัลพิเศษรวมทั้งหมด 3 รางวัล และรางวัลชนะเลิศอีก 1 รางวัล ถือเป็นรางวัลใหญ่ซ้อนที่น่าปีติเป็นอย่างยิ่ง นายอู๋จวี้นเสียน(吳俊賢) เกษตรกรเลี้ยงผึ้งผู้เป็นสามีบอกว่า ตนเองเลี้ยงผึ้งมานานกว่า 20 ปี แต่เพื่อต้องการหาสภาพแวดล้อมที่เหมาะต่อการเลี้ยงผึ้ง ต้องการปกป้องผึ้งไม่ให้ได้รับยาฆ่าแมลง เมื่อ 7-8 ปีที่แล้ว เขาได้เริ่มทำพันธสัญญากับเจ้าของสวนส้มเกลี้ยงในพื้นที่จำนวนหนึ่ง ตั้งชื่อว่า “โครงการความหวังส้มเกลี้ยง-柑願計畫” โดยในช่วงที่ส้มเกลี้ยงเริ่มออกดอกจะไม่ฉีดยาฆ่าแมลงหรือลดการใช้ยาฆ่าแมลงไปครึ่งหนึ่ง รวมทั้งไม่ใช้ยาฆ่าหญ้าในสวนส้มเกลี้ยงตลอดทั้งปีด้วย แม้ส้มเกลี้ยงที่ปลูกได้ผิวจะไม่สวย มีด่างๆ ดำๆ  แต่มีความเกี่ยวพันกับการฟื้นฟูระบบนิเวศ

ส้มเกลี้ยงหรือส้มเช้งที่ไม่ฉีดยาฆ่าแมลง

หลินคุนเจิ้ง(林坤正) เจ้าของธุรกิจ Inclusive Corporation ซึ่งเป็นผู้ประกอบการที่ทำธุรกิจอยู่ในชนบทห่างไกลเป็นส่วนใหญ่ และปักหลักอยู่ในตำบลจงเหลียวเป็นเวลานาน เขามีความประทับใจกับ “โครงการความหวังส้มเกลี้ยง” ที่ไม่ใช้ยาฆ่าแมลง ปีที่แล้ว เขาช่วยเหลือขยายตลาดการขายส้มเกลี้ยงไปที่ไฮเปอร์มาเก็ตคาร์ฟูร์ ทั้งนี้ ตำบลจงเหลียวเป็นเนินเขาที่มีความสูงต่ำ อดีตที่นี่เป็นแหล่งปลูกกล้วยหอมที่สำคัญที่ส่งไปขายญี่ปุ่นเป็นจำนวนมาก แต่เมื่อถึงปี 1981 พื้นที่ในเขตนี้กลายเป็นแหล่งปลูกส้มเกลี้ยงที่มีมากที่สุดในไต้หวัน อู๋จวี้นเสียน เกษตรกรที่เลี้ยงผึ้งบอกว่า ความทรงจำในสมัยเด็กๆ มักเห็นเกษตรกรปลูกส้มเกลี้ยงเป็นจำนวนมาก เมื่อถึงช่วงที่ส้มเกลี้ยงออกดอก ช่วงเวลากลางคืนจะมีลมเย็นๆ พัดโชยมา ลมเย็นนี้ยังมีกลิ่นหอมของดอกส้มเกลี้ยงปนมาด้วย แต่ว่าในช่วง 10 ปีนี้ เนื่องจากเกษตรกรใช้ยาฆ่าแมลงพ่นต้นส้มเกลี้ยงจนส่งผลต่อการหาอาหารของผึ้ง เมื่อถึงช่วงที่ส้มเกลี้ยงออกดอกเป็นจำนวนมาก เกษตรกรเลี้ยงผึ้งก็จะทำการย้ายลังที่เลี้ยงผึ้งไปอยู่ที่อื่น

ส้มเกลี้ยงหรือส้มเช้งที่ไม่ฉีดยาฆ่าแมลง

หากกล่าวถึงน้ำผึ้งที่ผลิตในไต้หวัน หลักๆแล้วมีอยู่ 2 ชนิดคือ น้ำผึ้งจากดอกลำไยและน้ำผึ้งดอกลิ้นจี่ โดยน้ำผึ้งทั้ง 2 ชนิดมีผลผลิตครองสัดส่วนประมาณ 70-90 %  นายอู๋จวี้นเสียนบอกว่า ตำบลจงเหลียวเป็นแหล่งปลูกลำไย สมัยก่อนช่วงที่ผึ้งหาน้ำหวานจากดอกลำไยก็มักจะอยู่ที่ตำบลจงเหลียว โดยช่วงหลังตรุษจีนประมาณเดือนก.พ. ดอกส้มเกลี้ยงก็จะออกดอก เมื่อผึ้งได้รับน้ำหวานจากดอกส้มเกลี้ยงลำตัวจะโตและแข็งแรง จากนั้นประมาณเดือนมี.ค.ผึ้งก็จะไปหาอาหารจากดอกลิ้นจี่ ประมาณเดือนเม.ย. ช่วงเทศกาลเช็งเม้งผึ้งก็จะไปหาน้ำหวานจากดอกลำไย แต่ช่วง 7-8 ปีนี้พบว่า หลังจากที่ผึ้งหาอาหารจากดอกส้มเกลี้ยงแล้วล้มตายไปเป็นจำนวนมาก และเพื่อความอยู่รอดของเกษตรกรที่เลี้ยงผึ้ง เมื่อถึงช่วงที่ส้มเกลี้ยงออกดอก เกษตรกรเลี้ยงผึ้งก็จะย้ายลังเลี้ยงผึ้งจำนวน 500- 600 ลังไปอยู่ที่หมู่บ้านเหมยหลิน ตำบลซิ่นอี้ โดยไม่ได้คำนึงถึงต้นทุนว่าต้องจ่ายไปกับการขนย้ายลังเลี้ยงผึ้งเท่าไหร่ จากนั้นรอถึงช่วงที่ลำไยและลิ้นจี่ออกดอกแล้ว ค่อยย้ายลังเลี้ยงผึ้งกลับมาที่ตำบลจงเหลียว นายอู๋จวี้นเสียนพูดอย่างหนักใจว่า “ถ้าเกษตรกรไม่พ่นยาฆ่าแมลง ผึ้งก็คงไม่ตาย พวกเราซึ่งเป็นเกษตรกรที่เลี้ยงผึ้งก็จะไม่ต้องย้ายลังเลี้ยงผึ้งไปที่อื่น” เขายังบอกด้วยว่า เกษตรกรที่ปลูกส้มเกลี้ยงก็ต้องการความอยู่รอด การที่จะขอร้องให้เกษตรกรปลูกส้มเกลี้ยงไม่พ่นยาฆ่าแมลงเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ และขอพูดจากใจจริงว่า “เกษตรกรต้องพ่นยาฆ่าแมลงมากมายก็เพราะผู้บริโภค” เนื่องจากผู้บริโภคส่วนใหญ่ชอบซื้อส้มเกลี้ยงที่มีผิวสวย เหลืองอร่าม เขาบอกว่าไม่เปลี่ยนแปลง ไม่ได้แล้ว เขาเลยตัดสินใจหาเกษตรกรพันธสัญญา รับซื้อส้มเกลี้ยงจากเกษตรกรด้วยราคาที่สูงกว่าแหล่งผลิต เพื่อให้เกษตรกรผู้ปลูกส้มเกลี้ยงไม่พ่นยาฆ่าแมลงในช่วงที่ส้มเกลี้ยงออกดอก ในปีแรกลดการใช้ยาฆ่าแมลงไปครึ่งหนึ่ง แต่ผลจากการไม่ฉีดยาฆ่าแมลง ผิวของส้มเกลี้ยงไม่สวย เก็บรักษาได้ไม่นาน ปีแรกของการทำเกษตรพันธสัญญาได้ผลผลิตส้มเกลี้ยงประมาณ 10,000 ชั่ง(6,000 กก.) ขายได้เพียง 1,000 กิโลกรัม อย่างไรก็ตาม อู๋จวี้นเสียนยังคงยืนหยัดที่จะทำต่อไป จนในที่สุดได้รับการสนับสนุนจากไฮเปอร์มาร์เก็ตคาร์ฟูร์ เขารู้สึกปลื้มปีติมากและบอกว่า แนวความคิดนี้ต้องมีการส่งต่ออย่างต่อเนื่อง ให้ทุกคนรับรู้ เมื่อผู้คนรับรู้มากขึ้น ก็จะรู้ว่าทำเพื่อวัตถุประสงค์อะไร

ลังที่ใช้เลี้ยงผึ้ง หากฉีดยาฆ่าแมลง ต้องเคลื่อนย้ายไปเลี้ยงที่อื่น

สำหรับจุดเริ่มต้นของการตั้ง “โครงการความหวังส้มเกลี้ยง” ที่ไม่ใช้ยาฆ่าแมลงมาจากแนวความคิดของ เถียนจื้อซุ่น(田志順)อดีตครูใหญ่โรงเรียนประถมกว่างฝู ตำบลจงเหลียว เมืองหนานโถว ตอนที่ครูใหญ่เถียนจื้อซุ่นนำนักเรียนผลิตน้ำยาทำความสะอาดที่ใช้เปลือกส้มเกลี้ยงปลอดสารเป็นวัตถุดิบ และขณะนั้นได้เชิญนายอู๋จวิ้นเสียนเข้าร่วมด้วย ซึ่งในครั้งนั้นตั้งชื่อว่า “น้ำยาทำความสะอาดความหวังส้มเกลี้ยง” และปัจจุบันแบรนด์นี้ก็ยังใช้วัตถุดิบเปลือกส้มเกลี้ยงไม่สวยอยู่อีก ส่วน “โครงการความหวังส้มเกลี้ยง” ของนายอู๋จวี้นเสียนที่มีการขายส้มเกลี้ยงไปยังไฮเปอร์มาร์เก็ตคาร์ฟูร์นั้น ในช่วงกลางเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา เพิ่มช่องทางการขาย ทั้งขายในห้างพร้อมกับแพลตฟอร์มออนไลน์ของคาร์ฟูร์ หลูเซิ้งไท่(盧勝太) หัวหน้าฝ่ายจัดซื้อผลไม้ของคาร์ฟูร์บอกว่า ปัจจุบันวัยรุ่นไม่ชอบกินส้มเกลี้ยง ผลไม้ประเภทส้มที่ขายดีที่สุดคือส้มพ่งกัน ครองสัดส่วน 50% ส่วนส้มเกลี้ยงครองสัดส่วนแค่ 5 % เท่านั้น ปกติการขายส้มเกลี้ยงก็ยากอยู่แล้ว ยิ่งถ้าเป็นส้มเกลี้ยงผิวไม่สวยยิ่งขายยาก นับเป็นสิ่งที่ท้าทายอย่างยิ่ง แต่เขาบอกว่า ส้มเกลี้ยงจะไม่กินส่วนของผิวเปลือกนอก ผู้บริโภคไม่รู้ว่าเบื้องหลังของผิวส้มเกลี้ยงที่ไม่สวยแฝงด้วยความปลอดภัย ยังปกป้องระบบนิเวศและผึ้งด้วย แม้จะขายไม่ดี แต่ก็จะให้การสนับสนุน

น้ำยาทำความสะอาดที่ผลิตจากผิวส้มเกลี้ยงปลอดสาร