“ขี้ไก่ย่าน” หรือ “ขี้เหล็กย่าน” พืชล้มลุกที่พบแพร่กระจายในเขตร้อนทั่วโลก เจริญเติบโตเร็ว ปกคลุมพืชชนิดอื่นๆ ในไต้หวันพบได้ทั่วไป ภาษาจีนเรียกว่า “เสี่ยวฮัวมั่นเจ๋อหลัน小花蔓澤蘭” พบมากในพื้นที่รกร้าง ตามป่า เป็นวัชพืชทำลายพืชอื่นสูง จนได้รับฉายา “มะเร็งสีเขียว” ในทุกปี กรมป่าไม้ คณะกรรมการกิจการเกษตร(COA)ของไต้หวัน มีโครงการรับซื้อขี้ไก่ย่าน เพราะต้องการขจัดให้สิ้นซาก แต่การนำไปเผาหรือฝังดินจะปล่อยก๊าซคาร์บอน สร้างมลภาวะ ดังนั้น ผู้ดูแลป่าไม้เขตฮัวเหลียนร่วมมือกับบริษัทเซิ่งฟาไบโอเทคโนโลยีหรือมู่จั้วต๋าเหริน(木酢達人หรือ盛發生物科技有限公司) นำขี้ไก่ย่านที่กำจัดได้พัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ 7 ชนิด ได้แก่ น้ำยาซักผ้า น้ำยาล้างจาน น้ำยาดับกลิ่น ครีมอาบน้ำ ยาสระผม ครีมล้างมือและสเปร์ป้องกันยุง

ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดจากขี้ไก่ย่าน

    หวงฉวีนเช่อ(黃群策) ผอ.สำนักป่าไม้เมืองฮัวเหลียนบอกว่า การนำวัชพืชขี้ไก่ย่านที่เป็นของเสียมาใช้ประโยชน์ ไม่เพียงแต่เปลี่ยนวิกฤตของระบบนิเวศเป็นโอกาสทางธุรกิจ ยังสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนายั่งยืน เมื่อประมาณครึ่งปีก่อน สำนักป่าไม้เมืองฮัวเหลียน ได้นำผลิตภัณฑ์ดับกลิ่นที่มีส่วนผสมของสารไฟทอนไซด์ที่สกัดจากขี้ไก่ย่าน ทดลองใช้ดับกลิ่นเหม็นฉี่สุนัข ในสถานรับเลี้ยงสุนัขจรจัดเมืองฮัวเหลียน ได้ผลดี อีกทั้งนำน้ำยาซักผ้าที่ทำจากขี้ไก่ย่านให้กับแม่บ้านทดลองใช้ เสื้อผ้าที่ซักได้มีกลิ่นหอมธรรมชาติ ไม่มีกลิ่นเหม็นอับของเชื้อรา

ขี้ไก่ย่าน วัชพืชรุกรานตัวจี๊ด

    จากการสำรวจในปี 2021 วัชพืชขี้ไก่ย่านกระจัดกระจายในพื้นที่ทั่วไต้หวัน ครอบคลุมพื้นที่มากถึง 51,699 เฮกตาร์ หลังจากกรมป่าไม้รณรงค์ให้มีการกำจัดหลายปี จนกระทั่งปี 2021 เหลือพื้นที่ที่มีขี้ไก่ย่านประมาณ 3,392 เฮกตาร์เท่านั้น หลินหัวชิ่ง(林華慶) ผู้อำนวยการด้านป่าไม้ของไต้หวันบอกว่า ปัจจุบันพื้นที่ป่าไม้ที่ได้รับผลกระทบจากขี้ไก่ย่าน ได้กำจัดไปแล้วกว่า 90%  แต่ยังมีฟาร์มส่วนบุคคลที่รกร้าง พื้นที่ราชการที่รกร้าง พื้นที่ต่ำที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ ยังคงมีขี้ไก่ย่านกระจัดกระจายกว่า 3,300 เฮกตาร์ นโยบายการรับซื้อขี้ไก่ย่านของสำนักป่าไม้ยังคงดำเนินต่อไป ที่ผ่านมา รับซื้อเฉพาะในเดือนก.ย.-ต.ค. ปัจจุบัน ไม่จำกัดเวลา รับซื้อตลอดทั้งปี รับซื้อกิโลกรัมละ 5 เหรียญไต้หวัน

น้ำส้มควันไม้จากกระบวนการสกัดขี้ไก่ย่าน

    ทั้งนี้ ในกระบวนการสกัดขี้ไก่ย่านจะได้ถ่านชีวภาพ หรือ ไบโอชาร์ (Biochar) เมื่อรวบรวมควันที่ได้ ผ่านกระบวนการแล้วกลายเป็นกรดน้ำส้มควันไม้ มีประโยชน์ในการป้องกันเชื้อโรค ป้องกันแบคทีเรีย ซึ่งในขั้นตอนของกระบวนการ เฉลี่ยขี้ไก่ย่านน้ำหนัก 50 กก.ทำไบโอชาร์ได้ 1 กก. ขี้ไก่ย่าน 42 กก.ได้น้ำส้มควันไม้แบบหยาบ 1.4 กก. จากนั้นสกัดเป็นน้ำส้มควันไม้แบบละเอียดได้ 1 กก. ทางบริษัทเซิ่งฟาไบโอเทคโนโลยีจึงนำน้ำส้มควันไม้และไบโอชาร์พัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ ขณะนี้มีการวางจำหน่ายแล้ว ซื้อได้ที่อุทยานสวนสนุกฉือหนานเมืองฮัวเหลียน สวนสนุกต้าหนงต้าฟู่ สมาคมเกษตรของตำบลฟู่หลี่ ร้านฟู่ฉา(馥茶堂) หรือทางเว็บไซต์ของบริษัทมู่จั้วต๋าเหริน