อบรมอานาปานสติ ครั้งที่ 77โดย (พระกิตติวิมลเมธี) พระอาจารย์สุชีพ สุธมฺโมผู้ช่วยเจ้าอาวาส วัดบุปผารามวรวิหารวันอาทิตย์ที่ 8 พฤษภาคม 2565 ณ อาคารธรรม ดีรุ่งโรจน์ YouTube: https://youtu.be/ZSIoaGJydbIสภาวะที่ชื่อว่าถีนมิทธะ เราชอบหรือไม่ชอบมันมีอยู่ ถ้าเราไม่มองด้วยใจที่เป็นกลาง เราตกอยู่ในสภาวะนี้แล้ว มันจะรู้สึกว่าเราง่วง ง่วงเป็นเรา เราคือความง่วง พอเราคือความง่วงมันจะบั่นทอนทุกอย่าง เราจะทำอะไรไม่ได้เลยเพราะเรากำลังง่วง เหมือนความโกรธที่เกิดขึ้น เราตกอยู่ในความโกรธ เราเลยเป็นผู้โกรธ ความโกรธเป็นเรา เราเป็นความโกรธ มันจะไม่เห็น ความพยาบาทก็เป็นสภาวะ ใจเราตกอยู่ในอำนาจความพยาบาท ก็เป็นเราขึ้นมาทันที แท้จริงความพยาบาทเกิดตามเหตุปัจจัยไม่ใช่เรา ชีวิตอัตภาพร่างกาย สุขทุกข์ทั้งหมด เกิดขึ้นในขณะของจิตดวงเดียว และขณะนั้นมันเป็นไปอย่างรวดเร็วมาก เกิดดับโดยพลัน แล้วความโง่ของเราเกิดเป็นอุปาทานยึดถือให้การเกิดดับพลันนั้นต่อเชื่อมเป็นลูกโซ่กลายเป็นตัวเดียวกัน ถ้าขณะนั้นมีคนเอาเข็มมาจิ้มหลังหรือเจอเงิน 2 ล้าน จิตหลุดออกจากลูกโซ่ เกิดจิตดวงใหม่ขึ้นมา เราเป็นเหมือนลูกบอลที่กลิ้งไปมาตามแข้งผู้เตะ ผู้เตะก็คือกิเลสแต่ละอารมณ์ที่เข้ามากระทบเปลี่ยนเราการที่เราจะไปจะมองเห็นโลภ โกรธ หลง ในใจของเราได้ เราต้องมีสติและสมาธิ สติทำหน้าที่กั้นจิตไม่ให้ตกอยู่ในอารมณ์ทันที สมาธิที่ทำให้เห็นสภาวะที่เกิดตามความเป็นจริง เห็นความโกรธดับไป เหมือนคนแบกข้าวสารหนักแล้วมีคนเดินมาบอกให้วางข้าวสารลงก็จะรู้สึกเบาสบาย คนภาวนา สติสมาธิที่มีกำลังจะทำหน้าที่กั้นและเห็นอารมณ์เหล่านี้เป็นธรรมชาติ การเจริญสติจึงเป็นเรื่องหลักของชีวิตอำนาจของถีนมิทธะ อุทธัจจะกุกกุจจะ วิจิกิจฉา พยาบาท กามฉันทะที่มีกำลัง บ่มเราจนเป็นสัญชาตญาณ บางครั้งเราเข้าใจว่าเรามีสติสมาธิ แต่เราอยู่กับนิวรณ์โดยที่เราไม่รู้ตัว นิวรณ์คือเครื่องกั้นธรรมเป็นเครื่องนำออก กามฉันทะเป็นตัวกั้นเนกขัมมะ คือการที่จิตยินดีกับความสงบไม่ไหลออกในกาม พยาบาทกั้นความไม่พยาบาทถีนมิทธะคือความหดหู่ กั้นความตื่น ความสงบ เรียกว่าอาโลกสัญญาอุทธัจจะกุกกุจจะ ความฟุ้นซ่านกั้นความไม่ฟุ้งซ่านวิจิกิจฉา ความสงสัยลังเลกั้นความกำหนดแน่วแน่ในธรรมชาตินั้นที่เกิดขึ้นอย่างไม่ลังเลหรืออรติ ความไม่ยินดีกั้นความปราโมทย์ ความร่าเริงอ่อนๆ เมื่อความไม่ยินดีเกิดขึ้นจะปรุงแล้วเดินเส้นทางข้างนอกอวิชชา ความไม่รู้กั้นญานคือความรู้ (รู้นิมิต ลมหายใจออก ลมหายใจเข้า)อกุศลธรรมกั้นกุศลธรรมทั้งหมด เวลาเรารู้ลมหายใจออกเข้าทำไมจิตผู้รู้ไม่บริสุทธิ์อิสระออกมา เพราะมีอุปกิเลสเกิดขึ้นทำอันตรายอานาปานสติ เราจะต้องรู้แล้วเอาออก ผู้ปฏิบัติที่ใช้สติแล่นไปตามตั้งแต่ต้นลม กลางลมและที่สุดของลมหายใจออก จิตจะตกอยู่กับความฟุ้งซ่านภายนอก ผู้ปฏิบัติที่ใช้สติแล่นไปตามตั้งแต่ต้นลม กลางลมและที่สุดของลมหายใจเข้า จิตจะตกอยู่กับความฟุ้งซ่านภายใน จิตมีความมุ่งหวัง ปรารถนาลมหายใจออก แล่นไปด้วยตัณหาจริยา จิตมีความมุ่งหวัง ปรารถนาลมหายใจเข้า แล่นไปด้วยตัณหาจริยา ในขณะที่หายใจออก จิตมุ่งหวังเข้าไปสู่ลมหายใจเข้า ในขณะที่หายใจเข้า จิตมุ่งหวังเข้าไปสู่ลมหายใจออก ผู้ปฏิบัติที่คำนึงถึงนิมิต จิตกวัดแกว่งไปที่ลมหายใจออก ผู้ปฏิบัติที่คำนึงถึงลมหายใจออก จิตกวัดแกว่งไปที่นิมิต ผู้ปฏิบัติที่คำนึงถึงนิมิต จิตกวัดแกว่งไปที่ลมหายใจเข้า ผู้ปฏิบัติที่คำนึงถึงลมหายใจเข้าจิตกวัดแกว่งไปที่นิมิต ผู้ปฏิบัติที่คำนึงถึงลมหายใจออก จิตกวัดแกว่งไปที่ลมหายใจเข้า ผู้ปฏิบัติที่คำนึงถึงลมหายใจเข้า จิตกวัดแกว่งไปที่ลมหายใจออก ในขณะที่รู้ลม จิตแล่นเข้าไปสู่อดีต อาจจะเป็นลมที่ออกไปแล้ว หรือเข้าไปแล้ว ไม่ใช่ลมปัจจุบัน หรือเข้าไปสู่อารมณ์อันเป็นอดีต ด้วยลักษณะของวิตก จิตระลึกไปในอดีต จิตตกอยู่ข้างฝ่ายความฟุ้งซ่าน จิตผู้รู้เคลื่อนออกจากนิมิต หรือเบาตัวลง ในขณะที่รู้ลม จิตแล่นเข้าไปสู่อนาคต ไปตามสัญญา ความที่รู้มาก เรื่องที่จะต้องทำคืนนี้พรุ่งนี้ ไหลไปตามสัญญานิมิต สภาวะที่เคยได้ จิตหลุดไปเสวยอนาคต เป็นความฟุ้งซ่านของจิต จิตผู้รู้ที่มีกำลังสติสัมปชัญญะอ่อน แล้วนั่งไปอย่างต่อเนื่อง จึงเกิดอาการหดหู่ ตกไปสู่ความเกียจคร้านไม่ประคองความเพียร อยากเลิก ทั้งหมดนี้คือโกสัชชะ มีอาการถือจัดตามสัญญา เกิดความฟุ้งซ่าน ผู้ที่รู้มาก รู้เกิน รู้ยิ่ง จิตจะตกอยู่ในฝ่ายของราคะ ผู้ที่รู้น้อย จิตตกอยู่ข้างฝ่ายของพยาบาท เกิดความหงุดหงิด ไม่มีสิ่งถูกใจ16 เรื่องนี้จิตเป็นอิสระต่อนิมิต ลมหายใจออก ลมหายใจเข้า เป็นการรู้อยู่ที่เดียว จิตผู้รู้ที่บริสุทธิ์สังวรณ์คือทำให้เราออกจากอุปกิเลส คือการสำรวมจิตเข้าสู่อารมณ์อันเป็นกรรมฐาน สังวรณ์จะทำให้สติสมาธิมีกำลังมากกว่าอุปกิเลส

#อานาปานสติ #สติปัฏฐาน