Theo sách “Lịch triều hiến chương loại chí”, Nguyễn Bá Lân, sinh ngày 27 tháng giêng năm 1700, tại làng Cổ Đô, huyện Ba Vì, Hà Nội. Thân phụ ông là cụ Nguyễn Công Hoàn, một văn tài kiệt xuất, một tài tử nổi tiếng. Người đương thời coi cụ là một trong bốn con hổ đất kinh kỳ, ai ai cũng kính phục. Nhưng đường hoạn lộ của cụ Hoàn rất long đong. Cụ đi thi lần nào cũng trượt, nên đành theo nghề dạy học ở khắp nơi.