In aflevering #15 luisteren we naar Bart Heeling, voormalig leerkracht in het speciaal onderwijs en nu zelfstandig ondernemer en schrijver die overal in het land lezingen, trainingen en workshops geeft over de kracht van traumasensitief onderwijs. Hij schreef daarover ‘Gewoon speciaal’ en ‘Dubbel speciaal’, boeken met wijze dialoogjes tussen hem en leerlingen in zijn klassen.
Bart houdt van de kracht van omdenken, zoals bijvoorbeeld blijkt uit zijn visie dat kinderen in het speciaal onderwijs niet moeilijk dóen, maar het moeilijk hébben. Vanuit dát perspectief verandert je blik op wat je in het gedrag van de ander ziet gebeuren en krijgt compassie de overhand. Dan ga je zien dat er bij ‘ongewenst gedrag’ of ‘moeilijk te hanteren gedrag’ altijd iets aan de hand is wat aandacht behoeft en verdient.

Wanneer kinderen ontspanning ervaren en authenticiteit zien in het gedrag van de volwassenen die hen begeleiden, kunnen ze zichzelf zijn en hun potentieel tot ontwikkeling brengen. Dat vraagt dat die volwassenen goed in contact zijn met hun eigen ervaringen en triggers. Bart krijgt dan ook energie van het aangaan van het gesprek met de leerkracht en de ouder(s) om samen te onderzoeken of het belang van het kind werkelijk centraal staat.
Zijn werkwijze met de leerlingen was primair procesgericht en relationeel; dat botste nog weleens met de resultaatgerichte insteek van het onderwijssysteem. Dat roept systemische vragen op over hoe we als samenleving naar onderwijs kijken en welke verwachtingen er leven bij iedereen.
Onderwijs is mensenwerk, zegt Bart, en dat brengt voor leerkrachten en docenten een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Hoe beter je als leerkracht je eigen geschiedenis kent, hoe beter je de toekomst van de leerlingen kunt helpen vormen!

In episode #14 we listen to Siobhan Argyle; she works at TIGERS, an organisation in Glasgow, Scotland, aiming to create opportunities for young people who have disengaged with education. The name is an acronym and stands for Training Initiatives Generating Effective Results Scotland, and offers trauma-informed social care through different means, such as training, leadership and partnerships, childcare, mindfulness sessions, and other stress regulation modalities. Siobhan is the Eduction Manager at TIGERS and was impressed by the cover of the children’s book on trauma called ‘The Little Iceberg’, written by Nicky Murray, illustrated by Sylvia Lynch, and published by Suzanne Zeedyk’s ‘connected baby’-organisation. (ACE Aware NL reviewed this beautiful book on its website.) Siobhan thought things over and felt that the book deserved to be turned into a musical in order to reach a broader audience and serve as an extra tool to bring the message of trauma healing across in a very accessible way.

In this conversation, we take a look at how it all came about, how Siobhan could use her musical talents to write songs for this project, how closely related the book is to Gabor Maté’s Compassionate Inquiry-approach and how supportive such a gentle means is in addressing the many facets of trauma. There is both a lot of laughter and a lot of serious exchange and pondering in this episode and we trust that the Scottish accent will give a lovely flavour to this conversation!

In episode #13 we listen to developmental psychologist Suzanne Zeedyk, who is one of the leading forces in the ACE-awareness movement in Scotland. A day after the conference with Gabor Maté in Glasgow on 30th September, she shares with us the story of how the Scottish consciousness around ACEs grew. There were several events and seeming coincidences that led to where the community is right now and it is proof of how certain developments cannot be planned, but will arise organically when curious people find the right people at the right time. She speaks about the courage of leadership, that really helps and really matters. Big changes often do not start from an institutionalised setting, but from a couple of innovative free-thinkers who see the world through a different lens.

Once it was decided that the high criminality and homicide rates in Glasgow should be treated as a public health issue, not a criminal justice issue, a radical shift happened. This brought the focus to trauma. It also created a crucial awareness of the fact that if we know how humans develop, we can also take care of the circumstances in which they have to grow up. Once we are open to what the consequences of childhood suffering are, we can honour every single initiative, small or big, to relieve it.

“I love this problem, but I like uncomfortable things! Lots of people want to solve it by denying it. So how do we hold on to the difficulties for the babies while also holding on to the difficulties for the mothers and not trade one for the other? (…)
For me, trauma, ACEs and attachment are all the same landscape”, Suzanne says, and near the end shares a scoop with us…! Enjoy!

In aflevering #11 luisteren we naar Nienke Stoop, holistisch arts en gespecialiseerd in de optimalisatie van gezondheid en vruchtbaarheid, ook al vóór de conceptie. Een warm welkom creëren voor de kinderen die geboren worden en zorgen dat ze veilig en stevig landen… dat is voor haar de essentie van haar werk. Soms zijn er nog ‘oude instellingen’ in lichaam en ziel aanwezig, die je zou kunnen zien als sporen van voorgaande generaties of vroegere levensfases. Deze kunnen ons leven en het leven van onze kinderen belasten en de veerkracht onder druk zetten.

Nienke ziet het afdwalen van alles wat ons dicht bij de basis en de natuur houdt, als oorzaak van gezondheidsproblemen. Het is daarom heel waardevol om nieuwsgierig te zijn naar wat er in je voorgeschiedenis zit, ook als je nog geen idee hebt wat dat zou kunnen zijn. Wanneer het lukt om blokkades weg te nemen en oude patronen los te laten, ontstaat er wat Nienke noemt een transmutatie, een wezenlijke verandering als gevolg van toegenomen bewustzijn en een nieuw inzicht. Rondom de geboorte kunnen we ook dat soort bijzondere overgangen waarnemen en die verdienen liefdevolle aandacht en tijd en stilte. Ze bieden de baby de beste kans op een zachte landing in de wereld en op een begin dat de veerkracht optimaal ondersteunt.

Met het oog daarop is Nienke blij dat er overal initiatieven ontstaan die aansluiten bij wat ook de droom van De Geboortenis was bij oprichting dertien jaar geleden: verspreiding van fysiologische kennis over de vroege levensfase en het luisteren naar de innerlijke wijsheid van vrouwen. De waarde van psycho-emotionele begeleiding is groot en verdient een breed maatschappelijk bewustzijn. Hoe meer veiligheid ouders en professionals in dat proces ervaren, hoe groter de kans op een kansrijke start.

In aflevering #11 luisteren we naar Michiel van der Pols, jarenlang werkzaam in het Korps Mariniers en daar in zowel zichzelf als anderen getuige van wat hij nu als ‘doorbraakcoach’ met mensen onder de loep neemt: pijn uit het verleden die opspeelt in het heden en mensen doet vastlopen. Zijn boek ‘Ik zweer trouw’, dat in het voorjaar van 2023 uitkwam, was een spannend project. De manier waarop hij zich daarin heeft uitgesproken, laat een ander dan het vaak nog gangbare geluid horen. Werken in de hoog-risico sector is voor velen een manier van leven. Op een gegeven moment past echter het keurslijf niet meer, terwijl de eraan gekoppelde identiteit wel veel houvast geeft. Wat blijft er over als je die identiteit loslaat?

Wie in zijn beroepsontwikkeling geacht wordt de eigen emoties te onderdrukken en zich te conformeren, heeft bepaalde vaardigheden nodig. Deze blijken vaak wortels te hebben in overlevingsmechanismes vanuit de kindertijd. Aanpassing aan het systeem leidt geregeld tot verwijdering van de eigen kern: de emotionele emmer stroomt vol en de mentale wond wordt groter. Dan is er vaak een crisis nodig om wakker te worden en te ontdekken dat de zogenaamde comfortzone helemaal niet zo comfortabel was.

Een goeie opvoeding is volgens Michiel dan ook dat het kind leert het eigen pad te lopen, gewaardeerd om wie het kind werkelijk is. Die authenticiteit vraagt een maatschappelijke inbedding en ‘Ik zweer trouw’ houdt daarvoor een krachtig pleidooi!

In aflevering #10 luisteren we naar Roseriet Beijers, opgeleid tot kinder- en jeugdpsycholoog aan de Radboud-universiteit en het Radboud-UMC in Nijmegen. Allerlei fysieke problemen bij kinderen blijken na meer onderzoek wortels te hebben in de eerste 1000 dagen. Daarin heeft Roseriet zich de afgelopen vijftien jaren vastgebeten: de invulling van het vroege ouderschap in combinatie met sociale taken, met respect voor die cruciale eerste fase. Sinds kort doet ze dat onder andere bij ProParents, een startup die zich richt op oudervriendelijke werkplekken.

Een belangrijk aspect van het werk voor ProParents vindt Roseriet dat ze daarmee haar academische kennis en vaardigheden kan inzetten voor praktische oplossingen waarmee mensen meteen aan de slag kunnen. Zo komt het wetenschappelijke onderzoek daadwerkelijk ten goede aan de samenleving: de ware valorisatie – echt waarde toevoegen aan de maatschappij via de resultaten van door de overheid gefinancierd onderzoek.

Er is veel werk te doen, volgens Roseriet: zowel werknemers als werkgevers zijn vaak nog onvoldoende op de hoogte van hoe zich goed voor te bereiden op het ouderschap. Zicht hebben op de invloed van de vroege jaren is daarin een essentiële factor: het werk van John Bowlby is nog altijd actueel, evenals het spanningsveld tussen behaviorisme en hechting. Ouders kunnen compassievolle steun daarbij goed gebruiken; een integrale benadering bevordert inclusie en diversiteit. Daarmee wordt ook veiligheid gestimuleerd: een voorwaarde voor persoonlijke groei en ontwikkeling in zowel ouders als kind!

In aflevering #9 luisteren we naar Jeroen de Jong, die tijdens ons gesprek nog aan het bijkomen is van de presentatie van zijn boek ‘Vadervuur’, een evenement dat tevens de viering was van tien jaar Praktijkvader-werk. Hij is gesprongen in de niche van trainingen en bijeenkomsten voor (aanstaande) vaders. Toen hij zelf vader werd, zocht hij naar iets dergelijks en nu hij mannengroepen organiseert, kan hij dat bieden aan andere rijpe en groene vaders.

Zijn eigen vaderschap is nog steeds een rijke bron van inspiratie voor zijn werk, waarin de behoeften van het kind een grote rol spelen. Daarom bepleit hij vertraging en eerlijk kijken naar jezelf, ondanks pijn, schaamte en onmacht. Dicht bij je gevoel blijven, naar binnen keren, voelen, en dan keuzes maken die daar werkelijk bij passen: Jeroen moedigt vaders (en iedereen) aan om de wezenlijke vragen niet uit de weg te gaan. De diepe vragen met de ‘moeilijke’ antwoorden nodigen uit tot persoonlijke groei en het leren verdragen van het ongemak van de ‘groeipijnen’. Alles wat je op die manier ‘opruimt’, helpt om te voorkomen dat je de ‘rommel’ op het bordje van je kind legt.

Samen leuke dingen doen, met aandacht luisteren, de stem van je eigen innerlijke kind niet smoren in de drukte van alledag… betrokken vaderschap is niet voor watjes! Wanneer je de ontspanning in je gezin bevordert, voedt dat de veerkracht in je kind.

In aflevering #8 luisteren we naar Talitha Laurier, lichaamsgericht psychotherapeut en begeleider van systemisch werk en ademwerk. Ze groeide als Brabants kind op met een passie voor onder andere de zorg voor jonge dieren. Toch werd ze geen dierenarts, maar kwam ze via mooie andere routes terecht waar ze nu is.

In ons gesprek omschrijft ze wat ze voelde tijdens een reis door India, namelijk dat mensen in hun kracht de samenleving van binnenuit veranderen. Zo groeide ze toe naar de ontdekking dat ze therapeut wilde worden: via het ondersteunen en bekrachtigen van anderen zou ze een bijdrage kunnen leveren aan het creëren van maatschappelijke veranderingen. Dat zijn tegenwoordig de processen die met haar cliënten op allerlei manieren doorloopt en waaraan ze ook voor zichzelf blijft werken.

Daarbij is ze zonder oordeel aanwezig, terwijl ze zichzelf er toch niet buiten laat, want de relatie, de verbinding met de ander, is essentieel voor de helingprocessen. Wat er aan pijn is ontstaan door verbroken of verstoorde verbindingen, geneest het beste in krachtige, nieuwe of herstelde verbindingen. Dat doet ze goed: haar praktijk loopt geweldig en ze maakt dag aan dag indrukwekkende voorbeelden mee van de nieuwe inzichten die mensen via lichaamsgerichte therapie opdoen en vervolgens integreren in hun leven – een prachtige manier om bij te dragen aan het voeden van veerkracht!

In episode #7 we listen to Kerstin Uvnäs Moberg, Swedish professor of physiology and global expert on the topic of oxytocin, a hormone with vast effects throughout the brain and body, very much involved in our sense of safety and security and responsible for healing and growth.

Kerstin speaks about the early days of her oxytocin research and how it was (and sometimes still is!) hard for other researchers to take this hormone seriously, seeing how related it is to a couple of very ‘female’ processes, like birth and breastfeeding. She makes a strong plea for looking into to all kinds of daily procedures and practices, so that we get a much better understanding of the large overall impact of adding up many positive small and subtle influences on behaviour and wellbeing.

This eminent lady will soon end her eighth decade, but is as bright, sharp, and passionate as ever, fiercely determined to keep writing and sharing her knowledge with many different disciplines in both science and society at large. Even she herself feels that we do not yet have full comprehension of the incredibly beautiful characteristics of oxytocin and its ability to make human potential for resilience flourish!

In aflevering #6 luisteren we naar Hilde Bolt, opgeleid als psycholoog en psychotherapeut, en mede-oprichter van de Body Oriented Learning Academy. Deze academy streeft naar integratie van kennis over het lichaam, gezondheid, stress en trauma in zorgorganisaties en in de samenleving als geheel.

Hilde was net als onze vorige podcastgast, Marie-liz de Jongh, één van de tafelgasten bij het lunchwebinar rondom de filmdocumentaire ‘Resilience’. Ze kiest daar als bijzonder fragment in de film het deel waar de Amerikaanse kinderarts Nadine Burke Harris vertelt dat ouders soms graag een ADHD-diagnose willen voor hun kind. Ze hopen dan dat een dosis medicatie ‘de problemen oplost’. Hilde noemt dit ‘drogeren’ en ziet daarin vooral symptoombestrijding.

Ze maakt zich zorgen om het zelfbeeld dat kinderen door zulke labels ontwikkelen, en om de onderlinge band tussen ouder(s) en kind. Die verdient het dat er aan de relatie wordt gewerkt, waarin vaak dingen spelen die van generatie op generatie worden overgedragen. Ook in de jeugdzorg zag Hilde te weinig aandacht voor dat aspect. Daarom ervaart ze traumabehandeling nu als haar voornaamste opdracht en passie.