چیستا

هفته گذشته برندگان جایزه‌‌های نوبل در سال ۲۰۲۴ معرفی شدند.

همان‌طور که در قسمت ۳۹ «چیستا» وعده داده بودم، در این قسمت به معرفی برنده‌ها و دلایل انتخاب آن‌ها به طور ساده اشاره کردم و همین‌طور به بحثی که به طور خاص در حاشیه اهدای جایزه نوبل فیزیک رخ داد پرداختم.

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی خرد و دانایی در ایران باستان وام گرفته است، هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از داستان‌های دنیای علم و فناوری و آینده را روایت می‌کند.

در بخش «بیشتر بخوانید» هر اپیزود می‌توانید فهرستی از منابع را برای مطالعه بیشتر در خصوص موضوع آن قسمت پیدا کنید. چیستا را علاوه بر وبسایت رادیو فردا می‌توانید در پادگیرهای مورد علاقه خود از جمله کست‌باکس دریافت کرده یا در یوتیوب به نسخه صوتی آن گوش دهید.

طی روزهای آینده بنیاد نوبل برنده‌های سال ۲۰۲۴ خود را در رشته‌های فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی (پزشکی)، ادبیات، صلح و جایزه علوم اقتصاد به یاد آلفرد نوبل معرفی خواهد کرد.

در این قسمت از پادکست «چیستا» درباره داستان نوبل صحبت می‌کنیم و هفته آینده به معرفی برنده‌های بخش علمی این جایزه خواهیم پرداخت.

چیستا، که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته ، پادکستی از مجوعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، به داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده می‌پردازد.

در بخش «بیشتر بخوانید» در زیر، می‌توانید منابعی بیشتر درباره موضوع این قسمت را مشاهده کنید.

اگر امروز ماشین زمانی در اختیار داشتید به کجا سفر می‌کردید؟ به تماشای آینده می‌رفتید؟ به دیدار افراد یا تماشای رویدادهای گذشته اقدام می‌کردید؟ یا شاید هم سودای استفاده از آن را رها می‌کردید تا داستان‌های گذشته راهنمای آینده‌ای نامعلوم و شگفت‌انگیز برای ما باشد؟

داستان سفر در زمان یکی از داستان‌های قدیمی و پی‌رنگ‌های رایج در ادبیات علمی- تخیلی است. البته که اشاره به زمان و زمان‌ها و تغییر در آن‌ها سابقه‌ای طولانی‌تر دارد و می‌توان رد آن را در اساطیر به‌جای مانده در چهارگوشه جهان دید.

در قسمت ۳۸ پادکست «چیستا» درباره سفر در زمان و نگاه دنیای علم به آن صحبت شده است. آیا سفر به آینده ممکن است؟ به گذشته چطور؟

«چیستا» پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند.

این پادکست را می‌توانید در وب‌سایت رادیو فردا و پادگیرهای موردعلاقه خود ازجمله کست‌باکس دنبال کنید و با اشتراک آن از ادامه تولید آن حمایت کنید.

در بخش «بیشتر بخوانید» منابعی برای مطالعه بیشتر درباره موضوع هر قسمت از پادکست‌های چیستا را بیابید. تهیه و اجرا: پوریا ناظمی

از زمانی که انسان گمان می‌کرد در زیر غار استخوانی جمجمه، اندامی که وجود دارد کارش خنک کردن بدن است تا امروز راه طولانی را پیموده‌ایم. راهی که درک ما از مغز و از خود را به طور بنیادی تغییر داده است و شگفت اینکه تازه در ابتدای این دوران عجیب هستیم.

دورانی که با شناخت علمی و مبتنی بر مدرک، تجربه، مشاهده و استفاده از روش‌های علمی کم کم رازهای بزرگترین شگفتی جهان را آشکار کنیم.

تمام آنچه درجهان می‌بینیم، می‌شنویم، می‌بوییم و لمس می‌کنیم، هر آنچه در جهان آن را واقعیت می‌نامیم، چیزی نیست جز تفسیری که اندامی کوچک به جرم تقریبی یک و نیم کیلوگرم برای ما می‌سازد. اندامی با بیش از ۸۶ میلیارد سلول عصبی یا نرون که هر کدام در هزاران مدار و شبکه حضور دارند و مجموعه‌ای بیش از صد تریلیون سیناپس می‌سازند.

مغز انسان با وجود اینکه تنها حدود دو درصد جرم بدن را تشکیل داده است ۲۰ درصد انرژی روزانه ما به فعالیت آن اختصاص دارد و در هر دقیقه معادل ۷۵۰ میلی‌لیتر خون در رگ‌های آن حرکت می‌کند، مقداری که می‌تواند یک بطری شراب را پر کند.

در اپیزود ۳۷ «چیستا»، مقدمه‌ای درباره این اندام مهم برخی از نکاتی که درباره آن آموخته‌ایم بیان می‌شود. اما این یک اپیزود مقدماتی است و تنها هدفش این است که شاید بارقه علاقه‌ای نسبت به مغز را برای کسانی که تا کنون فرصت نداشته‌اند به آن فکر کنند، ایجاد کند. در آینده به طور خاص درباره موضوعات محتلفی که به مغز و پیشرفت‌های آن مربوط است، اپیزودهایی را تولید خواهیم کرد.

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته است، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از داستان‌های دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند. منابع در قسمت «بیشتر بخوانید» در زیر نوشته شده است.

در این قسمت از چیستا، به داستن نسل تازه کاوش های مشتری و اقمارش می پردازیم. کاوش هایی که دهه 2030 را به دهه مشتری بدل خواهد کرد.

قسمت سی و پنجم پادکست چیستا به داستان خطرات بالقوه برخورد احتمالی هسته های دنباله دارها و سیارک‌های کوچک و بزرگ به زمین اختصاص دارد.

جایی در میانه پهنه بیکران هستی، در تاریکی که فضای میان ستاره‌ها را در بر گرفته است، جایی در میانه دشت ستارگان، سیاره‌هایی یاغی، خود را از بند گرانش ستاره مادر رها کرده و آزاد و بدون وابستگی به هیچ خانواده‌ای در حال پرسه زدن در میان جهانی تاریک هستند.

آن‌ها نه در بند گرانش هستند و نه تن به تکرار دائمی شب و روز داده و نه تغییر فصلی را تجربه می‌کنند. تنها و شاید گاه با قمرهایی در اطرافشان قدم از مرزهای امن خانواده بیرون گذاشته‌اند و در حال پرسه‌ زدن در جهانی ناشناخته‌اند.

هفته گذشته نتایج تحقیقی بر مبنای رصدهای تلسکوپ فضایی جیمز وب منتشر شد که بر اساس آن، خبر کشف شش سیاره یاغی در منطقه‌ای از ابرگازی برساوش در فاصله ۹۶۰ سال نوری از زمین اعلام شد.

این قسمت از پادکست «چیستا» به همین بهانه به داستان سیاره‌های یاغی پرداخته است. آن‌ها چگونه به وجود می‌آیند، چرا رها از بند گرانشند و آیا می‌توان امیدی داشت که در آن‌ها نشانه‌ای از حیات پیدا شود؟

چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد و دانش ایرانیان وام گرفته، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی داستانی از داستان‌های دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند.

شما می‌توانید این پادکست را در وب‌سایت رادیو فردا یا پادگیرهای مورد علاقه خود از جمله کست باکس دنبال کرده و مشترک شوید. در بخش توضیخات بیشتر هر قسمت در وب سایت رادیو فردا می‌توانید فهرستی از منابع برای مطالعه بیشتر را نیز پیدا کنید.

در طی چند قرن گذشته امید به زندگی انسان به گونه چشمگیری افزایش‌ یافته است. پیشرفت‌های پزشکی و افزایش سلامت باعث شده تا اگر زمانی امید به زندگی در حدود ۴۰ سال بود، امروزه به بیش از ۸۰ سال برسد. اما آیا این نهایت فرصتی است که ما برای زندگی بر این سیاره در اختیار خواهیم داشت؟ آیا امکان افزایش طول عمر و درنهایت رسیدن به جاودانگی و شکست دادن مرگ وجود دارد؟ اگر چنین مسیری ممکن باشد آیا گام گذاشتن در آن را باید تشویق کرد یا محدودیت‌هایی را پیش روی آن قرار دارد؟ آیا ما شاهد حضور انسان‌های چند قرنی و چند هزاره‌ای روی زمین خواهیم بود؟

در این قسمت از پادکست «چیستا» درباره موضوع جاودانگی انسان، تحقیقات علمی که ما را به این هدف نزدیک می‌کند و همین‌طور مقابله با باور قدیمی ارزش‌گذاری بر مرگ صحبت شده است.

چیستا، که نام خود را از ایزد بانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته است، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، به داستانی از دنیای علم و فناوری و آینده می‌پردازد.

شما می‌توانید این پادکست را در پادگیرهای موردعلاقه خود از جمله کست‌باکس مشترک شوید.

در بخش توضیحات بیشتر هر قسمت در وب‌سایت رادیو فردا می توانید فهرستی برای مطالعه بیشتر درباره آن موضوع را پیدا کنید. نظرات خود را با ما در میان بگذارید و دوستان خود را به شنیدن چیستا دعوت کنید.

نخستین ماموریت فضایی کپسول سرنشین‌دار استارلاینر وابسته به شرکت بوئینگ، که قرار بود برای تایید کارایی خود در سفرهای سرنشین‌دار مدارهای پایین، انجام شود، پس از آنکه به همراه خود دو فضانورد کارکشته سابق ناسا را به ایستگاه فضایی رساند، به دلیل نقص فنی، امکان بازگشت امن به زمین را از دست داده است و حالا فضانوردانی که قرار بود برای مدت یک هفته در این ایستگاه سکونت داشته باشند، شاید لازم باشد بیش از یک سال را میهمان ایستگاه باشند.

این نخستین باری نیست که برنامه پروازهای سرنشین‌دار فضایی (پس از پرواز) با مشکل روبرو شده و گاهی به فاجعه ختم می‌شوند.

در قسمت ۳۲ پادکست «چیستا» به تعدادی از رویدادهای مهم ناشی از حوادث فضایی اشاره شده است. از داستان فضانوردانی که جان خود را بر فراز مرز فضا از دست داده‌اند تا داستان سالیوت و آپولو ۱۳.

«چیستا» که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد و دانش ایرانیان وام گرفته، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، هر دوشنبه داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند.

شما می‌توانید با اشتراک این پادکست در پادگیرهای مورد علاقه خود و از جمله کست‌باکس، مطمئن شوید که هیچ داستان تازه‌ای را از دست نمی‌دهید. برای منابع به قسمت «بیشتر بخوانید» مراجع کنید.

آخرین هفته‌های تابستان، بهانه و فرصت خوبی است تا برای کسانی که ممکن است به دنیای شگفت‌انگیز و خیره‌کننده علمی‌_تخیلی علاقه داشته باشند اما هنوز فرصت ورود به این جهان هزار چهره را نداشته‌اند، فهرستی از چند کتاب کلاسیک این حوزه را معرفی کنیم.

این کتاب‌ها و داستان‌ها طبیعتاً در نهایت حاصل سلیقه است اما سعی کرده‌ام در این فهرست اجماع علاقه‌مندان به این دنیا را در نظر داشته باشم.

ورودی به دنیای علمی- تخیلی موضوع قسمت ۳۱ پادکست «چیستا» است.

«چیستا» پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که نام خود را از ایزدبانوی باستانی خرد و دانایی ایرانیان وام گرفته است و هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، منتشر می‌شود و داستانی از دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند.

شما می‌توانید این پادکست را از پادگیرهای مختلف دریافت کرده و نظرات خود را با ما در میان بگذارید یا سوژه‌های مورد نظر را به ما پیشنهاد دهید. تهیه و اجرا: پوریا ناظمی