- Doğu Cephesi'ne kış gelirken, iki taraf da toplantılar düzenliyor.

- Almanları bir süper güç yapacak Mitteleuropa planı, Doğu Cephesi komutanlarının iştahını kabartıyor

- Ruslar Krakow'u ele geçirmek için harekete geçiyor, ve çetin muharebeler yaşanıyor. 

- Hötzendorf, kışlık elbiseleri olmayan askerleriyle, sıcaklığın -25 dereceye düştüğü karlı dağlarda, bir faciaya sebebiyet veriyor. 

Kaynaklar:

1- Prit Buttar, Collision of Empires: The War on the Eastern Front in 1914, Osprey Publishing, 2014

2- Prit Buttar, Germany Ascendant: The Eastern Front 1915, Osprey Publishing, 2017

3- John Keegan, The First World War, Knopf Doubleday Publishing Group, 2000

4- http://www.arsbellica.it/pagine/battaglie_in_sintesi/Limanowa_eng.html

5- David Hazemali, Ana Šela, The Great Battles of 1914 Between Austria-Hungary and the Russian Empire on the Eastern Front: A Slovenian Perspective, The Slavs from the turn of 19th and 20th Centuries until Now: Linguistic, Historical and Political Changes and Literature. Conference e-compendium, 2019

6- https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Limanowa

7- https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/eastern_front

8- https://www.historynet.com/carpathian-catastrophe/

9- "The battle of Limanowa Łapanow - December 1914", Youtube videosu, kanal: Prof. Centek's Military History Channel, link: https://www.youtube.com/watch?v=tF2P-ynGxbY

10- "Battle of Limanowa (1–13 December 1914) - Austro-Hungarian Monarchy vs Russia", Youtube videosu, kanal: mustbefunny*, link: https://www.youtube.com/watch?v=pJum7qRdPrU

1. Dünya Savaşı Podcast Serisi fragmanıdır.

Kullanılan müzik:

Kevin MacLeod adlı sanatçıya ait Dangerous, Creative Commons Atıf 4.0 kapsamında lisanslanmıştır. https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Kaynak: http://incompetech.com/music/royalty-free/index.html?isrc=USUAN1100414

Sanatçı: http://incompetech.com/

- 1. Kirte zaferinden sonra Türkler düşmanı denize dökmek için 1-4 Mayıs günleri bazı taarruzlarda bulunuyor fakat bu girişimler başarısız oluyor.

- Şarapnellerden korkan Senegalli askerlerde çözülmeler başlarken, Hamilton bir karşı taarruz için baskı kuruyor. 

- 6 Mayıs'ta, Kirte ve Alçıtepe'yi ele geçirmek için harekete geçen çok uluslu İtilaf Ordusu, Türk makineli tüfekleri karşısında acı tecrübeler yaşıyor.

- Özellikle Arıburnu'ndan Seddülbahir'e nakledilen iki ANZAK tugayının akıbeti feci oluyor.

- Bahar çiçekleriyle harika bir manzara sunan Kirte Köyü önleri, savaşın korkunçluğuyla bir kontrast yaratıyor. 

Bölümde bahsi geçen kitap: Walter von Schön, Gelibolu Cehennemi "Bir Alman Gözüyle Çanakkale", Işık Yayıncılık Ticaret (e-kitap), 2014

Kaynaklar:

1- Peter Hart, Gelibolu, Alfa Yayınları, 2014

2- Tuncay Yılmazer, Alçıtepe'den Anafartalar'a Çanakkale Kara Muharebeleri, Yeditepe Yayınevi, 2007

3- Walter von Schön, Gelibolu Cehennemi "Bir Alman'ın Gözüyle Çanakkale", Işık Yayıncılık Ticaret (e-kitap), 2014 

4- Ahmet Esenkaya, Çanakkale Cephesi'nde Karargahlar, ÇOMÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 1(2), 47-80, 2016  

5- https://lafabriquedesmemoires.com/1915-les-fusilles-des-dardanelles/

6- https://www.awmlondon.gov.au/battles/krithia

7- https://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-WaiNewZ-c9.html

8- https://www.anzacmemorial.nsw.gov.au/krithia

9- https://www.firstworldwar.com/battles/krithia2.htm

- 24 Mayıs Türk-Anzak Ateşkesi esnasında, Türk askerleri, göğsünde Osmanlı madalyaları olan bir Anzak subayı görüyor.

- Adı Charles Snodgrass Ryan olan bu tabip subayın Melbourne'den İstanbul'a, Plevne'den Erzurum'a uzanan macera dolu bir hayat hikayesi vardır.

- Yıllarca Osmanlı'nın Melbourne'de fahri konsolosluğunu da yapmış olan Ryan, Atatürk'e bir hayranlık mektubu da yazmıştır.

Kaynaklar:

1- Charles S. Ryan, Under the Red Crescent: Adventures of an English Surgeon with the Turkish Army at Plevna and Erzeroum, 1877-1878, 1897

2- Fikret Yılmaz, Anzaklar arasında eski bir Osmanlı subayı, 2015

3- Haluk Oral, Gallipoli 1915 Through Turkish Eyes, 2012

4- Mehmet Önder, "Atatürk’e Mektuplar". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 4, 91-132, 1987

5- https://www.sbs.com.au/language/turkish/en/article/saving-anzac-ryan-meet-the-australian-war-hero-who-also-fought-for-turkey/gdz2g2jcs

6- https://www.pusulahaber.com.tr/dusman-saflarinda-turk-dostu-avustralyali-bir-hekim-236033h.htm

7- https://www.arkeotekno.com/pg_633_plevnede-osmanli-subayi-canakkalede-anzac-subayi-avustralyali-ryan-ve-gumushane-anilari

8- https://csatt.org/vefa-charles-snodgrass-ryan/

9- https://www.balturk.org.tr/

- 19 Mayıs'taki hüsrandan sonra Türkler sahipsiz bölgede yatan yaralılarına ulaşmak istiyor.

- 25 Nisan'dan bu yana süregelen muharebeler sonucu, meydanda yatan ölülerden kötü kokular yükseliyor ve her yeri sinekler kaplıyor. 

- Sağlık gerekçeleri gözetilerek iki taraf arasında cesetlerin defnedilmesi için bir ateşkes imzalanıyor.

- 24 Mayıs 1915'te, saat 07:30'la 16:30 arasında silahlar susuyor ve iki taraf ölülerini gömüyor.

- 1. Dünya Savaşı'nda eşine bir daha rastlanmayan bu resmi ateşkese, yaşanan dostluk gösterileri damgasını vuruyor. 

- İki tarafın, düşmanları hakkındaki algısı değişiyor.

Kaynaklar:

1- Charles Bean, The Story of Anzac, Vol II, 162

2- Aslıhan Kervan, "Çanakkale Cephesi'nde 19 Mayıs Türk Taarruzu ve 24 Mayıs Ateşkesi", Turkish Journal of War Studies, Cilt 3, Sayı 1, 32 - 50, 2022

3- Mesut Uyar, "Who Called for a Ceasefire?", Wartime, issue 73, 54, 2016

4- Kemal Çiçek, “Turkish Perception of the Anzacs in the Dardanelles Campaign”, KTÜEFAD, 2, 70-75, 2022

5- Charles Saunders, The Penguin book of New Zealanders at war, Penguin, Auckland, 2009. p. 143

6- https://www.anzacmemorial.nsw.gov.au/24-may-truce-gallipoli

7- https://www.smh.com.au/world/gallipolis-one-brief-shining-moment-20080519-gdse8h.html

8- https://ww100.govt.nz/an-anzac-armistice

9- https://www.sbs.com.au/language/turkish/en/article/saving-anzac-ryan-meet-the-australian-war-hero-who-also-fought-for-turkey/gdz2g2jcs

10- https://today-in-wwi.tumblr.com/post/119818730688/truce-at-anzac-cove-to-bury-dead 

11- Peter Hart, Gelibolu, Alfa Yayınları, 2014

- 25 Nisan 1915'te Arıburnu'nda karaya çıkan Anzak birlikleri dar bir alana hapsoluyor.

- Derhal siperler kazılırken, taraflar birbirine el bombası atabilecek mesafeye geliyor.

- Muharebenin bir siper savaşına döndüğü Arıburnu'nda, taarruzlar fayda etmiyor.

- Özellikle 19 Mayıs günü yapılan kapsamlı taarruz, Türkler için acı bir tecrübe oluyor.

- Yaklaşık bir ayın sonunda muharebe alanı iki taraftan da binlerce ölüyle kaplanıyor. 

- Türklerden cesetlerin gömülmesi için bir ateşkes teklifi geliyor.

Detaylı ve ücretsiz yazılı kaynaklar için tavsiye ettiğim web sitesi: https://canakkalemuharebeleri1915.com/

- Almanlar Batı Cephesi'nde "bir tür deney" olarak gördükleri bir saldırı planlıyor.

- Bu saldırıda, yıllardır üstünde çalışılan bir proje hayata geçiriliyor.

- 22 Nisan 1915'te, saat 17:00'da, cepheye taşınan 6000 gaz tüpünün vanaları açılıyor 

- Bu tüplerden yayılan sarımsı-yeşilimsi gaz bulutları, Fransız siperlerine ulaşınca, kıyamet kopuyor.

- Almanlar bu muharebede La Haye Sözleşmeleri'nce yasak olmasına rağmen, ilk defa zehirli gaz kullanıyor.