Route naar locatie 20

Je loopt nu dezelfde weg terug tot aan een smalle houten brug aan de Amstelkade. Je gaat deze brug over en je bereikt dan de Jozef Israëlkade.

---

Stem: Job Cohen

---

Transcript 'Trouw'

Tot de onderduikers van de verzetskrant Trouw behoorden de redacteur Sieuwert Bruins Slot en de organisatorische medewerkster Mien Bouwman, die eerder koerierswerk gedaan had, waarbij ze per trein Joodse kinderen uit Amsterdam naar onderduikadressen bracht en terugkeerde met kopij voor de krant. De Trouw-groep had begin 1945 een zware tegenslag moeten incasseren: op 19 februari was Wim Speelman, de hoofdverspreider van Trouw en verloofde van Mien Bouwman, gefusilleerd.

Trouw was een gereformeerde afsplitsing van de vrijzinnig-protestantse verzetskrant Vrij Nederland (opgericht augustus 1940). Een conflict tussen Vrij Nederland-hoofdredacteur Henk van Randwijk en hoofdverspreider Wim Speelman leidde tot de breuk. Speelman, met zijn vele contacten, voegde zich bij een groep die plannen beraamde voor een nieuwe ondergrondse krant. Ook de vroegere Vrij Nederland-redactrice Gesina van der Molen zegde haar medewerking toe. De oprichting van Trouw vond plaats op 30 januari 1943, in het huis van Gesina van der Molen te Aerdenhout.

De bezetter heeft geprobeerd Trouw te vernietigen door middel van een ultimatum: Trouw moest ophouden te verschijnen, anders zouden drieëntwintig in kamp Vught gevangen gezette Trouw-medewerkers worden doodgeschoten. Redactieleden en verspreiders namen de meest dramatische beslissing van hun leven: Trouw ging door. De drieëntwintig werden doodgeschoten, in de ochtend van 9 augustus 1944.

Vanaf eind 1944 pakte de bezetter lukraak Nederlandse mannen op voor de arbeidsinzet – dwangarbeid - in Duitsland; veel mannen vond het te gevaarlijk worden om de straat op te gaan. De verspreiding van Trouw kwam in gedrang. Speelman stelde nu een koeriersdienst per fiets in, die vrijwel helemaal door jonge vrouwen werd onderhouden. Centrum van de dienst was Amsterdam. De dienst werkte goed en er is nooit een koerierster gearresteerd.

De koeriersters vervoerden brieven, kranten, voedsel en kleren – en niet alleen voor Trouw, maar bijvoorbeeld ook voor de LO/LKP, de eveneens uit gereformeerde kring voortgekomen hulporganisatie voor onderduikers. Na de oorlog bleven zowel Trouw als Vrij Nederland bestaan.

Vrij Nederland werd een weekblad. Het eerste legaal gedrukte nummer van Trouw hing op zondag 6 mei 1945, al voor ’s ochtends de kerkdienst begon, aangeplakt op de muur van de Waalkerk.