» Lees dit nummer online

Met onder andere:

» Europa’s immigratiebeleid staat in schril contrast met mensenrechten

» Wat stofdeeltjes ons vertellen over de wereld

» Mexico krijgt voor het eerst een vrouw als president. ‘Je moet er eierstokken voor hebben’

Bye Bye Bibi, schreven we in april 2018 op onze cover. Ondertitel: De val van Benjamin Netanyahu. Een artikel uit Newsweek bepleitte dat zijn positie, na bloedige aanvallen op de Gazastrook en de ene na de andere corruptiezaak, niet langer houdbaar was, en dat vertrek meer een kwestie was van wanneer dan van of. Aan de andere kant zou hij destijds, als er verkiezingen werden gehouden, waarschijnlijk winnen. Die voorspelling kwam uit en de of-vraag wordt helaas weer steeds groter. Het artikel is hoe dan ook de moeite waard om (online) na te lezen in het kader van de nieuwe fase in de oorlog.

Bye Bye Rutte is het inmiddels wel, en dat betekent een nieuwe bestuurder voor Nederland. Wordt het ‘klimaatpaus’ Timmermans, die de ommezwaai van veel Europese landen op het gebied van klimaat in gesprek met The Guardian ‘verbijsterend’ noemt? Volgens de Britse krant bevindt het Nederlandse vertrouwen in de politiek zich op een historisch dieptepunt, wat overigens lijkt te gelden voor heel Europa, waar de ene na de andere rechtsextremistische regering wordt gevormd.

Vrijwel alle Europese landen doen bovendien mee aan het fanatiek beteugelen van migratie

Vrijwel alle Europese landen doen bovendien mee aan het fanatiek beteugelen van migratie, zoals te lezen is in ons dossier. Tegelijkertijd lijkt er bewustzijn te bestaan, ook bij die extreemrechtsen, dat aan bepaalde Europese waarden moet worden voldaan. Zo wordt Italiaans premier Georgia Meloni na een jaar aan de macht niet graag herinnerd aan haar profascistische uitspraken en stelt zelfs Wilders zich in de aanloop naar de verkiezingen milder op. Een houding die perfect aansluit op Europa’s beeld van zichzelf als ‘kosmopolitische voorvechters van diversiteit, openheid en inclusie, terwijl het de wereld met keiharde grenzen buiten de deur houdt’.

Ruim 80 procent van de heroïne komt uit Afghanistan, waar de papaverteelt nu verboden is

Minder hoog op de agenda staat drugsbeleid. Ten onrechte. Ruim 80 procent van de heroïne komt uit Afghanistan, waar de papaverteelt nu verboden is. Wat betekent dat voor de toekomstige toelevering? Overigens werd de opiumhandel aanvankelijk niet verboden omdat de taliban voor het in beslag nemen van eerdere oogsten woningen van boeren zouden moeten binnenvallen, wat in strijd is met de overtuiging dat een huis heilig is. Hoe iets schijnbaar kleins zo’n grote invloed kan hebben…

Dat geldt ook voor die piepkleine rondvliegende deeltjes waar zelden iemand aandacht aan besteedt, behalve om ze te verwijderen: stof. Jay Owens beschrijft in haar recente boek hoe de geschiedenis van onze obsessie met het eeuwige afstoffen samenhangt met gender- en klassenonderscheid en raciale ongelijkheid. Een sterk staaltje journalistiek.

Overigens moet u de rubriek Afrika in dit nummer missen, maar dat compenseren we volgende maand met een longread over de ijzingwekkende Keniaanse sekteleider Paul Nthenge Mackenzie. Gelukkig is hij inmiddels wel bye bye.

Laura Weeda

[email protected]

» Lees dit nummer online

Met onder andere:

» Junkfood is toe aan een nieuwe definitie
» De grote vraag: hoe klein kunnen chips worden?
» Van pizza tot parmezaan. Deze historicus ontkracht de mythes over Italiaans eten

Zou dit de stad zijn met de verleidelijkste rivier, vroegen we ons af, de netste straten, de zorgelooste mensen en de duurste voorgerechten (€ 49,50 voor een salade caprese)? We liepen door het kleine, pittoreske centrum van Bern, in Zwitserland, waar dit jaar opnieuw het True Story-festival plaatsvond met bijbehorende prijsuitreiking, en verzuchtten hoe geweldig het leven is als je even niks hoeft.

Wij mensen denken graag in uitersten. Hoe vaak hoor je wel niet beweren dat deze tijden de spectaculairste in welk opzicht ook zijn? Zulke uitspraken kunnen niet of nauwelijks worden gestaafd, maar voor veel andere geldt dat wel, en precies dat is het businessmodel van Guinness World Records, dat al sinds 1955 alle mogelijke records bijhoudt. Toen weinig antwoorden nog te googelen waren, moest dit boek ‘de verhitte sfeer waartoe meningsverschillen kunnen leiden omzetten in licht’.

En ja, ook een stad kan een record behalen

Ook een record: van alle dieren met onze omvang hebben wij de kortste darmen, omdat we de darmfunctie deels hebben uitbesteed aan onze keuken, aldus Chris van Tulleken, die een overtuigend pleidooi schrijft tegen ultrabewerkt voedsel, dat minstens even schadelijk zou zijn als vet en suiker. Alberto Grandi waarschuwt tegen een ander gevaar van – in dit geval Italiaans – eten (p. 24). ‘In een normaal land,’ aldus Grandi, zelf van oorsprong Italiaans, ‘zou het niemand iets uitmaken waar (en wanneer) een bepaald gerecht is bedacht.’ De herkomst van nationale gerechten, en de exacte wijze waarop deze moeten worden bereid, zouden tegenwoordig net zo’n onderwerp voor rechtse politici zijn ‘als mooie jonge vrouwen en voetbal dat waren tijdens Berlusconi’. Grandi maakt zich met zijn zienswijze in eigen land weinig geliefd – al kan het stuk wat mij betreft prima doorgaan als aanbeveling van de Italiaanse keuken: het is even recalcitrant als smakelijk.

En ja, ook een stad kan een record behalen. Asjchabad, in Turkmenistan, heeft de ‘hoogste dichtheid van gebouwen met een witmarmeren gevel’. Of Bern records heeft weet ik niet. De zorgelooste mensen waarschijnlijk niet; onder de hoogste brug van de stad is een net gespannen tegen springers. Hoe dan ook is het zonder twijfel een van de beste plekken om als gepensioneerde door te brengen, ook als je een ‘seenager’ bent en je weigert te conformeren aan de stigma’s rondom ouderdom. Je kunt er de rivier in, of de bergen, ambachtelijk shoppen, tot diep in de nacht dansen en uitstekend eten – zolang je het betalen kan. Een perfecte plek om ‘niets meer te hoeven, vrij te zijn om te gaan en staan’ waar je wil. Wij maakten er ook dit jaar weer kennis met fantastische journalisten en hun werk (en salsakunsten), maar daarover meer in het volgende nummer.

» Lees dit nummer online

Met onder andere:

– Controverse: ‘Als de ontwikkeling van AI uit de hand loopt, gaan we allemaal dood’
– Spionage blijft onmisbaar
– Mondiale wedloop om informatie

De aantrekkingskracht van spionage (goed gearticuleerd een uitstekend woord voor gezichtsgymnastiek) is onverminderd groot, zelfs nu er geen zendertjes meer in de hak van een schoen geplaatst worden en de kranten gekrompen zijn naar tabloidformaat. Dat veel gevonden kan worden op het web, waar het iedere burger vrijstaat te liegen en te bedriegen en elke ongetrainde ziel ongevraagd inlichtingenwerk kan verrichten, heeft de workload van de geheime dienst nauwelijks verlicht.

Maar elk tijdperk krijgt de spion die het verdient. Goodbye, Mister Bond, we zijn nu afhankelijk van saaie data-analisten zonder de allure van uw clandestiene bestaan. En erger nog, schrijft de Deense krant Politiken, van complotdenkers. Ouderwetse fysieke informatievergaring is nog steeds in zwang, al blijkt het met name de Russen nogal veel moeite te kosten om geschikte kandidaten te werven, juist nu ze grote behoefte hebben aan mollen of slapende cellen in landen die Oekraïne technologie en militaire capaciteit leveren.

Help, OO7, kunt u niet nog voor één keer onze wereld komen redden?

Het profiel waar de KGB naar zoekt is daarom noodgedwongen bijgesteld en biedt nu een droombaan aan mensen met financiële of ideologische motieven of met wraakgevoelens, omdat ze bijvoorbeeld ‘in hun carrière gefrustreerd zijn geraakt’.

Help, OO7, kunt u niet nog voor één keer onze wereld komen redden? Hoewel de Britse MI6 het ook niet makkelijk heeft. Werkloze, door de staat opgeleide geheim agenten – het is een trend volgens The Sunday Times – lopen massaal over naar de privésector. Daar eenmaal beland, delen ze hun kennis met autocraten, oligarchen en andere griezels die met biljetten uit de staatsruif iedere gewetenloze kunnen rekruteren. Bovendien is de lijn tussen lobbyen en spionage flinterdun. Enkele Portugese academici, schrijft het dagblad Expresso, schijnen de belangen van Beijing te dienen, soms de wet te omzeilen en staatsgeheimen te schenden. Wie het zijn is bekend, maar het valt moeilijk te bewijzen.

Misschien dat kunstmatige intelligentie ons kan helpen het kwaad de wereld uit te helpen, zodat de diensten overbodig worden. Even vragen…

AI zegt geen fysieke actie te kunnen ondernemen en bovendien vindt ze het concept ‘kwaad’ complex en subjectief. Wel suggereert ze dat collectieve inspanningen op verschillende niveaus kunnen bijdragen aan een rechtvaardiger, vreedzamer bestaan voor iedereen. Zoals educatie, empathie en mededogen, rechtvaardigheid en gelijkheid, vreedzame communicatie, dialoog en overheidsbeleid.

Bij nul beginnen dus.

Katrien Gottlieb

[email protected]

» Lees dit nummer online

Met onder andere:

– De kraan gaat dicht
– Gezuiverd afvalwater
– Opstand van ‘normale mensen tegen politici’

Het is een menselijke neiging om geobsedeerd te raken met dat wat je dreigt te verliezen. Dat kan een geliefde zijn, een privilege, status, geld. In deze tijden die zo vaak apocalyptisch worden genoemd, is het de toekomst. Met een mengeling van afschuw en fascinatie bekijken we series als The Last of Us; is dit dan hoe het einde van de mensheid eruitziet?

Daarnaast gaat het natuurlijk over wat we daartegen kunnen en al dan niet moeten doen. In Frankrijk, waar men spreekt over ‘winterdroogte’, is het gebruik van water aan banden gelegd. Is dat een oplossing, meer overheidsbemoeienis op dit gebied? En in hoeverre moet technologie een rol spelen? Technologische oplossingen komen zelden zonder negatieve bijwerkingen. Zo kost het winnen van water uit de zee, waar landen van Engeland tot Taiwan en van Marokko tot Saoedi-Arabië zich mee bezighouden, buitensporig veel energie – en ook daar wilden we graag zuinig mee zijn. Zuiver afvalwater is vooralsnog een betere optie.

Afgelopen weekend bezocht 360 een conferentie van Financial Times over de toekomst van de journalistiek. De veranderingen die hierin plaatsvinden zijn zo groot dat veel gevestigde media zichzelf als start-up zien, vanuit de noodzaak zich steeds opnieuw uit te vinden. Interessant in het kader van de toekomstvoorspellingen is ook dat papier, dat tien jaar geleden door velen ten dode werd opgeschreven, hier als hét ‘premium product’ gold.

Het gaat niet om kampen, maar om nuance

Een veelbelovende start-up is een platform als Ground.News, dat dagelijks meer dan 60.000 nieuwsartikelen selecteert uit ruim 50.000 bronnen, vaak verschillende over hetzelfde onderwerp; een insteek die wij graag ook hanteren. Het is haast verfrissend om eerst een vurig betoog van Yanis Varoufakis te lezen over de bank als kwaad van de maatschappij, en vervolgens dat van FT-redacteur Martin Wolf die banken ‘hoeders van de staat’ noemt, maar wel vindt dat deze geheel anders moeten worden ingericht. Hier gaat het niet om kampen, maar om de nuance.

Uiteenlopende perspectieven vindt u ook terug in ons minidossier Amerika’s, waarin we een artikel uit Americas Quarterly selecteerden over de groeiende populariteit van El Salvadors president Najib Bukele; eindelijk iemand die het bendegeweld succesvol weet te onderdrukken. Maar een reportage uit El País laat vervolgens zien hoe de gevangenen in Bukeles gevangenissen worden behandeld; praktijken die veel van zijn aanhangers wellicht niet kennen. Op dit continent, waar het bendegeweld in vrijwel alle landen de afgelopen jaren flink is toegenomen, zijn de bewoners niet zozeer geobsedeerd met het welzijn van de planeet, als wel met de veiligheid van de eigen leefomgeving.

Laura Weeda

[email protected]

» Lees dit nummer online

Met onder andere:

» De afschaffing van het recht op abortus in de VS leidt tot een ware ‘sterilisatierevolutie’

» Wie helpt de slachtoffers van de aardbeving in Noordwest-Syrië?

» ‘Zo mooi kan het zijn in Molem’

Waren we maar allemaal als Alenka Artnik, die in 2021 het wereldrecord freediven verbrak door 122 meter de diepte in te duiken. Niet omdat we dat allemaal zouden moeten kunnen, en al helemaal niet omdat het goed zou zijn als vrouwen zo lang achter elkaar hun mond dicht konden houden, maar omdat er veel te vaak dingen worden gedaan omdat het kan. Terwijl er eigenlijk zo veel schoonheid zit in het niet-doen van iets wat wel kan. Zo verbaasde Artnik de wereld toen ze in een wedstrijd om de 105 meter, het wereldrecord van toen, na 103 meter te hebben gehaald afhaakte, ook al had ze nog twee pogingen. ‘Waarom stoppen wanneer je de kans hebt om te winnen (…) Alenka heeft niemand om naar terug te gaan, geen partner, geen kind en geen baan. Wat heeft ze te verliezen?’ Lees het antwoord in de schitterende longread uit Reportagen.

Uiteraard heeft een intrigerende sport als freediven de nodige films opgeleverd, en wie weet wordt er op een dag ook een gemaakt van Artniks bewogen leven. Want wat is de werkelijkheid verder nog behalve onze belangrijkste inspiratiebron voor ‘een goede show’, zoals je in ons openingsverhaal leest. Daarbij bestaat enerzijds een obsessie met het waargebeurde; boeken of films gebaseerd op ‘echte’ verhalen vinden meer aftrek, kijkers zitten tijdens het kijken te googelen of bepaalde passages echt hebben plaatsgevonden. Anderzijds is het onmogelijk om bijvoorbeeld de gebeurtenissen uit The Crown exact weer te geven, of die uit De tovenaar van Colm Tóibín, waarin Thomas Manns belevingswereld gedetailleerd wordt beschreven. ‘Op zijn best kan fictie ons vermogen vergroten om de wereld door andermans ogen te zien, maar fictie kan ook vervlakkend werken’, schrijft Megan Garber in The Atlantic. Niet alleen laten we ons meeslepen door het entertainment, we raken erdoor opgesloten, weten geen onderscheid meer te maken tussen wat echt is en wat niet (kinderen in het gevierde Finse onderwijs worden hier inmiddels in opgeleid). 

We koesteren de illusie dat ‘meer van iets’ altijd waarde 

Ons onverzadigbare verlangen naar ‘een goede show’ lijkt alles te maken te hebben met die behoefte aan meer, beter, groter… en ook langer. In een kapitalistische maatschappij koesteren we de illusie ‘dat “meer van iets” altijd waarde toevoegt’, schrijft Mara Altman (zelf 1.52 m) in haar pleidooi voor de kleine mens. ‘Alles is groot – de gebouwen, de bedrijven.’ Haar advies is helder: doe iets goeds voor de wereld, paar met kleine mensen.

Ook Artnik is zich bewust van de behoefte aan show en vertoon. ‘Ze willen ego’s en strijd en titels,’ zegt ze. ‘Het valt niet mee daar koud onder te blijven. Maar het kan wel.’ 

Het kan niet alleen, ze doet het ook. Door simpelweg niet te doen.

Laura Weeda

[email protected]